Зноў загрукала неверагоднае сэрцабiццё машын, якiя наблiжалiся, праляталi мiма трыбун. Мы ўпiлiся позiркамi ў Кёстэра. Ён пахiтаў галавой, кiхi мяняць не трэба было. На наступным крузе ён ужо дагнаў трэцюю машыну i сядзеў у яе на хвасце. Так яны вырвалiся на бясконцую прамую.
- Чорт вазьмi! - Ленц зрабiў глыток з бутэлькi.
- Ён трэнiраваўся, - сказаў я Патрыцыi Хольман. - Вiражы - яго стыхiя.
- Можа, глытняце з пляшкi, Пат? - спытаў Ленц.
Я злосна глянуў на яго. Ён вытрымаў мой позiрк не мiргнуўшы.
- Лепш са шклянкi, - сказала яна. - Пiць з бутэлькi я яшчэ не навучылася.
- Вось як! - Готфрыд дастаў шклянку. - Гэта - недахопы сучаснага выхавання.
На наступных кругах удзельнiкi расцягнулiся. Лiдыраваў Браўмюлер. Першыя тры машыны паступова вырвалiся метраў на трыста. Кёстэр, шчыльна параўняўшыся з трэцяй машынай, знiк за трыбунамi. Потым машыны зноў з'явiлiся. Мы паўскоквалi. А дзе ж трэцяя? Ота iмчаўся адзiн, за дзвюма першымi. А вось, вуркочучы, з'явiлася i трэцяя машына. Заднiя шыны разляцелiся на шматкi. Ленц зласлiва ўсмiхаўся. Машына спынiлася каля суседняга бокса. Даўгалыгi механiк лаяўся. Праз хвiлiну машына зноў была гатова.
Наступныя кругi нiчога не змянiлi. Ленц адклаў хранометр i пачаў падлiчваць.
- У "Карла" яшчэ ёсць рэзервы, - аб'явiў ён.
- Баюся, што ў астатнiх таксама, - сказаў я.
- Малавер! - Ён кiнуў на мяне знiшчальны позiрк.
I на перадапошнiм крузе Кёстэр пахiтаў галавой. Ён вырашыў рызыкнуць - не мяняць кiхi. Яшчэ не было так спякотна, каб яны не вытрымалi.
Празрыстай iстотай павiсла напружанне над шырокай плошчай i трыбунамi, калi машыны пайшлi на апошнi круг.
- Вазьмiцеся ўсе за дрэва, - сказаў я i ўчапiўся ў ручку малатка. Ленц паклаў мне руку на патылiцу. Я адпiхнуў яго. Ён усмiхнуўся i ўхапiўся за бар'ер.
Гул нарастаў да выцця, выццё - да рыку, рык - да грому, да высокага з прысвiстам спеву машын, што iмчалi, намагаючыся з апошняе сiлы. Браўмюлер уляцеў у вiраж. За iм неслася другая машына. Яе заднiя колы скрыгаталi i шыпелi. Яна iшла нiжэй, чым першая, больш крута. Гоншчык, вiдаць, хацеў выйграць такiм чынам.
- Памылка! - крыкнуў Ленц. А тут якраз з'явiўся i Кёстэр, яго машына з разгону вылецела аж за знешнi край. Мы на iмгненне анямелi: здавалася, што ён зараз вылецiць за паварот, але матор зароў, i машына ўтрымалася.
- Ён упiсаўся на поўным газе! - крыкнуў я.
Ленц кiўнуў.
- Вар'яцтва!
Мы перавесiлiся праз бар'ер. Ад хвалявання нас бiла лiхаманка: цi пашанцуе? Я падняў Патрыцыю Хольман на скрынку з iнструментам.
- Так будзе лепш вiдаць! Абапрыцеся на маё плячо. Глядзiце ўважлiва, ён i гэтага абставiць на павароце.
- Абставiў! - крыкнула яна. - Ужо перагнаў.
- Ён даганяе Браўмюлера. О божа, святы Майсей! - закрычаў Ленц. - Ён сапраўды ўжо перагнаў таго i наблiжаецца да Браўмюлера.
У воблаку ўзнятай буры тры машыны то з'яўлялiся, то знiкалi, мы крычалi як звар'яцелыя, да нас падключылiся Валянцiн i Граў са сваiм неверагодным басам. Кёстэру ўдалася яго шалёная задума, ён перагнаў другую машыну на павароце зверху, таму што той памылiўся i на крутым вiражы страцiў хуткасць. Цяпер Ота, як каршун, кiнуўся за Браўмюлерам, якi раптам аказаўся метраў за дваццаць ад яго. Вiдаць, у таго нешта здарылася з запальваннем.
- Дай яму, Ота! Дай яму! З'еш "Шчаўкунчыка"! - зараўлi мы i замахалi рукамi.
Машыны схавалiся на апошнiм павароце. Ленц гучна малiўся ўсiм багам Азii i Паўднёвай Амерыкi, каб тыя дапамаглi. Ён махаў сваiм амулетам. Патрыцыя Хольман, абапiраючыся на маё плячо, напружана ўглядалася ў далячынь, выцягнуўшы твар, якi напамiнаў скульптурку на носе галеры.
I вось яны з'явiлiся. Матор Браўмюлера ўсё яшчэ чмыхаў, увесь час чулiся перабоi. Я заплюшчыў вочы. Ленц адвярнуўся да дарогi спiной - мы хацелi ўлешчыць лёс. Нечы крык прымусiў нас павярнуць твары. Мы яшчэ паспелi ўбачыць, як Кёстэр першы перасек фiнiшную лiнiю, на два метры адарваўшыся ад супернiка.
Ленц як звар'яцеў. Ён шпурнуў iнструмент на зямлю i зрабiў стойку на руках на шынах.
- Што вы нядаўна сказалi? - закрычаў ён, стаўшы на ногi i звяртаючыся да механiка-Геркулеса. - Ламачына?
- Ат, слухай, не квакай над вухам, - незадаволена адказаў механiк.
I ўпершыню за ўвесь час, колькi я яго ведаю, апошнi рамантык не раз'юшыўся ад знявагi, а дзiка затросся ад рогату.
Мы чакалi Ота. Ён затрымаўся каля арганiзатараў гонак.
- Готфрыд! - пачуўся раптам хрыплаваты голас у нас за спiной. Мы азiрнулiся. Мы ўбачылi чалавека-гару ў занадта вузкiх паласатых штанах, у неверагодна цесным пiнжаку колеру марэнга i ў чорным капелюшы.
- Альфонс! - усклiкнула Патрыцыя Хольман.
- Уласнай персонай, - пацвердзiў ён.
- Мы перамаглi, Альфонс! - крыкнула яна.
- Моцна, моцна. Дык я, вiдаць, спазнiўся, га?
- Ты нiколi не спазняешся, Альфонс, - сказаў Ленц.
- Вырашыў прынесцi вам сёе-тое перакусiць. Халоднай смажанiны, салёных скабак. Усё парэзана.
- Давай сюды i садзiся, золатка наша! - крыкнуў Готфрыд. - Зараз навалiмся.
Ён разгарнуў пакет.
- Божа мой, - сказала Патрыцыя Хольман. - Тут жа на цэлы полк.
- Потым будзе вiдаць, - разважыў Альфонс. - Мiж iншым, ёсць кмiнная гарэлка... халодненькая.
Ён дастаў дзве бутэлькi.
- Ужо адкаркаваныя.
- Моцна, моцна, - сказала Патрыцыя Хольман. Ён зычлiва падмiргнуў ёй.
З ляскатам падкацiў "Карл". На зямлю саскочылi Кёстэр i Юп. Юп быў падобны на маладога Напалеона. Вушы ў яго свяцiлiся, як царкоўныя вокны. Ён у абдымках трымаў жудасна безгустоўны вялiзны срэбны кубак.
- Сёмы, - са смехам сказаў Кёстэр. - Iншага нiчога людзям i ў галаву не прыйдзе.
- Толькi гэты збан? - дзелавiта спытаў Альфонс. - I нiколечкi грошай?
- Ёсць, - супакоiў яго Ота. - Ёсць i грошы.
- Ну, тады мы зараз засыпемся грашыма, - сказаў Граў.
- Можна, вiдаць, прыемна правесцi вечар.
- У мяне? - спытаў Альфонс.
- Справа гонару, - адказаў Ленц.
- Гарохавы суп са свiнымi вантробамi, ножкамi i вушамi, - сказаў Альфонс, i нават на твары Патрыцыi Хольман адбiлася пачцiвасць. - Вядома, бясплатна, дадаў ён.
Падышоў Браўмюлер, праклiнаючы сваю няўдачу, з поўнай жменяй свечаў запальвання, запырсканых маслам.
- Супакойся, Тэа, - крыкнуў Ленц. - Першы прыз у наступных гонках дзiцячых вазкоў - безумоўна, твой.
- Можна ўзяць рэванш хоць на каньяку? - спытаў Браўмюлер.
- Пi хоць пiўнымi куфлямi, - сказаў Граў.
- Тут вашы шанцы слабыя, пан Браўмюлер, - заявiў Альфонс як спецыялiст. Нi разу яшчэ не бачыў, каб Кёстэр напiўся п'яны.
- Я яшчэ нi разу не бачыў, каб "Карл" пераганяў мяне, - сказаў Браўмюлер. - Акрамя сённяшняга дня.
- Не траць адвагi, - сказаў Граў. - Вось табе шклянка. Вып'ем за машыну знiшчальнiцу культуры.
Калi мы сабралiся ад'язджаць, мы хацелi забраць з сабой рэшту прадуктаў, прынесеных Альфонсам. Iх хапiла б, каб накармiць некалькi чалавек. Але мы знайшлi толькi паперу, на якой яны ляжалi.
- Што за д'ябал, - сказаў Ленц. - А! - Ён паказаў на Юпа, якi сарамлiва ўсмiхаўся. У яго яшчэ былi поўныя жменi, а жывот напяўся, як бубен.
- Таксама рэкорд!
Пасля абеду ў Альфонса мне здалося, што Патрыцыя Хольман карыстаецца занадта вялiкiм поспехам. Я выпадкова пачуў, што Граў зноў прапанаваў намаляваць яе. Яна засмяялася i сказала, што ў яе не хопiць цярпення. Лепш сфатаграфавацца.
- Гэта яму якраз больш падыходзiць, - пакпiў я. - Магчыма, ён намалюе вас з фатаграфii.
- Спакойна, Робi, - адказаў Фердынанд упэўнена i ўтаропiўся на Пат сваiмi вялiзнымi блакiтнымi, як у дзiцяцi, вачыма. - Гарэлка робiць цябе злосным, мяне - чалавечным. Вось у чым рознiца памiж нашымi пакаленнямi.
- Ён гадоў на дзесяць старэйшы за мяне, - сказаў я.
- Сёння гэта рознiца на цэлае пакаленне, - працягваў Фердынанд. - Рознiца на цэлае жыццё. Рознiца на тысячагоддзе. Што вы, хлопцы, ведаеце пра жыццё? Вы ж баiцеся сваiх пачуццяў. Вы не пiшаце лiстоў, а тэлефануеце. Вы больш не марыце, замест гэтага выязджаеце на выхадны за горад. Вы разважлiвыя ў каханнi i неразважлiвыя ў палiтыцы - пакаленне, вартае жалю!