Хобіты вярнуліся да сваіх зэдлікаў і вельмі ціха селі. Людзі заняліся зноў пітвом і гаворкаю, уцяміўшы, што іх гетман пажартаваў з маленькіх гасьцей альбо накшталт таго й усё цяпер нармалёва.
– Вось цяпер, Фрода, мы нарэшце разумеем адзін аднога, – давёў Фарамір. – Калі ты прыняў гэтую рэч не з сваёй волі, не жадаючы таго, паводле чыёйсьці просьбы, мая найвялікшая табе пашана – і спачуваньне. Мне дзіўна: ты трымаеш яго й не карыстаесься ім. Сапраўды, вы новыя для мяне істоты, і ваш сусьвет новы й дзівосны для мяне. Ці ўвесь ваш народ такі? Зямля вашая мусіць быць краем спакою й асалоды, і садоўнікі там, відаць, у вялікай пашане.
– Ня ўсё там добра, – заўважыў Фрода, – але добрых садоўнікаў сапраўды шануюць.
– Але й у вас, напэўна, стамляюцца ад працы, нават і ў вашых садох, бо гэткі лад пад сонцам нашага сусьвету. А вы далёка ад вашай краіны, падарожжа зьнясіліла вас. Я ня буду натамляць вас болей. Сьпіце так бесклапотна, як можаце. Ня бойцеся. Я не хачу ані бачыць гэтую рэч, ані кранаць яе, ані ведаць болей за тое, што ўжо ведаю – і што болей чым дастаткова для мяне. Я не хачу, каб небясьпека паўстала перад мною ды ў іспыце я апынуўся слабейшым за Фрода, сына Дрога. Зараз адпачывайце, толькі скажыце мне спачатку, калі будзе на тое вашая воля, куды вы кіруецеся й што зьбіраецеся рабіць. Бо я павінен назіраць, і чакаць, і разьмяркоўваць рэчы. А час ідзе. Раніцою мы ўсе мусім хутка рушыць па шляхох, прызначаных нам.
Ачуняўшы троху ад перажытага жаху, Фрода адчуў, што дрыжыць. Неверагодная стома навалілася на яго хмараю. Ухіляцца й працівіцца не было моцы.
– Я шукаю шлях у Мордар, – вымавіў ён ціха. – Я йду да Гаргарату. Я мушу адшукаць Вогненную гару й кінуць мой цяжар у Пашчу Лёсу. Гэндальф казаў мне зрабіць так. Я ня ведаю, ці здолею дабрацца туды.
Фарамір пазіраў на яго ў немым паважлівым подзіве. А тады падхапіў, бо Фрода раптам пахіснуўся, і асьцярожна падняў, аднёс на ложак, паклаў там і прыкрыў цёплымі коўдрамі. Хобіт адразу глыбока заснуў.
Побач стаяў яшчэ адзін ложак, для слугі. Сэм памарудзіў крыху, а тады нізка-нізка пакланіўся.
– Дабранач, вашмосьць, ласкавы пане гетмане. Вашаць скарыстаў шанец.
– Насамрэч? – спытаў Фарамір.
– Так, вашмосьць, вы выказалі сваю гжэчнасьць. Найгжэчнейшую.
– Ты дзёрзкі для слугі, спадар Сэмвайз, – усьміхнуўся на тое Фарамір. – Але скажу: пашана ад таго, хто сам стакроць варты пашаны, важыць болей за ўсе ўзнагароды. А мяне няма за што шанаваць. Бо я ня меў ані прагі, ані думкі зрабіць іначай, чым зрабіў.
– Яшчэ вось што, вашмосьць, – дадаў Сэм. – Вы казалі, што нешта эльфава ёсьць у маім гаспадары, і тое слушна й дакладна. Але я вось што скажу: у вашці таксама нешта ёсьць, што нагадвае мне, ну, Гэндальфа нагадвае, чараўнікоў.
– Магчыма, – пагадзіўся Фарамір, – мо табе пабачылася далёкае рэха Нумэнору. Дабранач!
6. Забароннае возера
Фрода прачнуўся й убачыў Фараміра, які нахіліўся над ім. На момант колішні страх авалодаў ім, і хобіт, прыўзьняўшыся, адсунуўся прэч.
– Баяцца няма чаго, – сказаў Фарамір.
– Няўжо раніца? – пазяхнуў у адказ Фрода.
– Яшчэ не, але ноч старэе й месяц заходзіць. Ці ня выйдзеш ты зірнуць на яе? Таксама мне патрэбная твая парада. Прабач, што перабіў твой сон. Ці пойдзеш ты?
– Пайду, – Фрода ўстаў, дрыжучы крыху пасьля цеплыні коўдраў ды шкураў.
Пячора, не абагрэтая вогнішчам, падавалася сьцюдзёнай. У цішыні гучна аддаваўся шум вады. Хобіт накінуў плашч ды рушыў за Фарамірам.
Сэм, абуджаны зьнянацку нейкім пачуцьцём насьцярогі, пабачыў ложак гаспадара пустым і імгненна ўскочыў. Тады заўважыў дзьве цьмяныя постаці, Фродаву й чалавечую, цёмныя абрысы на фоне брамы, ужо залітай бледным белым сьвятлом. I пасьпяшаўся за імі паміж шэрагамі людзей, што спалі на матрацах уздоўж сьцяны. Праходзячы пад аркаю, пабачыў раптам: завеса вадаспаду зрабілася ашаламляльна дзівосным спляценьнем шоўку, пэрлаў і срэбных нітак – бы плавіліся ільдзінкі месяцовага сьвятла. Замілоўвацца часу не ставала, і, адвярнуўшыся, хобіт крочыў за гаспадаром вузкім праходам у сьцяне пячоры.
Прайшлі паўз змрочны калідор, тады ўверх па мностве прыступак і сягнулі маленькай пляцоўкі, вычасанай у скале й цяпер асьветленай бляклымі нябёсамі праз доўгую глыбокую сьвідравіну. Ад пляцоўкі вялі дзьве лесьвіцы: адна падымалася, падаецца, на высокі бераг струменю, другая вяла налева. Рушылі па ёй. А яна вілася вітуніцай, нібы пабудаваная ў вежы.