Гэты праект - сэнсавыя галюцынацыі з нагодыі целаў і тэкстаў, (не)дапісаных і (не)напісаных. Тут манахромныя літары прымяраюць стракатую "глянцавую" вопратку. Тут словы сыходзяць у стыль. Тут стыль знаходзіць мову".
Хаця рэч зусім не ў прадмове. На яе зважалі хіба адно потым, бо кожны чытач (глядач) адразу кідаўся разглядаць выявы.
Як і на традыцыйным насценным календары тут было 12 базавых старонак з выдатнымі фотаздымкамі Андрэя Шчукіна і Дзяніса Нядзелькі. І на кожным з іх пазіраваў цалкам аголены беларускі літаратар у творча адметным антуражы.
Для ўсё яшчэ цнатлівай беларускай культуры гэты быў шок. Бо хаця да календароў з рызыкоўна аголенымі дзяўчатамі ўжо патроху звыкліся, але каб зусім голыя хлопцы, ды яшчэ літаратары, ды яшчэ не абыі-якія... Як тут не пералякацца!
(Між іншыім, я таксама ў той "Голы Партызан" патрапіў - толькі адно на вокладку. І маёй галізны амаль не было бачна, паколькі я быў густа заслонены выдрукаваным уласным мемам: мяне няма, мяне няма, мяне няма...)
***
Міналі гады, і далёка не ўсе перамены ў часе былі на лепшае для выдання...
Да дзясятых угодкаў часопіса "pARTisan" Тацяна Арцімовіч прапанавала мне паразважаць пра мінулае і будучае часопіса ды абгрунтавала свой выбар наступнай канатацыяй: "Беларускі філосаф Валянцін Акудовіч - адзін з тых, хто падтрымаў "партыізанскі выклік", а ягоная тэорыя адсутнасці на доўгія гады сталася адной з асноўных фундаментальных ідэяў філасофіі партызана".
Гаворка з Тацянай задоўжылася на дзве разложыстыя старонкі выдання, таму я згадаю ўсяго адзін фрагмент.
- Спадар Валянцін, прамінулі гады, з’явіліся новыя культурніцкія ініцыятывы, нават іншыя мастацкія тактыкі - перадусім маю на ўвазе арт-актывізм. Ці можна сказаць, што партызанская стратэгія страчвае сваю актуальнасць?
- Некалі ў Беларусі быў папулярны анекдот. Праз доўгі час пасля вайны крадзецца партызан да вёскі й, пабачыўшы на выгане бабулю, сцярожка пытаецца: "Бабця, немцы ў вёсцы ёсць?"
Мой любы "pARTisan" можа напаткаць падобны анекдатычны лёс. Таму ён мусіць як хутчэй усвядоміць, што тая вайна, якую ён сам сабе абраў (Сартр), ужо скончылася.
Калі год дзесяць таму часопіс "pARTisan" актуалізаваў мастацкую партызанку ў якасці мадэльнага праекту, дык найперш мелася на ўвазе партызанка як выратавальная апазіцыя для нацыянальнага беларускага мастацтва ў сітуацыі ягонага астракізму дзяржаўным дыскурсам. Тады было вельмі істотна стварыць паляну дзеля вольнай, незалежнай ад палітычных дамінацыяў і закананізаваных эстэтычных тэндэнцый творчасці. Ідэалагема "партызана" вельмі добра пасавала такой рознапланавай пазіцыі, гэта быў сыход мастацтва з агульнага, найперш прыўладнага мэйнстрыму ў актыўныя хованкі ад яго, у хованкі як супраціў і праз супраціў. Тая пазіцыя была надзвычай плённай і запатрабаванай. На тую пару мы яшчэ не звыкліся з палітычным барбарствыам й жорсткай дэтэрмінацыяй мастацтва стасоўна прыхамацяў улады. Ці, хутчэй, у нас тады яшчэ было дастаткова энергіі супраціву і нават веры ў перамогу (хаця кожны ведае, што партызан a priori разлучаны з перамогай як канчатковым вынікам).
Цалкам магчыма, што "pARTisan" ужо і выканаў сваю адметную ролю як у творчым лёсе Артура Клінава, так і ў фармаванні актуальнага дыскурсу беларускага мастацтва. Толькі я б не спяшаўся ставіць на ім крыж, бо, як мне ўяўляецца, ён не памёр, а ўсяго толькі схаваўся недзе ў гушчарах пушчы ў чаканні новай вайны.
***
Маладыя класікі маладой беларускай літаратуры напачатку 19 стагоддзя не стамляліся ў сваёй аптымістычнай веры паўтараць: "Загляне сонца і ў наша ваконца!" Што і натуральна - з сонцам у нас адвечная праблема, бо туманаў і дажджоў на Беларусі болей, чым у слыннай непагаддзю Брытаніі...
І тут, з нечаканасцю сапраўднага партызана, Артур друкуе кнігу "Мінск. Горад СОНца". Апазіцыйны народ умомант пералякаўся і схаваўся за настаўленымі каўнярамі, бо здавён лічылася, што мы як выклятыя Богам. Дык скуль тады Сонца, ды яшчэ з вялікай літары?!
Дарэчы, я неабачліва прамінуў згадаць раней, што Артур паводле адукацыйнай прафесіі - архітэктар і, кажучы пра сонечны Мінск, ён прамаўляў як прафесіянал.
Потым Артур не аднойчы будзе тлумачыць, што перахопленая ў італьянскага філосафа Тамаза Кампанэлы (героя маёй маладосці) назва кнігі - гэта не метафара, а паэтычнае імя яго глабальнага архітэктурнага праекта.