Выбрать главу

У прэс-рэлізе прэміі чытаем: "Ігар Логвінаў - значная асоба ў беларускай літаратуры і культуры. У выдавецтве было выдадзена звыш за 700 выданняў - літаратура, гісторыя, палітыка, мастацтва, пераклады сусветна вядомых пісьменнікаў на бела-рускую мову. Беларуская мова часта дэманізуецца рэжымам Лукашэнкі як мова дысідэнтаў і апазіцыі, і той факт, што выданні Логвінава часта датычыцца паўсядзённых рэаліяў у Беларусі, успрымаецца як палітычная крытыка і апазіцыянерства.

У кастрычніку 2013 года Міністэрства інфармацыі прыпыніла ліцэнзію Логвінава за «парушэння правілаў ліцэнзавання» ў выдавецкай справе. Падставай для такога рашэння стала тое, што Логвінаў быў выдаўцом альбома «Беларусь. Прэс Фота-2011» - каталог фатаграфій, які ўключае, напрыклад, фота збіцця пратэстоўца міліцыяй.

Спыненне ліцэнзіі выдавецтва Логвінава - гэта палітычная спроба ціску на творчага і адважнага выдаўца, намаганне заглушыць голас свабоды і адкрытасці ў Беларусі. Ігар Логвінаў абяцае працягваць выдаваць значныя творы па-беларуску і змагаецца за справядлівасць і свабоду выказвання".

***

Ігар таленавіты (месцамі нават геніяльны) выдавец. Таму ў прыклад наступная гісторыя. Калі Святлана Алексіевіч атрымала Нобеля, ён, лічы, адразу прыдумаў перакласці на беларускую мову ўсе пяць кніг цыкла "Галасы Утопіі". І не ўроссып, а як цэласны праект з агульным дызайнам і новымі перакладчыкамі (сярод іх апынуўся і я). Задуму Ігара падтрымаў наш слынны мецэнат Віктар Бабарыка і ў дадатак прапанаваў забяспечыць гэтым "пяцікніжжам" усе бібліятэкі краіны. Пасля чаго праект набыў глабальны маштаб...

На розных імпрэзах я неаднойчы публічна казаў, што пакуль беларускі бізнес не пачне зарабляць сабе грошы на нашых кнігах (груба кажучы - на нас персанальна), датуль беларускія аўтары не зведаюць шчасця ад свайго кону.

Ігар быў бізнесоўцам, але, здаецца, не менш за грошы любіў выкшталцоныя кнігі і таленавітых аўтараў. Я не шмат памылюся, калі скажу, што бальшыня з найбольш адметнага ў літаратуры і мысленні той пары друкавалася ў яго выдавецтве і стаяла на паліцах кнігарні "Логвінаў".

"Лінейка маіх аўтараў - гэта мае сябры", - з прытоеным гонарам казаў ён журналістам. А ў іншай гаворцы ўдакладніў: "Круг паспяховых аўтараў акрэслены і ўжо шмат гадоў не мяняецца. Гэта Уладзімер Арлоў, Алесь Разанаў, Валянцін Акудовіч, Альгерд Бахарэвіч, Артур Клінаў, Андрэй Хадановіч".

Ужо ж напэўна, чытаючы мой хваласпеў Ігару, не адзін з літаратараў раз’юшыцца і хаця б часткова будзе мець рацыю. Неабавязковасць Ігара сталася мемам. Не ведаю, ці хоць калі ён выканаў сваю справу ў абяцаныя тэрміны. Выданне кнігі магло зацягвацца на некалькі год, што ўжо тут казаць пра ганарары?! Але сталыя аўтары пакрысе з гэтым звыкаліся і, забыўшыся на ранейшыя крыўды, зноў неслі свае рукапісы да Логвінава.

У мяне таксама хапала падобных гісторый, і адна з іх аказалася нават зафіксаванай у эпісталярным жанры. Таму я проста пераніцую яе сюды.

Неяк не вытрымаўшы бясконцых абяцанак Ігара выдаць на тым тыдні кнігу "Прачнуцца ранкам у сваёй краіне", я паскардзіўся Паўлу Касцюкевічу, супрацоўніку выдавецтва (і аднаму з найлепшых сучасных празаікаў) ды папрасіў нагадаць пра мае пакуты Логвінаву.

"Ага, добра, - адказаў Павал, - толькі лепей, каб вы яшчэ самі яму нагадалі".

Тады я і напісаў Паўлу тое, што друкую ніжэй. І папрасіў яго перакінуць мой ліст свайму начальніку.

"Вітаю, Павал!

Я ведаю, што трэба нагадваць, аднак мне сорамна. Каб на маім месцы апынуўся, скажам, Арлоў (ці Хадановіч), дык ён сам-насам атачыў бы выдаўца, як гурма лютых восаў, і раз-пораз джаліў яго ў рабацінне плоці, пакуль той з енкам не пабег бы выконваць абяцанае. А сябе я нават з восеньскай мухай не адважуся параўнаць...

Дарэчы, Павал, распавяду трохі пра інтымнае. Недзе перад майскімі святамі ўсе мае хваробы (латэнтныя таксама) раптам ды ў адначассе абрынуліся на мяне і звалілі ў ложак.

Дзень пры дні палатнеючы пад коўдрай, я не мог не згадаць М. Багдановіча ля сіняй бухты, якому паміраць было не страшна, бо ён ужо меў кнігу.

Як добра, трызніў я, было б выставіцца ў труне з кніжкай «Прачнуцца ранкам у сваёй краіне» на грудзях. Усе б глядзелі на вокладку працы Артура Вакарава, чыталі назву і шэптам казалі адзін аднаму: ну вось, нарэшце Акудовіч прачнецца ў краіне сваёй мары, дзе ўсюды спрэс і наўсцяж адно «няма».

Але нічога такога не здарыцца, праз ліхаманку маркоціўся я. А будуць на грудзях звычайныя тры гваздзікі вядомых колераў... Апошнім да труны баязлівым бачком падсунецца І. Логвінаў. Ён доўга будзе ўзірацца ў тое месца, дзе мусіла быць кніга «Прачнуцца ранкам у сваёй краіне», а потым на ўсю цішыню рытуальнай залы гучна абвесціць: «Как мне стыдно! Ой, как мне стыдно!»