– Пасслабце! Паслабце! – енчыў ён. – Вяроўка сьсьціскае насс, нам балюча, такс, а мы ж анічога не зрабілі!
– Анічога? – Фарамір пранізьліва ўзіраўся ў пачварку, але нічым не выдаваў ані злосьці, ані жалю ці зьдзіўленьня. – Няўжо ты нічога не зрабіў у жыцьці, вартага вяровак альбо горшага пакараньня? На шчасьце, ня мне тое судзіць. Але ж гэтай ноччу ты прыйшоў туды, дзе за няпрошанае зьяўленьне – сьмерць! Рыба з гэтага возера каштуе надта дорага.
Глыкс выпусьціў рыбу з рукі й прамармытаў:
– Не хачу рыбы.
– Каштуе не сама рыба, – патлумачыў Фарамір. – Усяго толькі прыход сюды ды погляд на возера – гэтае вартае сьмяротнага пакараньня. Дагэтуль я пашкадаваў цябе толькі на просьбу Фрода, бо ён казаў мне, што ты рабіў для яго добрае й варты падзякі. Але ж ты павінен заслужыць і маю ўдзячнасьць. Як тваё імя? Адкуль ты? Куды кіруеш? Якія маеш справы?
– Мы заблукалі, заблукалі! – енчыў Глыкс. – Няма ймя, няма справы, няма каштоўнасьсьці, анічога. Толькі пустэча. Толькі голад. Таксс, мы галодненькія. Крыху маленечкіхх рыбак, гідкіх кастлявых рыбак няшчаснаму, а яны кажуць: сьсьмерць за тое. Такія мудрыя, ссправядлівыя, незвычайна ссправядлівыя.
– Ня надта мудрыя, – заўважыў Фарамір, – але справядлівыя. У той ступені, якую дазваляе нам нашая невялікая мудрасьць. Разьвяжы яго, Фрода!
Фарамір зьняў з пасу маленькі ножык ды працягнуў Фрода. Глыкс, не зразумеўшы, завішчэў ды плюхнуўся на падлогу.
– Супакойся, Сьмеяголь! – прасіў Фрода. – Даверся мне. Я не пакіну цябе. Адказвай праўдзіва, калі здольны. Гэта для цябе лепей, а ня горш.
Ён перарэзаў вяроўку на Глыксавых пясьцях ды глізнах, падняў яго й паставіў на ногі.
– Сюды! – загадаў Фарамір. – Зірні на мяне! Ці ведаеш ты назву гэтага месца? Ці быў ты тут раней?
Павольна Глыкс узьняў вочы й неахвотна паглядзеў на Фараміра. Усялякае сьвятло згасла ў іх, пустыя й цёмныя зрабіліся яны перад ясным, цьвёрдым позіркам ваяра Гондару. Павісла цішыня. Тады Глыкс павесіў галаву, адсунуўся, скурчыўся, пакуль ня ўсеўся на падлозе, дрыжучы.
– Мы ня ведаем і не жадаем ведаць, – зарумзаў ён. – Аніколі тут не былі й ня прыйдзем болей, аніколі.
– У тваім розуме – зачыненыя дзьверы й замкнёныя вокны, а за імі – чорная цемра, – вымавіў Фарамір. – Аднак я бачу, што ты кажаш мне праўду. I тое добра для цябе. Якой клятваю паклянесься ты аніколі сюды не вяртацца й не прыводзіць сюды аніводную жывую істоту словам ці знакам?
– Гасспадар ведае, – прашаптаў Глыкс, скасіўшыся на Фрода. – Таксс, ён ведае. Мы паабяцаем гаспадару, калі ён выратуе насс. Ён ведае, якой рэчы мы паклянемся, таксс!
Ён падпоўз да Фродавых ног.
– Уратуй насс, добры пане! Сьмеяголь абяцае кашштоўнасьсьці, сапраўды. Аніколі не вяртацца сьсюды, анікому не казаць, аніколі! Не, кашштоўнасьсьць, не!
– Ці задаволены ты? – спытаў Фарамір.
– Так, – пацьвердзіў Фрода. – Урэшце, вашамосьць мусіць альбо прыняць гэтую клятву, альбо выконваць свой закон. Большага ня будзе. Але я паабяцаў, што калі ён падыдзе да мяне, яму ня будзе шкоды. I я ня здраджу сваім словам.
Фарамір памаўчаў хвіліну, разважаючы. Тады вымавіў:
– Файна. Я аддаю цябе твайму гаспадару, Фрода, сыну Дрога. Няхай ён абвесьціць, што зробіць з табою!
– Адылі вашамосьць гетман Фарамір яшчэ не абвесьціў свой вырак на памянёнага Фрода, – Фрода пакланіўся, – і той ня можа мець пляны для сябе самога альбо сваіх спадарожнікаў. Прысуд вашамосьць адклаў да раніцы – сьвітанак ужо блізка.
– Тады я абвяшчу сваё вырашэньне, – вымавіў Фарамір. – Што тычыцца цябе, Фрода, то моцаю, дадзенай мне ўладай вышэйшаю, я абвяшчаю цябе вольным у каралеўстве Гондар да самых дальніх ягоных старажытных межаў. Толькі ў адно гэтае месца ані ты, ані твае спадарожнікі не павінны зьяўляцца без запрашэньня. Вырашэньне мае сілу год і дзень, калі толькі ты да канца таго тэрміну ня зьявісься ў Мінас Тырыт і не паўстанеш перад гаспадаром і намесьнікам гораду. Тады я папрашу яго пацьвердзіць маё вырашэньне й падоўжыць яго да скону твайго жыцьця. А да таго любы, каго ты возьмеш пад сваю апеку й ахову, будзе пад аховаю маёй і гондарскай. Ці чуў ты мой прысуд?
– Я чуў, вашамосьць, – адказаў Фрода, кланяючыся, – і я заўжды да паслуг яснавяльможнага спадара, калі тыя прыдадуцца асобе такой высакароднай і шаноўнай.