– Сьмеяголь! – паклікаў ён ціхенька.
– Рыбкасс, ффайная рыбкасс, – мармытаў голас.
– Сьмеяголь! – паклікаў Фрода крыху гучней, і голас змоўк.
– Сьмеяголь! Гаспадар прыйшоў, шукаючы цябе! Гаспадар тут. Ідзі да мяне, Сьмеяголь!
На тое не было адказу, толькі шыпеньне ад рэзкага ўздыху.
– Хутчэй, Сьмеяголь! Мы ў небясьпецы. Людзі заб'юць цябе, калі знойдуць тут. Хадзі да мяне, калі хочаш пазьбегнуць сьмерці. Хадзі да гаспадара!
– Не, – адказаў голас. – Гасспадар нядобры. Пакідае Сьмеяголя дый ідзьдзе з новымі сьсябраміс. Гасспадар пачакае. Сьсьмеяголь не наеўсься.
– Часу няма! Бяры рыбу з сабою. Хадзем!
– Не! Мусьсім даесьсьці рыбку!
– Сьмеяголь! – выгукнуў Фрода ў адчаі. – Каштоўнасьць раззлуецца! Я вазьму каштоўнасьць і скажу: каб ты падавіўся косткаю. I аніколі зноў рыбкі не пакаштуеш! Хутчэй, каштоўнасьць чакае!
Ізноў пачулася рэзкае шыпеньне. Зь цемры зьявіўся Глыкс, ён поўз на карачках, быццам шкадлівае вінаватае шчаня да гаспадара, трымаючы рыбу ў руцэ й яшчэ адну, надгрызеную, у зубах. Падпоўз да Фрода ўшчыльную, амаль нос да носа, і панюхаў. Ягоныя блядныя вочы зьзялі. Тады выняў рыбу з рота й устаў.
– Добры гасспадар! – прашаптаў ён. – Добры хобіт, вярнуўсьсься да беднага Сьмеяголя. Добры Сьмеяголь ідзе. А зараз хадзем, хадзем ххутка, таксс. Паміж дрэваў пакуль Пыссу не відаць. Таксс, хадзем!
– Так, мы хутка пойдзем, – пацьвердзіў Фрода. – Але ж не адразу. Я пайду з табою, як абяцаў. Я зноў абяцаю, што буду з табою. Аднак не адразу. Бо ты яшчэ ў небясьпецы. Я выратую цябе, але ты мусіш давяраць мне.
– Мы мусьсім давяраць пану? – спытаў Глыкс з сумневам. – Чаму? Чаму ня йсьці адразу? Дзе другі, грубы, сварлівы хобіт?
– Там, наверсе, – Фрода паказаў на вадаспад. – Я безь яго не пайду. Мы мусім вярнуцца да яго.
Фрода пачуваўся горай і горай. Надта ж усё гэтае выдавала на падман. Вядома, Фарамір не дазволіць, каб Глыкса забілі, але ж яго захопяць як палоннага ды зьвяжуць, а тады Фродаў учынак падасца няшчаснай здрадлівай пачвары здрадаю. Напэўна, Фрода не пераканае яго, што выратаваў яму жыцьцё адзіным магчымым чынам. Што ж яшчэ застаецца? Толькі дагаджаць і Глыксу, і людзям ды спрабаваць ня страціць іхняга даверу.
– Хадзем! А тое каштоўнасьць раззлуецца. Мы падымаемся ўгару, уздоўж струменю. Хадзем, хадзем, а ты – наперадзе!
Глыкс падпоўз крыху да краю берагу, падазрона прынюхваючыся. Раптам замер, узьняўшы галаву.
– Тут нешшта ёсьсьць! – прашыпеў ён. – Ня хобітсс!
Адразу адсунуўся назад і ягоныя вырачаныя вочы выбухнулі зялёным.
– Гасспадар, добры гасспадар! Манюка! Хітрун! Ххлусс!
Ён сплюнуў ды выцягнуў наперад доўгія рукі зь белымі чэпкімі пальцамі.
У гэты момант за ягонай сьпінаю паўстала высокая постаць Анбарна. Доўгая моцная рука схапіла Глыкса за карак, прыціснула да каменю. Глыкс замітусіўся, бы ўюн, сьлізкі, мокры, па-кацінаму драплівы й шыплівы. Але зь цемры выйшлі шчэ два чалавекі.
– Спакойна! – папярэдзіў адзін зь іх. – А тое мы ўтыкаем цябе, што вожыка! Спакойна!
Глыкс абмяк і заенчыў ды закныхаў. Яго зьвязалі без асаблівай літасьці.
– Лягчэй, лягчэй! – прасіў Фрода. – Ён жа нашмат слабейшы за вас! Не рабіце яму балюча, калі можна. Ён будзе спакайнейшы, калі вы не пашкодзіце яму. Сьмеяголь! Яны не пашкодзяць табе! Я пайду з табою, і шкоды табе ня будзе! Няхай мяне заб'юць разам, калі захочуць пашкодзіць. Даверся гаспадару!
Глыкс павярнуўся й плюнуў у яго. Тады людзі падхапілі яго, насунулі каптур на галаву й панесьлі.
Фрода крочыў сьледам, пачуваючыся дашчэнту няшчасна й мярзотна. Мінулі кусты, падняліся па ўсходах у пячору. Там палала пара паходняў. Людзі заварушыліся. Сэм сядзеў тут і нядобра глядзеў на абвіслы скрутак, прынесены паляўнічымі.
– Злавілі? – спытаў у Фрода.
– Так. I не, я не лавіў яго. Ён сам падышоў блізка, бо давяраў. Я не хацеў, каб яго гэтак зьвязвалі. Спадзяюся, усе павернецца файна, але ж як я ненавіджу ўсю гэтую справу!
– Я таксама, – сказаў Сэм. – Анічога не бывае добрага там, дзе гэны няшчасны паскуднік.
Чалавек падышоў да хобітаў і паклікаў углыбіню пячоры. Там Фарамір сядзеў у сваім крэсьле, і зноў над ягонай галавою ў нішы палала лямпа. Ён паказаў хобітам на зэдлікі побач.
– Прынясіце віна гасьцям, – загадаў ён. – І прывядзіце да мяне палоннага.
Віно прынесьлі, а тады Анбарн прывалок Глыкса. Сьцягнуў каптур зь ягонай галавы й падняў на ногі, стоячы ззаду, каб падтрымліваць яго. Глыкс міргнуў і прыплюшчыў вочы, хаваючы злосьць позірку пад цяжкімі бляднымі павекамі. Выглядаў ён зусім няшчасным. Зь яго кропала, ён сьмярдзеў рыбай (адну яшчэ трымаў у руцэ), рэдкія валасы наліплі, бы водарасьці, на кастлявы твар, з носу цякло.