Выбрать главу

397. Febe — Febusie; Febus (Apollo) w mit. gr. syn Zeusa i Latony, czasami utożsamiany z bogiem słońca Heliosem; był bogiem muzyki, poezji, łucznictwa, proroctw i sztuki lekarskiej. [przypis redakcyjny]

398. mściwa bogini —- Diana, staroż. bogini rz. utożsamiana z gr. Artemidą; uważana za boginię księżyca, polowania i lasów. [przypis redakcyjny]

399. lutość* (starop.) — litość (obecnie rzadko używa się wyrazu luty w znaczeniu srogi; por. nazwę drugiego miesiąca w roku). [przypis redakcyjny]

400. dokonać* (daw.) — położyć kres. [przypis redakcyjny]

401. prze Boga — przez Boga, na Boga. [przypis redakcyjny]

402. pomsta — zemsta (zob. współczesne wyrażenie pomścić kogoś). [przypis redakcyjny]

403. kaźń (daw.) — męka, kara. [przypis redakcyjny]

404. hardy — dumny. [przypis redakcyjny]

405. potkała (forma starop.) — spotkała. [przypis redakcyjny]

406. Nijobe — forma wyrazu Niobe utworzona dla rytmu. [przypis redakcyjny]

407. na Sipylu — Sipylus (łac.), Sypilos (gr.): góra w Azji Mniejszej, na którą została przeniesiona przez trąbę powietrzną skamieniała Niobe. [przypis redakcyjny]

408. nieprzetrwany (starop.) — taki, którego nie można przetrwać, trwający wiecznie. [przypis redakcyjny]

409. żywią (forma starop.) — żyją. [przypis redakcyjny]

410. źwierz (starop.) — zwierzę. [przypis redakcyjny]

411. ptastwo (starop.) — ptactwo, ptaki. [przypis redakcyjny]

412. w wiecznym pęcie (forma starop.) — w wiecznych pętach, więzach; pęto: więzy. [przypis redakcyjny]

413. tkwić — tu: sterczeć, być na widoku. [przypis redakcyjny]

414. szalony — tu: bardzo wielki, przekraczający normę. [przypis redakcyjny]

415. tkwi na wstręcie (starop.) — stanowi przeszkodę, zawadę. [przypis redakcyjny]

416. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

417. kwoli (starop.) — ze względu na, z powodu. [przypis redakcyjny]

418. lutnią — lutnię. [przypis redakcyjny]

419. ledwe — ledwie, niemal. [przypis redakcyjny]

420. porzucić (...) duszę — umrzeć. [przypis redakcyjny]

421. żywem — czy jestem przytomny? [przypis redakcyjny]

422. sen obłudny — sen zwodniczy, fałszywy. [przypis redakcyjny]

423. kościanym oknem — w mit. gr. i rz. istnieją dwie bramy poprzez które sny wychodzą z podziemia; złudne sny przechodzą przez bramę z kości słoniowej, a sny prawdziwe przez bramę z rogu. [przypis redakcyjny]

424. A ludzkie myśli (...) na jawi — zajmuje myśli ludzkie tym, co na jawie, czyli w rzeczywistości okazuje się nieprawdziwe, złudne. [przypis redakcyjny]

425. błąd ludzki — fałszywa, nieprawdziwa myśl ludzka, głupota ludzka. [przypis redakcyjny]

426. szalone dumy — głupie, szalone myśli. [przypis redakcyjny]

427. łacno — łatwo. [przypis redakcyjny]

428. pisać sie z rozumy — popisywać się rozumem. [przypis redakcyjny]

429. Kiedy po wolej świat mamy — kiedy świat jest przychylny naszej woli, naszym życzeniom. [przypis redakcyjny]

430. głowa (...) zdrowa* — głowa wolna od kłopotów, zmartwień. [przypis redakcyjny]

431. chwalemy — chwalimy. [przypis redakcyjny]

432. rozkosz — przyjemności życia. [przypis redakcyjny]

433. lekce szacować — lekceważyć. [przypis redakcyjny]

434. skąpa prządka — parka, jedna z trzech mitologicznych bogiń przeznaczenia (Atropos, Kloto, Lachesis), przędących nić ludzkiego życia i arbitralnie decydujących o ludzkim życiu i śmierci. [przypis redakcyjny]

435. zstaje — wystarcza. [przypis redakcyjny]

436. za jaje — za nic, czyli za rzecz wartości jaja (w XVI w. jaja były wyjątkowo tanie). [przypis redakcyjny]

437. przypadnie — stanie się, zdarzy się. [przypis redakcyjny]

438. ali — ale oto, ale tymczasem, ale wtedy. [przypis redakcyjny]

439. snadnie (starop.) — łatwo. [przypis redakcyjny]

440. śmierć nam należy — śmierć nas dotyczy (liczymy się z nią i nie gardzimy nią; por. współczesne wyrażenie: coś się należy komuś). [przypis redakcyjny]

441. bieżeć (tu forma 3 os. lp: bieży) — podążać, iść. [przypis redakcyjny]

442. przecz (starop.) — dlaczego, czemu. [przypis redakcyjny]

443. Arpin — pochodzący z Arpinum w Lacjum rzymski pisarz, mówca i filozof, zwolennik filozofii stoickiej Marcus Tullius Cicero (106–43 r. p.n.e.). [przypis redakcyjny]

444. wymowny* — od wyrazu: wymowa oznaczającego retorykę, oratorstwo; Cicero znany był jako znakomity mówca. [przypis redakcyjny]

445. budowny — okazale, pięknie zbudowany. [przypis redakcyjny]

446. Miasto — chodzi o Rzym (łac. Urbs). [przypis redakcyjny]

447. widzenie — zdanie, sąd, opinia, sposób widzenia różnych spraw. [przypis redakcyjny]

448. Wszak nie Rzym (...) twemu — Cicero głosił, że dla mędrca cały świat jest domem, więc wygnanie nie jest wielkim nieszczęściem; gdy jego wygnano z Rzymu, bardzo rozpaczał. [przypis redakcyjny]

449. barzo — bardzo. [przypis redakcyjny]

450. sromota (starop.) — hańba. [przypis redakcyjny]

451. wiarować się (starop.) — strzec się, unikać. [przypis redakcyjny]

452. gody* — radość, wesele; w. 25-28: Cicero głosił, że mędrzec powinien ze spokojem przyjmować wszystkie nieszczęścia, unikając jedynie hańby. Gdy jednak umarła jego córka Tulia, przeżył to głęboko. [przypis redakcyjny]

453. niezbożny — niecnotliwy (por. współczesny wyraz bezbożny). [przypis redakcyjny]

454. przeczże — czemu więc. [przypis redakcyjny]

455. dotkliwy — ostry. [przypis redakcyjny]

456. podać głowę* — dać głowę, stracić życie. [przypis redakcyjny]

457. wywiódłeś — wywiodłeś, udowodniłeś. [przypis redakcyjny]

458. łacniej rzec — łatwiej mówić. [przypis redakcyjny]

459. w. 29-32 — Cicero wygłosił cykl ostrych przemówień przeciwko wpływowemu politykowi, Markowi Antoniuszowi. Został zamordowany z polecenia Antoniusza, choć za wszelką cenę starał się uniknąć śmierci. [przypis redakcyjny]

460. toż — to samo. [przypis redakcyjny]

461. bodzie — dręczy. [przypis redakcyjny]

462. szczeście* — szczęście, dola, los, fortuna. [przypis redakcyjny]

463. snać (starop.) — przecież, może, podobno. [przypis redakcyjny]

464. pożądnej — pożądanej, upragnionej. [przypis redakcyjny]

465. W co (...) trafiątrafić w coś*: potrafić coś. [przypis redakcyjny]

466. W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]

467. Ledwie (...) czuję duszę — ledwie żyję. [przypis redakcyjny]