На астачу наўмысна пакінуў згадку пра яшчэ адзін надзвычай важны праект, які быў запачаткаваны і шырока разгорнуты ў фармаце нашага аддзялення. Я маю на ўвазе "Перакладніцкую майстроўню" Андрэя Хадановіча. Менавіта тут, пад яго настаўніцтвам, пачала фармавацца новая школа беларускага перакладу.
***
Адной з самых таленавітых перакладчыц гэтай школы выявілася Марыйка Мартысевіч. Толькі я вылучыў яе сюды з іншай нагоды. Марыйка напісала цудоўную паэмку пра нашыя "палявыя даследзіны" метафізікі, і я ніяк не мог знябыць яе ў архіве.
Дарэчы, яна ніколі не была з намі ў "Філасофскіх вандроўках", але я не ўяўляю, каб хто яшчэ настолькі дакладна і паэтычна пераказаў усё паэзію і ўсю мысліўнасць нашых сябрынаў ля вандроўных вогнішчаў. Між іншым, і побытавую рэальнасць таксама.
Мне трохі няўтульна ад гіпертрафаванай апалагетыкі кіраўніка хаўруса, якую не зніжае нават гуллівы посмех аўтаркі, ды што тут паробіш - не адмаўляцца ж з гэтага ад такога бліскучага тапаграфічна-іранічнага тэксту.
Ноч над Бяздонкай
Добра ў роднай старонцы: лясы і азёры!
Пахне, пахне чаборам - куды ні пакроч.
Але вось паказаліся поўня і зоры -
на Бяздонку спусьцілася ціхая ноч.
Ды не спаў тлумны табар, што ў часе вандроўкі
заблукаў і да раньня тут лягерам стаў:
хто сьпяваў, хто ў намёце нацягваў вяроўкі,
хто ля вогнішча сеў, сузіраючы стаў.
Добра бавілі вечар: гарбата, дэбаты -
аж да ночы цягнулася іх гамана.
Раптам сьціхлі ўсе. Узьняўся юнак і заўзята
ён прамову пачаў: "Словы - гэта мана.
Гэта звада й ваба ў любыя часіны,
але конаўку мушу ў гэты ўліць вадаём.
Мушу слова сказаць пра таго, каму вінны
гіпертэкст "Беларусь" існаваньнем, быцьцём...
Наш настаўнік, сэнсэй, рэбэ, гуру і цьютар
нас сабраў у каледж, ешыбот, мэдрэсэ,
расказаў, як прымусіць да думкі кампутар,
хто такі Бадрыяр, што такое эсэ,
навучыў ужываць простых словаў, якія
пачынаюцца з пост-, а ў канцы маюць -ізм...
У самым сэрцы сваім захаваў на вякі я
Позірк з-пад акуляраў задумлівых прызм.
І цяпер, што б ні вёрз я з трыбунаў Эўропы
І якімі б ня сьмеціў ідэямі друк,
Памятацьму заўжды запаветныя тропы
І фігуры ягоных мысьленчых навук.
Далікатна адсутны ў Сьвіслачы й Менску,
спляжыць ён Бабілён і разбурыць Парыж,
падсьвядомасць сваю прычасаўшы па-венску,
прагрыміць ён. Імя яго будзе паміж
іншых слаўных імёнаў. І кожнай паненцы
і хлапцу ад Камарына да самаго
Астраўца будзе знана яно. Кожны энцы-
кляпедычны даведнік пачнецца зь яго...
Хай жа форма ліецца і думка вядзецца,
не сьсякае хай веды сакральнай рака,
хай жа дбаюць пра нас яго розум і сэрца:
будзе ён - значыць будзе стаяць і БК!
Як адна зарыдалі натхнёна паэткі,
рускамоўны празаік ня пратаў сьлязы,
а філёзаф працягваў: "Хай нашы палеткі
агарнулі мэнтальнай зімы маразы,
Хай эліты ў аблудзе прыслужваюць Будзе,
не патрэбны хай масам нябыт і дарма,
дыскурс будзе трываць, як нагадваць нам будзе
сьціплы геній яго, што нічога няма!"
Сьціплы геній ня чуў. Адышоў па патрэбе
у азёрны аер пастаяць, папаліць...
Ён стаяў і глядзеў, як у чэрвеньскім небе,
небасхіл працінаючы, зьнічка ляціць
То ня зорка Венера ўзышла на зямлёю,
не Канкорд прызямліўся на родных палях, -
гэта Гайдэгер сам сьветазарнай стралою
у Нішто цьвёрда крэсьліў адвечны ім шлях.
2004-2005 г.
Шаноўнаму
спадару Валянціну,
на дзень заканчэньня БК -
з падзякай за тое, што ён ЁСЬЦЬ!
Марыйка. 25 траўня 2005 г.
Дарэчы, хаця з "Марыйчынага" курса адно некалькі чалавек было ў "Філасофскіх вандроўках", але паводле колькасці таленавітых літаратараў курс выявіўся ці не самым багатым: Марыя Мартысевіч, Андрэй Адамовіч, Мікола Кандратаў, Аксана Спрынчан, Віка Трэнас, Зміцер Плян... Да таго ж яны вырабілі не адзін, а два нумары часопіса "Паміж" (перадусім дзякуючы імпэту і высілкам Аксаны Спрынчан).
PS. Гады тры таму калегіюм аказаўся ў сур’ёзным рэсурсным крызісе. Ранейшыя нашыя дабрадзеі ці самі збяднелі ці аддалі перавагу іншым грамадскім праектам. З гэтага ў нас паўстала праблема, як хоць чым кампенсаваць працу выкладчыкаў? Натуральна, мы шукалі выйсце, але пакуль было трывожна... І маркотна на душы.