552. zażyć — zaznać, doznać, doświadczyć. [przypis redakcyjny]
553. pana* — tu: męża. [przypis redakcyjny]
554. przegrozek — gróźb, pogróżek. [przypis redakcyjny]
555. fuków — pogróżek i łajań. [przypis redakcyjny]
556. uznała* — doznała. [przypis redakcyjny]
557. czego (...) doszła — o czym się przekonała. [przypis redakcyjny]
558. grześć — grzebać. [przypis redakcyjny]
559. szczere — prawdziwe. [przypis redakcyjny]
560. przekazy* — tego, co może zagrażać. [przypis redakcyjny]
561. nieprzeżyty* — wieczny, nieskończony. [przypis redakcyjny]
562. dobrej myśli — pogoda ducha, wewnętrzny spokój. [przypis redakcyjny]
563. zawżdy — zawsze. [przypis redakcyjny]
564. nie schodzi* — nie zachodzi. [przypis redakcyjny]
565. nocy niewidomej — nocy, w czasie której nic się nie widzi. [przypis redakcyjny]
566. widziem (starop.; W. lm) — widzimy, oglądamy. [przypis redakcyjny]
567. prózno upatrzacie — na próżno szukacie i nie umiecie dojrzeć. [przypis redakcyjny]
568. chowaj sie na te — oszczędzaj się dla tych. [przypis redakcyjny]
569. doznałeś — tu: poznałeś. [przypis redakcyjny]
570. los (...) wzięła — wziąć los oznacza los wynikający z losowania (jak w loterii czy grze w kości). [przypis redakcyjny]
571. w swoich rzeczach — w swoich sprawach. [przypis redakcyjny]
572. nowo — po raz pierwszy. [przypis redakcyjny]
573. nazad — z powrotem. [przypis redakcyjny]
574. drudzy — tu: niektórzy, inni. [przypis redakcyjny]
575. ślepe skały — skały, których nie widać. [przypis redakcyjny]
576. zniknąć — umknąć, uciec. [przypis redakcyjny]
577. Sybilla — prorokini z antycznych legend, miała żyć tysiąc lat. [przypis redakcyjny]
578. tymże mniej — i dlatego mniej. [przypis redakcyjny]
579. niewczasów — trudów. [przypis redakcyjny]
580. drugie — inne. [przypis redakcyjny]
581. siroctwa — sieroctwa. [przypis redakcyjny]
582. nędzne — nieszczęśliwe, nieszczęsne. [przypis redakcyjny]
583. leda jako — byle jak. [przypis redakcyjny]
584. biorą (...) gwałtem — porywają. [przypis redakcyjny]
585. w hordach — chodzi o hordy tatarskie, które porywały kobiety. [przypis redakcyjny]
586. sie (...) zostoi — ostoi się, zostanie. [przypis redakcyjny]
587. sromotnej — haniebnej. [przypis redakcyjny]
588. wszystkokrotnej — wszystko uśmierzającej, wszystko skracającej, kładącej wszystkiemu kres. [przypis redakcyjny]
589. leciech — latach. [przypis redakcyjny]
590. frasunków — zmartwień. [przypis redakcyjny]
591. ani stąd używaj żałości — i nie martw się z tego powodu. [przypis redakcyjny]
592. przepamiętał — zapomniał. [przypis redakcyjny]
593. stateczność — rozwaga, stałość, rozsądek. [przypis redakcyjny]
594. W tę bądź przedsię panem — w stateczności bądź właśnie bogaty, posiadaj ją w dostatecznym stopniu. [przypis redakcyjny]
595. w pociechy obranem — pozbawiony pociech. [przypis redakcyjny]
596. zasiadł w prawie takim — podlega takiemu prawu. [przypis redakcyjny]
597. być jako celem — być punktem, w który się strzela. [przypis redakcyjny]
598. Z tego trudno sie zdzierać — od tego trudno się uchylić, wymówić. [przypis redakcyjny]
599. pocznimy — pocznijmy, zacznijmy. [przypis redakcyjny]
600. zamierzony kres — wyznaczony koniec drogi. [przypis redakcyjny]
601. wyrzec* — orzec. [przypis redakcyjny]
602. przypada* — przychodzi. [przypis redakcyjny]
603. co sie Jemu zdało — co On postanowił. [przypis redakcyjny]
604. nalepiej — najlepiej. [przypis redakcyjny]
605. niepłatne* — te, które nie popłacają, nieważne, nieprzydatne. [przypis redakcyjny]
606. odbieży — odbiegnie, odejdzie. [przypis redakcyjny]
607. praw szcześciu — sprawiedliwy wobec losu. [przypis redakcyjny]
608. przed sie bierze — bierze pod uwagę (por. współczesne „przedsiębrać”, „przedsiębiorca”). [przypis redakcyjny]
609. padnie wedle jego chęci — wypadnie po jego myśli. [przypis redakcyjny]
610. synie — synu. [przypis redakcyjny]
611. wżdam — jednak, przecież. [przypis redakcyjny]
612. w ręku swoich — w rękach swych. [przypis redakcyjny]
613. folgując — ulegając, poddając się. [przypis redakcyjny]
614. upadkowi* — zwątpieniu, rozpaczy. [przypis redakcyjny]
615. w to patrzaj — patrz na to. [przypis redakcyjny]
616. nie popadł — nie poniósł. [przypis redakcyjny]
617. świata tego zabawami* — zwykłymi sprawami tego świata. [przypis redakcyjny]
618. Teraz by (...) zbierać — teraz by trzeba zbierać. [przypis redakcyjny]
619. ratować w zachwianiu mdłego przyrodzenia — ratować słabą naturę ludzką (mdłe przyrodzenie) w czasie załamania (w zachwianiu). [przypis redakcyjny]
620. czulszy — bardziej wrażliwy, bardziej dbały. [przypis redakcyjny]
621. pospolitym torem — utartą drogą. [przypis redakcyjny]
622. poznego — późnego. [przypis redakcyjny]
623. co insze czas goi — to, co u innych goi czas. [przypis redakcyjny]
624. fortel — podstęp. [przypis redakcyjny]
625. wybija — jak klin klinem. [przypis redakcyjny]
626. z tejże miary — takimi samymi (czyli również nieszczęśliwymi). [przypis redakcyjny]
627. człowiek z baczeniem — człowiek myślący, rozumny. [przypis redakcyjny]
628. wściąga — zatrzymuje. [przypis redakcyjny]
629. na oboję fortunę — zarówno na szczęście, jak i na nieszczęście, na dobry i na zły los. [przypis redakcyjny]
630. Ludzkie przygody ludzkie noś — Ludzkie przygody (doświadczenia) znoś po ludzku; cytat z Tusculanae disputationes Cycerona (łac. humana humane ferenda). [przypis redakcyjny]
631. jeden jest Pan smutku i nagrody — to z kolei aluzja do miejsc Biblii (księgi Estery, Barucha, Hioba w Starym Testamencie). [przypis redakcyjny]
632. Tu zniknęła. Jam sie też ocknął — podobnie kończy się Sen Scypiona (Somnium Scipionis) Cycerona: Ille discessit; ego somno solutus sum (łac.). [przypis redakcyjny]
633. aczciem (starop.) — chociaż jestem. [przypis redakcyjny]
634. prawie* — prawdziwie, naprawdę. [przypis redakcyjny]
Fundacja Nowoczesna Polska