Пячора — як слімаковая ракаўка i чарапашы панцыр: у ёй туліцца жыццё, якое яшчэ не здольна быць сам-насам з вечнасцю i бязмежнасцю: яно мае патрэбу ў тым, што яго абмяжоўвала б, што яго ахоўвала б ад небяспечнай рэчаіснасці i такім чынам захоўвала для настугінасці,— у прасторы, якая была б яму ўпору.
Пячора — прарочыца: у яе чэраве назапашваюцца магчымасці, песціцца «чалавекасць», датворваецца чалавек, паўтараючы сабой прызначэнне i долю пячоры: як i яна, ён у рэшде рэшт вычэрпваецца i адпрэчваецца, становячыся проста чэрапам, у вачніцы якога будзе ўглядацца будучы Гамлет.
Сваёй пашчай пячора ўчаперваецца ў вонкавы асяродак — у пясчанік, а сваёй прарочасцю — у чалавека, ва ўсе пяць яго адчуванняў.
Месцазнаходжанне пячоры ва ўчора, у пазаўчора, а можа, нават у пра-ўчора.
У пячоры гарыць вогнішча: на ім нешта смажыцца, нешта пячэцца.
Па яе сценах скачуць чараўнікі — чырвоныя водсветы i чорныя водцені, i самі яны спярэшчаны пячаткамі «чалавекасці» — почыркамі i рысамі.
Вакол пячоры блукаюць пачвары.
У пячоры спяць прашчуры.
Драбіна ўздымае ўгару не адразу, а паступова, паслядоўна, па драбку, па драбніцы, па драбніне, i той, хто драпаецца i цярэбіцца па ёй, узгадняе свой pyx з «драбнінамі» — прыступкамі: спачатку — асягаючы кожную з ix, а потым — адпіхваючы i робячы ix такім чынам сваёй апорай.
Але чалавек таксама, па-свойму, драбіна, i прыступкі ў ім — жывыя істоты: рыбіна, птушка, жывёліна; яны існуюць у ім як этапы яго эвалюцыі, як яго патаемныя зоны.
Ён лучыць сабою зямлю i неба, пачатак i завяршэнне, i тое, што сёння ён набывае, ён заўтра траціць, што пакідае, тым узвышаецца, а што намерваецца затрымаць, тым рабыніцца, тым рабуецца.
Усе чалавечыя ўчынкі, наробкі i дасягненні спрагаюцца па шкале драбіны: без яе яны бязмэтныя спробы, без ix яна дарэмная сухадрэвіна, счаўрэлыя сукі-рабрыны.
Драбіна — містэрыя, абрад, прысвячэнне ў будучыню, а будучыня падказвае чалавеку, што — каб не збіцца з дарогі дабрыні — трэба слухацца драбіны.
Прымхі прачынаюцца ў прыцемках, калі святло — ужо не святло, i цемра — яшчэ не цемра.
Прымхі — духі сівой, «мхлівай» даўніны, якія твораць сваю імшу ў храме цяпершчыны.
Ix нельга ўспрымаць думкаю i акрэсліваць моваю: яны аб'яўляюцца i атабарваюцца на ўскрайку думкі, на ўзмежку мыслення, у сутарэннях мовы, як іхні прымешак, як іхні прыметнік: яны — пры-думкі, «пры-мсы», пры-маўкі.
Прымхі — сялянскія, хатнія, «прымацкія», гэткія ж, як мяхі з жытам i як мышыны шоргат.
Прыхаманлівыя, нібы гульня ўяўленняў, прымхі прымаюцца на веру, але прынятыя, праймаюць — «прыімхаюць» — сабою, як мох саламяную страху, чалавечае бытаванне i прымушаюць яго ва ўсім, быццам з прэм'ерамі, раіцца з імі, з прымхамі.
Год — бог (Gott): ён усё ўмяшчае, усё змяняе, усім кіруе, на ўсё накладае свой адбітак.
Рухомы i круглы, нібы карагод, год апяразвае повяззю згоды канец i пачатак, годзе i кагадзе, i тое, што аддаляецца, загадкавым чынам набліжае зноўку.
Не стары i не малады, год доўжыцца заўсёды, не аддзельны ад гадзін, дзён, тыдняў i месяцаў, але i не зводзячыся да ix.
Год добры, год годны: ён дагаджае ўраджаю i гадуе гавяду, спагадае кволаму i ўлагоджвае дужае, усталёўвае над зямлёй пагоду i адварочваецца ад непагадзі i нягоды.
Год аб'яўляецца ў нагодах i пакідае згад аб сабе ў прыгодах.
Гаршчок — «харшчок»: у ім гатуецца харч, i ў кожнай харчэўні кожны госць з нецярпеннем чакае яго з'яўлення, i ў кожным хаўрусе ён свой.
Але гаршчок свой i ў самым пекле, у самым сквары, у самай гарачыні — у печы, дзе ён прымае вогненнае хрышчэнне i дзе здабывае непараўнаны гарт.
Гаршчок чорны, нібы ён купаўся ў гразі, але гэта чарната загару — i адмывацца яна не хоча.
Адны кажуць, што ў гаршка добрая доля, бо самае спажыўнае, што ёсць у хаце, аддаецца яму, у яго «горшчы», другія — што горкая i гарапашная, але сам гаршчок уважае, што яна не лепшая i не горшая, чым доля ў астатніх рэчаў, адзінае: часам яна бывае спарожненай да самага дна, а часам напоўненай з самым верхам — з «гарышчам».