Некалькі дзён ніхто нікуды і носа не высоўваў. Спакойна прасядзелі і два бурныя дні. За скаламі, у акіяне, гулі хвалі, недзе высока над галавой роў вецер, а тут у іх было ціха і спакойна. Адно толькі было нядобра, — паліва ўсё выйшла.
Калі надвор'е праяснілася, парашылі шукаць паліва. На захад, з боку мора, былі голыя скалы, на ўсход — сцяна; але ў гэтым кірунку павінна была ісці зямля: ці вялікі востраў, ці нават і самы кантынент Паўднёвай Амерыкі. Туды і накіраваліся трое мужчын.
Але як выбрацца з гэтай студні? Доўга шукалі месца, дзе можна было б як-небудзь зачапіцца. Урэшце знайшлі некалькі выступаў і палезлі ўверх, рызыкуючы кожны момант паляцець уніз і разбіцца насмерць.
Падняўшыся метраў на дваццаць, апынуліся на новай пляцоўцы. Пасярэдзіне яе было невялічкае возера або сажалка, з якой і выцякала тая самая крыніца, што падала ўніз і давала ваду для піцця. А з другога боку таксама ішла сцяна, і таксама зверху сцякаў струмень, — ён даваў ваду гэтаму возеру. Яшчэ падняліся і зноў знайшлі такую самую пляцоўку, возера і крыніцу.
— Чаго добрага, гэтак да самага неба дойдзем, — пажартаваў Манг.
— На неба нам не трэба, — сказаў Тайдо, — а вось там, у лагчыне, нешта расце.
Сапраўды, у маленькай лагчыне, схаваўшыся ад паўночнага і заходняга ветру, рос хмызняк і некалькі крывых дрэў.
Мужчыны зараз жа ўзяліся за працу, але нават яны час ад часу спыняліся, каб палюбавацца дзівоснай карцінай прыроды.
Далёка на захад распасцёрся акіян і так блішчаў на сонцы, што аж у вочы калола. Бліжэй да берага было параскідана безліч астраўкоў і скал. Голыя і чорныя, яны вызначаліся на бліскучай вадзе, нібы спіны жывёл-волатаў. Часам зусім здавалася, нібы яны плаваюць.
— А дзе ж наша стаянка? — пачалі яны шукаць свой прытулак. Але адсюль яго нельга было ўбачыць, бо ён быў схаваны скаламі.
На ўсход горы ўздымаліся прыступкамі, нібы велічэзныя сходні, і канчаліся белымі снегавымі вяршынямі. І нідзе ніякага следу чалавека!..
Таму ўсе яны надзвычай зацікавіліся, калі заўважылі недалёка ад берага човен, у якім стаяў адзін чалавек. У нашых сяброў вочы былі вельмі вострыя, і яны адразу пазналі Нгару па яго птушынай вопратцы.
— Чаго ён тут швэндаецца? — трывожна сказаў Манг.
— Непажаданы сусед, — сказаў і Кос. — А што мы будзем рабіць, калі ён знойдзе наш добры куток і прычэпіцца да нас? Гвалтам гнаць, ці што?
— А чаго на яго глядзець? — сурова адказаў Тайдо. — Калі трэба будзе, дык і прагонім.
Тым часам насеклі і наламалі галля. Заставалася толькі даставіць яго на месца.
— Вось гэтая работа дык куды цікавей! — весела заскакаў Манг і, набраўшы бярэмя, падбег да краю і кінуў уніз. І так пачалі кідаць з тэрасы на тэрасу.
А праз некалькі хвілін радасна закрычалі і жанчыны з дзецьмі, калі на іх галовы пасыпалася галлё.
Такім чынам, і апошняя праблема — апал — таксама была вырашана.
V
Мангава падарожжа. — Зялёны востраў.— Подласць Нгары. — Бура. — Гудок. — Чалавек у моры. — Манг і Белая Птушка.
Цяпер ужо Мангу зручней было рабіць свае экскурсіі. Ен мог сабе спакойна вандраваць, ведаючы, што сваіх ён заўсёды знойдзе на месцы. Апрача таго, ён спакайней адчуваў сябе і таму, што яму не рупіла, — што і як з яго раднёй. Часта ён адлучаўся на некалькі дзён, і бацькі прызвычаіліся да гэтага і не пярэчылі.
У галаве Манга ўсё была думка — як бы паглядзець бліжэй на таемных белых людзей, пабываць там, дзе яны жывуць, убачыць іхнія розныя цуды. Але праязджалі яны вельмі рэдка, а яшчэ радзей можна было да іх наблізіцца. Пакуль пад'едзеш, — карабель ужо далёка. Трэба было чакаць такога выпадку, каб акурат трапіць на яго, але калі гэта здараецца?
Ды і наогул, такая сустрэча нічога асаблівага не давала. Паглядзіш на карабель, часам адтуль кінуць табе што-небудзь — і больш нічога. Нават не паспееш добра разгледзець людзей. Не! Трэба пашукаць, дзе яны жывуць. А дзеля гэтага трэба ад'ехаць далёка, туды, на поўнач, куды ідуць і адкуль прыходзяць караблі.
І ён сказаў бацькам, што хоча праехацца далей, каб паглядзець, як жывуць белыя людзі.
— Навошта табе? Ці варта? — пачалі адгаворваць бацькі, асабліва маці.— Гэта ж далёка, на другім канцы свету. Ты не даедзеш, загінеш. Ды і яны могуць загубіць цябе.
— Вы ж бачылі самі, што яны нічога дрэннага нам не робяць, — настойваў Манг, — а што далёка, дык я паеду столькі, колькі можна будзе. Калі ўбачу, што нельга даехаць, тады магу і вярнуцца.
Супраць такой пастаноўкі пытання і пярэчыць не было чаго. Чаму хлопцу не праехацца? Усё роўна яны валэндаюцца па моры ўзад і ўперад.
— Толькі ты сцеражыся, каб яны цябе не зачаравалі,— параіла на развітанне маці.
Падарожжа для іх было такой звычайнай справай, што ніякай падрыхтоўкі не рабілася. Манг выехаў гэтак жа проста, як і заўсёды. Трэба яшчэ памятаць, што калі гутарка ідзе пра падарожжа, дык заўсёды маецца на ўвазе дарога між скал-астравоў, па каналах-калідорах, куды хвалі не дасягаюць. Пра паездку на такіх чоўнах па адкрытаму акіяну ніхто з іх нават і не падумаў бы. А тут акурат такіх каналаў і было досыць. Вось чаму падарожжа Манга нікому не здавалася незвычайным.
Зразумела, Манг не меў ніякага ўяўлення аб адлегласці, якую яму трэба было б праехаць, каб убачыць, «як жывуць белыя». Да бліжэйшага значнага горада, Вальпарайзо, было дзве тысячы кіламетраў, а каб даехаць да якога-небудзь пасёлка, таксама трэба было праехаць кіламетраў з пяцьсот. У сваім маленькім чоўне, кіруючы першабытным вяслом, ён патраціў бы прынамсі месяц, каб праехаць гэтыя пяцьсот кіламетраў, не кажучы ўжо аб тым, што па дарозе можна было чакаць розных перашкод: ці не знойдзецца ціхіх каналаў, ці бура затрымае, ці ежы, вады не хопіць і гэтак далей.
Усяго гэтага Манг не ведаў. Ен думаў, што прыедзе праз некалькі дзён, паглядзіць, падзівіцца і вернецца сабе спакойна дадому.
Першы дзень прайшоў, як звычайна. Тыя самыя скалы, вуліцы, тыя самыя птушкі. Спыняцца яму ў гэты дзень не трэба было, бо ён меў з сабой запас ежы і вады. Пераначаваў у лодцы, пад аховай скалы.
На другі дзень ужо часцей прыходзілася спыняцца. Асабліва цяжка было з вадой. Многа назапасіць не было ў што. Нават тая вада, якую ён наліваў у свой невялікі і нязграбны гаршчок, увесь час выплёхвалася ад калыхання чоўна. А на скалах і маленькіх астраўках вады не было. Трэба было пад'язджаць да галоўнага берага і шукаць, дзе цячэ зверху вада. А каб знайсці такое месца, часам трэба было значна ўхіляцца ўбок. Вось чаму ён пасунуўся наперад за ўвесь дзень, можа, кіламетраў на дзесяць, хоць наогул праехаў значна болей.
Заставалася яшчэ гадзіны са тры да захаду сонца, калі ён выбраўся з-за скал і апынуўся на шырокай адкрытай прасторы. Замест высокіх скал тут было некалькі нізенькіх, роўных астравоў, пакрытых нават травою. А траву Манг і не памятае, калі бачыў.
На адным з такіх астравоў ён рашыў спыніцца на ноч.
Аднак жа гэтае прыгожае месца мела і свае невыгоды: яно ўсё было ўсеяна рыфамі (падводнымі каменнямі), якія то вытыркаліся з вады, то хаваліся ў ёй ля самай паверхні. Нават лёгкаму Мангаваму чоўну цяжка было прабрацца між гэтых рыфаў.
Нарэшце ён высадзіўся на бераг, падцягнуў лодку і пайшоў аглядаць востраў. Усе свае прылады і маржовую скуру ён пакінуў у чоўне. Толькі на плячах была штодзённая вопратка — кароткая накідка з коцікавай скуры. Прыемна было прайсціся па мяккай траве, цікавыя былі і кветкі; птушкі таксама былі незнаёмыя, маленькія, і спявалі яны неяк прыгожа, зусім не так, як усе гэтыя чайкі, качкі, альбатросы ды іншыя марскія рыбаедныя птушкі, ад чыіх крыкаў толькі галава трашчала.
Далей, ля ўзвышша, відаць быў нават гай. Манг накіраваўся туды. На наш погляд гэта быў бы вельмі мізэрны гай, але Манг і такому быў рады. У іхняй старонцы былі толькі рэдкія скурчаныя дрэвы, якія з апошняй моцы чапляліся за голы камень, а тут яны былі прыгожыя, ветлівыя.