Уубун ханан турбуппар улахан махтал.
Ыас хараҥаттан күннээххэ уһуктубутум:
Көрдөххө – судургу.
Дьиҥэр – ааттаах абырал.
Тэҥ кээмэйи тутус.
Орто дойду – ортонон олорор.
Тобус-толору чороон дьолу
Баҕар, туора-маары ыс,
Ол эрэн кэмиттэн кэмигэр толор.
Хараҥа ханна да сүппэт.
Куруук аттыгынан батыһа сыльдьыа.
Эн сырдык баарын эрэ умнума.
Туох барыта бу сиргэ иккилии.
***
Балыыһаҕа, армияҕа, уочаракка
Бириэмэ бытааннык да ааһаахтыыр.
Тохтуу түс,
Ыксаама,
Ырыт
Бу сурулла турар олоҕун кэпсээнин.
Киһи отой да соҕотох айыллыы буолбатах.
Саҥата суох маныыр кинини сир ийэ дойду,
Хас хаамыытын алҕыыр көмүстээх күн,
Хаста өрө тыыммытын билэр ыйдаах түүн.
Халлаан үөһээттэн батыһар.
Дьол хараҕа суох харахтаах,
Киһи үчүгэйгэ, үөрүүгэ ымсыылаах.
Тиэтэйбиккин тиэрэ тэбэн
Олох кэм хамсаабат хаппахчытыгар умса анньар:
Олоро түс,
Толкуйдаа,
Барыны барытын эргитэ тараа.
***
Санааларым – баттахтарым.
Төрдүгэр – хойуу,
Бүтүүтүгэр – убуур.
Ити курдук олох эмиэ:
Саҕаланар өлгөмнүк,
Тиһэҕэр – өлүү.
Ол да буоллар хомойуу
Сиргэ түһэн хаалыаҕа,
Үүнэр оннугар саҥа күн,
Туох барыта ааһыаҕа.
***
Эдэр сааһым аны төннүбэт.
Ытаабаппын,
Ыллаабаппын,
Ыҥырбаппын.
Ааспыт төттөрү эргиллибэт.
Саас устар
Сыл хонук
Синэ биир.
Кэм-кэрдии эргиирэ эриллэн,
Бу кэллим бүгүҥҥү түгэҥҥэ.
Хайдах баарбынан,
Илэ турар бэйэм.
Билиҥҥибин талын,
Сэҥээрин,
Сөбүлээн.
***
Суох, таах олорботоҕум:
Баайбытым,
Кинигэ аахпытым,
Хаартыскалаабытым,
Күн анныгар сылаанньыйбытым,
Кулунчук курдук күөлэһийбитим,
Күөх сайыҥҥа үөрэммин,
Былыттары атаарбытым,
Үүнээйигэ уу куппутум,
Сыыс ыраастаабытым,
Тоноҕоччу көтөрүн одуулаан
Өр да өр санаабар ыллаабытым,
Халдьаайы үрдүгэр тахсан,
Сылаас окко сытан,
Үрдүк халлааны манаабытым,
Чыычаахтар, көтөрдөр тыастарыттан
Дууһалыын, доҕоттор,
Сынньаммытым.
Уонна кэлэн,
Туох диэн кэмсэниэхпиний?
Олорорбун – олорбутум!
Олохтон дуоһуйбутум!
***
Олох – үөрүү.
Олох – ыарыы.
Тугу эрэ көһүтүү.
Уонна өрүү, өрүү,
Өрүү, өрүү
Биир баҕа санаа:
Куотуу буолбатах. -
Көтүү.
Кыра оҕону көрүү.
Тапталы талан охсуһуу.
Баҕар баара буолуо
Доҕордоһуу.
Киһи тыынан эрэ хаалар:
"Һуу!"
Тохтоон ыл эрэ -
Оргуйуу.
Сири кытта халлааны
Бутуйуу.
Күүтэр эйиигин уоскуйуу
Ханна эрэ.. манна буолбатах.
Тулуйууй.
Мин билэбин биири:
Үлүһүйүү.
Туланы одуулаан
Дьүһүйүү.
Кэрэхсии көрөн
Умсугуйуу.
Олохтон ылбыт киһи:
Дуоһуйуу
***
Таһырдьа таҕыстым.
Бэҕэһээ айылҕаҕа тапталга билиммитим.
Бүгүн кини миэхэ хардарбыттыы,
Үөһээттэн хаар ыытан кыыдамныыр.
Сүрэҕим сылаастык ууллар.
Сир-дойду миигин өйдөөбүт курдук.
Туоххаһыйдаххына,
Истиҥ, саҥата суох доҕор.
Баҕар, киһитээҕэр ордук өйүө
Мунчаарбыт, кыламмыт күннэргэр.
***
Кыыһырбакка,
Кыйыттыбакка
Олоруохха.
Бу толкуйга кэллэххинэ,
Баҕар,
Тугу эмит
удумаҕалаппыт
Курдук сананыан.
Буоллаҕа дии,
Таһыттан бэйэҕин көрбүттүү.
Киһи кыйаханарын – кыйаханар.
Бардьыгыныырын – бардьыгыныыр.
Орулуурун – орулуур.
Ырдьыгыныырын – ырдьыгыныыр.
Баллыгырыырын – баллыгырыыр.
Кыратык олоро түһэн
кыбыстыахха,
Бэйэни сиэн
сэнэниэххэ,
кэлэйиэххэ,
хомойуохха,
чуумпуруохха,
Ырааҕынан эргитэн,
Буолар-буолбаты
ырытан
Өрө тыыныахха,
Санаарҕыахха,
Мунчаарыахха.
Мөлтөх да эбиппин! – диэн
Уһуну-киэни толкуйдуохха,
Үөрүүттэн-көтүүттэн тэйэн,
Арыый бэйэни
албынныыры
тохтотуохха,
Бэттэх кэлэн.
Хайдах да буоллун,
Кэмсиммитин да иһин -
Олоруохха.
Сааккын-сууккун сиргэ көмпөккүн,
Өрбөҕү курдук сууйбаккын,
Төһө да сиилэмиттин иһин,
Ардах курдук кумахха
сиидэлэмэккин.
Акаары да эбиппин – диэн,
Анараа дойдуга чэпчэкэтик
айаннаабаккын.
Дьаһына да сатаатахха -
Табыллыбаккын.
Эҕэлээҕин -
Кыһаллыма!
Барыта бэйэбэр ананар.
Биир күн дуоспуруннаахтык
муннун халлааҥҥа анньар.
Биир күн көтө-көтө аллараа элээрэр.
Ону-маны туойан уоскуйуохха.
Баҕар, куолулуохха,
Баҕар, лахсыйыахха.