– Мне таксама цікава. Але я ня ведаю. Так ужо водзіцца ў сапраўдных гісторыях. Вазьмі дзеля прыкладу любую з тых, якія табе падабаюцца. Ты ж мо й ведаеш альбо здагадваесься, які там будзе канец – сумны ці шчасьлівы, але ж удзельнікі яе таго ня ўяўляюць. I ты наўрад ці хацеў бы, каб яны ведалі.
– Не, спадарыку, вядома ж, не. Бэрэна вазьміце, дык ён і надумаць ня мог, што здабудзе гэны Сільмарыль з Жалезнай Кароны ў Тангарадрыме, а здабыў жа, хоць месца тое было паскуднае, нашмат горшае й чарнейшае, чымся тутака. Адылі тое доўгі расповед, вядзе ён і праз радасьць, і праз смутак, і далёка па-за іх, бо Сільмарыль жа ўрэшце патрапіў да Эярэндыля. А вось, спадару, пра што я раней ня скеміў: у нас жа ёсьць, у нас насамрэч ёсьць у гэнай вашай зорнай шклянцы, якую дала вам панна, сьвятло Сільмарыля! Дык, калі разабрацца, мы ў тым самым паданьні! Яно ўсё падаўжаецца! А мо такія гісторыі й не сканчаюцца аніколі?
– Не, як гісторыі яны аніколі не сканчаюцца, – пагадзіўся Фрода. – Новыя героі крочаць у іх дый выходзяць, згуляўшы сваю ролю. I мы згуляем сваю – раней ці пазьней.
– А тады ва ўзнагароду адасьпімся крыху й адпачнем досыць, – вынікаваў Сэм, нявесела засьмяяўшыся. – Я толькі тое й маю на ўвазе, пане Фрода, анічога болей. Звычайны адпачынак, і каб паспаць, а раніцою пашпацыраваць па садочку. Прызнаюся, толькі пра тое ўвесь час і мару. Усе вялікія найістотнейшыя пляны не для такіх, як я. Аднак цікава, ці патрапім мы ў якія песьні альбо паданьні. Мы ўжо ў адным, вядома, але ж я маю на ўвазе: каб хто распавёў пра гэта, каб ля агменю баялі ці чыталі зь вялізнай тоўстай кніжкі з чырвонымі й чоркымі літаркамі яшчэ й шмат гадоў пасьля. Кампанія ля агменю запатрабуе: "А зараз паслухаем пра Фрода й Пярсьцёнак!" I скажуць таксама: "Так, тое адна з нашых найулюбёнейшых гісторый. Фрода быў такі адважны, праўда, бацьку?" "Так, сынку, найзнакаміцейшы з хобітаў, а тое нечага ды варта!"
– Аёй, зашмат ты мне намарыў вартасьці, – Фрода зарагатаў ад усяго сэрца, чыста й гучна. Такога гэтыя мясьціны ня чулі ад самага прыходу ў Міжзем'е Саўрона. Сэму падалося раптоўна, быццам самыя камяніскі ўслухоўваюцца й сьцены, каб лепш пачуць, нахіляюцца да хобітаў. Але Фрода не зьвяртаў увагі, ён сьмяяўся.
– Чамусьці, Сэм, – вымавіў нарэшце, – калі чую цябе, дык столькі задавальненьня маю, нібы тая гісторыя ўжо напісаная. Але ж ты ня згадваеш на галоўнага героя – Сэмвайза Мужнага. "Бацьку, я хачу болей пра Сэмвайза. Чаму тут так мала ягоных прамоваў? Вось што мне падабаецца, гэтак сьмешна! Фрода далёка не прайшоў бы бяз Сэма, так, бацьку?"
– Ну, спадару Фрода, ня сьлед вам так кпіць, я ж сур'ёзна.
– Я ня кплю, Сэме, я таксама ўсур'ёз. Мы забягаем наперад. Мы з табою пакуль што захрасьлі ў найгоршым месцы нашай гісторыі, і, хутчэй за ўсё, у гэтым месцы хто-небудзь і папросіць: "Загарні кніжку, бацьку, калі ласка, не хачу я болей чытаць".
– Вераемна, – пагадзіўся Сэм. – Але ж я так не сказаў бы. Тое, што адбылося, што мінула, а тады стала часткай расповеду, – яно ўжо не такое. Бо нават пра Глыкса ў гісторыі слухаць цікава, нашмат цікавей, чым мець яго побач. Дый ён, з уласных ягоных словаў, калісьці любіў слухаць гісторыі. Цікава, кім ён сябе ўяўляе – героем ці злачынцам? Гэй, Глыксе! – паклікаў Сэм. – Ці хацеў бы ты быць героем... Э-э, а куды ж ён ізноў падзеўся?
Глыкса не было ані ля выхаду з расколіны, ані сярод ценяў паблізу. Ад ежы ён, як звычайна, адмовіўся, хоць і прыняў глыток вады, а тады, падавалася, скурчыўся, каб паспаць. Вядома, раней ён надоўга зьнікаў, каб упаляваць сабе харч на свой густ. Зараз ён, відавочна, зьнік, пакуль яны размаўлялі, але ж навошта?
– Не даспадобы мне вось такія ягоныя высьлізгваньні без папярэджаньня, – нахмурыўся Сэм. – Асабліва цяпер. Ня ежу ж ён тут шукае, хіба што якое каменьне прыйшлося яму да смаку. Тут жа ні моху, ні лішайніку няма!