Ой, якая паднялася тут сумятня, трывога!
Мацней за ўсiх крычаў певень:
- Куды панёс? Куды панёс?
Закружылiся галубы, паднялiся высока-высока ў неба. З усiх канцоў пазляталiся ластавачкi.
- Цуп-цуф! Цуп-цуф! - крычалi яны.
Дрозд, седзячы ў гэты час за клуняю на вярбе, жаласлiва высвiстаў:
- Ухвацiў! Ухвацiў! А-а-а!
Чы-Лiн пазiраў на гэтую сумятню, дзiвiўся i, вiдаць, нешта думаў. Потым ён задраў угору галаву.
- Чук! Чук! - пачаў клiкаць брата.
Але тут да яго падляцеў Калыханчык, схапiў сына за крыльцы i пабег з iм у вiшнячок, у крапiву, каб схаваць яго ад бяды.
III
Тут ён прасядзеў цэлых тры днi. Бацькi прыносiлi яму яду, так што галадаць не прыходзiлася. Спачатку трохi было маркотна аднаму, але потым прывык. Седзячы адзiн у крапiве, Чы-Лiн пачаў разважаць, думаць, наглядаць, што робiцца навокала. Ён бачыў, што сярод птаства на двары няма згоды, што ўсе жывуць разбродам, думаюць толькi аб сваiх патрэбах, а гэтым карыстаюцца драпежнiкi i вудзяць iх патроху сабе на спажытак.
Чы-Лiн пачаў развiваць сваю думку далей. На трэцi дзень у яго галаве злажыўся пэўны план, але аб iм пакуль што ён нiкому не гаварыў. Пад канец трэцяга дня ён узляцеў на паркан, з паркана на грушу, з iгрушы на клуню i з гэтага часу пачаў вельмi спрытна лятаць.
На чацвёрты дзень павыляталi Чук, Чын, Жычка, Чуча. Дзён два яны жылi пад строгiм доглядам бацькоў, а потым патроху пачалi жыць незалежна.
Вось цяпер Чы-Лiн узяўся за работу. Ён закiдаў новыя мыслi ў птушыныя галовы, мыслi аб тым, каб завесцi новы лад сярод птаства, каб не давацца больш у крыўду драпежнiкам. Усюды ён знаходзiў спачуванне, i ўсё птаства з ахвотаю згадзiлася з Чы-Лiнам, што трэба сабраць агульны сход.
Сход адбыўся на прыгуменнi. Тут было прасторна. На прыгуменнi стаяў i азярод, дзе вельмi добра было рассесцiся птушкам. Некаторы час быў шум, i трудна было пачуць, хто што гаворыць.
- Цiха! - крыкнуў Чы-Лiн.
Усе сцiхлi.
- Грамадзяне! Прашу захоўваць парадак, бо так мы патрацiм час i наш сход не зможа нiчога зрабiць. Выберам раней старшыню, каб ён правёў сход. Са свайго боку, я прасiў бы выбраць за старшыню Цiпа.
- Цiп! Цiп! Цiп! - зашумелi птушкi.
Певень прыняў яшчэ больш важную паставу. Стоячы на шуле, ён моцна замахаў крыллямi i падзякаваў за гонар моцным "ку-ка-рэ-ку". Затым ён сказаў:
- Абвяшчаю наш сход адкрытым. Слова мае Чы-Лiн.
- Просiм! Просiм! - загаманiлi птушкi.
Чы-Лiн выступiў.
- Грамадзяне! Усiм вам вядома, пад якiм страхам жывём мы. Залятаюць з лесу ястрабы i каршуны: цягаюць нашага брата. Чаму? А таму, што мы жывём кожны па сабе, не думаем аб другiх, не дапамагаем адзiн другому. Давайце ж будзем жыць у згодзе, давайце арганiзуем калектыў i завядзём такi парадак, каб у нас былi вартаўнiкi. Вартаўнiкi пададуць знак, калi дзе пакажацца драпежнiк, i мы ўсе будзем ведаць пра бяду i не дапусцiм яе на двор. Апрача гэтага, нам трэба мець войска - адбiваць драпежнiкаў.
- Ура! Ура! - закрычала варона.
- Так-так-так! - азвалася качка.
- Брава! Брава! - крыкнуў шпак.
- Жывi, Чы-Лiн! Жывi, Чы-Лiн! - з усiх канцоў шчабяталi вераб'i.
- Кока! Ко-о-о-ка! - пахвалiлi Чы-Лiна куры.
Так i зрабiлi. Паставiлi варту, сабралi войска. Ластавачкi павiнны быць на варце i падаваць умоўны знак, калi будзе якая небяспека.
- Рэпетыцыю! Рэпетыцыю! - закрычала ластавачка.
Папрабавалi зрабiць рэпетыцыю. Калi сход скончыўся i ўсе разышлiся па сваiх справах, вартаўнiк-ластавачка крыкнула з-пад лесу:
- Цу-пу-цуф! Цу-пу-цуф!
У адзiн момант другiя ластавачкi перадалi гэты крык па ўсiм двары, а птушкi зараз жа падрыхтавалiся да абароны.
- Шыкарна! Шыкарна! - казала сарока.
I вось калi назаўтра сапраўды вылецеў з лесу ястраб, то не паспеў ён праляцець i паўдарогi да двара, як яго спаткала моцнае птушынае войска. Адна варона так дзюбанула нягоднiка, што аж пер'е пасыпалася, i ён больш нiколi не паказваў сюды носа.
I стала спакойна, вольна жыць цяпер птушкам. А дрозд спяваў:
- Сiла ў калектыве! Сiла ў калектыве!