Выбрать главу

Шарэла, калі сягнулі нарэшце ўзьлеску. Там паселі пад старым каржакаватым дубам, які ўпіўся каранямі, што зьвіваліся, як зьмеі, у стромы асыпісты схіл. Глыбокая, агорнутая ценем даліна разьвіналася перад імі. З дальняга яе краю зноў пачынаўся лес, шэра-блакітны ў сьвятле сумнага ўзьвячорку, і цягнуўся далей на поўдзень. Праваруч далёка на захадзе ўзвышаліся, адблісквалі пад полымем небасхілу горы Гондару. Леваруч ляжала цемра, магутныя вежы мордарскіх гор, і з той цемры выходзіла доўгая даліна, падаючы строма й пашыраючыся да Андуйну. Па дне яе бег імклівы струмень. Фрода чуў ягоны бурлівы, з каменным грукатам голас празь цішыню. А побач з струменем з дальняга боку даліны вілася дарога, нібы блядная стужка ўводзіла ў сьцюдзёныя шэрыя туманы, не кранутыя прамянямі заходнага сонца. I падалося Фрода, што далёка-далёка ўнізе – ён нават ня ўбачыў, а дамаляваў – быццам плынеюць у моры туманоў высокія муры й паламаныя верхаліны вежаў старой закінутай крэпасьці.

– Ці ведаеш ты, дзе мы? – павярнуўся ён да Глыкса.

– Так, гаспадар. Небясьсьпечныя мясьсьціны. Гэта шлях ад вежы Месяца, гаспадар, да зруйнаванага гораду ля ракі. Зруйнаванага, таксс, нядобрае мессца, паўнюткае ворагаў. Дарма мы пасслуххалісься людзей, дарма, хобітссы далёка ўххілілісься. Мусьсім ісьсьці на ўсход, туды, – ён махнуў рукою на чорныя горы, – і па гэтым шшляхху нам нельга рушшыць, не. Жорсткія, злыя людзі рушшаць па ім, рушшаць ад крэпасьсьці.

Фрода глянуў на бальшак. Зараз па ім анічога ня рухалася, і падаваўся ён закінутым, пустым – шляхам да мёртвых руінаў у тумане. Аднак ад яго нібыта патыхала нейкім ліхам, быццам насамрэч нябачнае зло праходзіла туды-сюды па ім. Фрода скалануўся, зірнуўшы зноў на далёкія вежы, якія ўжо распускаліся ў цемры, і голас струменю падаўся яму халодным і жорсткім: голас Моргулдуйну, атрутнай ракі, што выцякала з даліны Прывідаў.

– Што рабіцьмем? – спытаў ён. – Мы доўга ішлі й адолелі шмат. Мо трэба адшукаць якое месца ў лесе, дзе мажліва залегчы?

– Які сэнс хавацца ў цемры? – адказаў Глыкс. – Гэта ўдзень хобітсы мусьсяць ххавацца, таксс, удзень.

– Ну вось! – абурыўся Сэм. – Мы павінны трохі адпачыць, нават калі трэба падымацца сярод ночы. Яшчэ колькі гадзінаў цемры застанецца, дастаткова, каб ты прагнаў нас шмат вёрстаў, калі ведаеш шлях.

Глыкс неахвотна пагадзіўся й павярнуў назад, да дрэваў, кіруючы на ўсход уздоўж няроўнага краю лесу. Адпачываць на зямлі гэтак блізка ад злавеснага шляху ён не пажадаў, і, паспрачаўшыся крыху, усе трое залезьлі на разгалінаваньне вялікага горнага дубу, чые тоўстыя галіны надта густа тырчэлі вакол ствала, утвараючы файнае сховішча й нядрэннае месца адпачынку. Спусьцілася ноч, і ў зацені дрэва цемра зрабілася апраметнаю. Фрода з Сэмам адпілі па глыточку вады, падсілкаваліся садавіной і крышачкаю хлеба, а Глыкс адразу заснуў, скурчыўшыся клубком. Хобіты ж вачэй на заплюшчылі.

Напэўна, толькі мінула поўнач, як Глыкс прачнуўся. Раптам ягоныя бледныя вочы вырачыліся на хобітаў. Ён прыслухаўся й прынюхаўся – звычайны Глыксаў мэтад, як заўважылі хобіты, вызначаць час ноччу.

– Ці мы адпачылі? Ці мы задаволіліся каштоўным сном? – спытаў ён. – Рушшым!

– Не, не адпачылі й не задаволіліся, – прабурчэў Сэм. – Але калі трэба, дык пойдзем.

Глыкс скочыў з галіны, прызямліўшыся на кукішкі, хобіты палезьлі сьледам.

А зьлезшы, пачапалі за Глыксам на ўсход, па змрочных схілах. Брылі амаль усьляпую, бо цемра згусьцела да такой ступені, што пра дрэвы здагадваліся, толькі натыкнуўшыся на іх. Шлях рабіўся ўсё менш роўным і ўсё больш цяжкім, але Глыкса тое не турбавала. Ён вёў праз зарасьці й гушчар калючак, часам краем расколінаў ці глыбокіх правалаў, часам долам, праз чорныя, зарослыя кустамі лагавіны й зноў угару, але калі надаралася крыху спускацца, наступны схіл заўжды быў даўжэйшы й страмейшы. Бо паступова падымаліся да гор. На першым прыпынку азірнуліся й скрозь цемру заўважылі пад сабою лес, які пакінулі за сьпінаю, нібы чорны шчыльны цень пад нагамі, найчарнейшую ноч пад пустымі чорнымі нябёсамі. Падавалася, з усходу накатвала вялізнае чарноцьце, паглынаючы слабыя смужныя зоры. Пазьней з хмары вырваўся месяц-сход, але ж яго аблямоўвала хваравіта-жоўтае зьзяньне.

Нарэшце Глыкс павярнуўся да хобітаў і сказаў:

– Дзень неўзабаве. Хобітсы мусьсяць сьсьпяшацца. Небясьпечна заставацца бяз сховішшча ў гэтых мясьсьцінах. Хутчэй!

Ён паскорыў крок, і хобіты стомлена пасунуліся за ім. Неўзабаве пачалі караскацца на вялізны вал, зарослы пераважна чарніцамі ды жаўтазельлю й нізкімі дужымі кусьцікамі калючак, хоць там і тут адкрываліся плешыны, сьляды нядаўніх выпалінаў. Бліжэй да вяршыні кусты жаўтазелі трапляліся часьцей, вельмі старыя й высокія, зь сьцяблінамі тонкімі й гонкімі ўнізе, але тоўстымі наверсе, і ўжо распускаліся на іх жоўтыя кветкі, прабліскваючы ў змроку, ды струменіў ад іх слабы саладкаваты водар. У высокіх калючых зарасьцях хобіты крочылі не нахіляючыся, пад нагамі сьцяліліся доўгія сухія паляны, пакрытыя колкім лішайнікам.