– Не, нам не сюды, – прашапатаў Фрода. – На дабро ці ліха, нам па другім.
– I хутчэй! – выдыхнуў Сэм. – Тут непадалёк нешта горшае за Глыкса. Нешта на нас пазірае, я адчуваю!
Адышлі ня болей за некалькі крокаў, калі ззаду пачуўся гук – страшны, вусьцішны ў цяжкой ватнай цішыні, нібы буркатаньне, бульканьне й доўгае атрутнае шыпеньне. Павярнуліся ўмомант, але анічога ня ўбачылі. Ціха сталі, бы камяні, углядваючыся, чакаючы невядома чаго.
– Гэта пастка! – Сэм паклаў далонь на тронкі корда – і з тым прыйшла згадка пра магільную цемру, зь якой корд здабылі. "Каб толькі старына Том быў з намі!" – падумаў ён. I раптам, хоць цемра агарнула яго й адгукнулася цемрай адчаю й злосьці ў сэрцы, яму падалося, што бачыць сьвятло – сьвятло ўспамінаў, напачатку амаль няпераносна зыркае, як сонечны прамень для вачэй вязьня ў глыбокім цьмяным скляпеньні. Тады сьвятло набыло фарбы: зеляня, золата, срэбра, белае зьзяньне. Далёка-далёка, быццам на малюнку, вытканым эльфавымі пальцамі, пабачыў ён панну Галадрыель, як стаіць яна на лорыйнскай траве з падарункамі ў руках. І пачуў яе голас – далёкі, але ясны: "Для цябе, Ахоўнік Пярсьцёнка, я падрыхтавала вось што".
Булькаценьне наблізілася, і пачулася рыпеньне, нібы нешта зь вялізнымі нязграбнымі сучляненьнямі павольна рухалася да іх у цемры. Смурод рушыў разам з рыплівай пачвараю.
– Спадару Фрода! – выгукнуў Сэм, і трывога вярнула сілу й пачуцьцё ягонаму голасу. – Падарунак Галадрыелі! Зорная шклянка! Сьвятло вам у цемры, так яна казала! Зорная шклянка!
– Зорная? – зьдзівіўся Фрода, быццам абуджаны раптоўна з сну, яшчэ няўцямны. – Сапраўды, чаму ж я забыўся на яе? "Няхай яна асьвятляе твой шлях там, дзе згасьне й саслабне іншае сьвятло". А зараз толькі сьвятло й можа выратаваць нас.
Павольна рука ягоная пацягнулася да фіяла, павольна ён узьняў над сабою падарунак панны. Той бліснуў на момант слабенька, што зорачка, якая прабіваецца скрозь цяжкія зямныя туманы, але набірае моцы, і зь ёю надзея запалілася ў Фродавым сэрцы. Тады шклянка запалала срэбным полымем, маленечкая, праўдзівая зорка асьляпляльнага сьвятла, нібы сам Эярэндыль сышоў сюды з высокіх заходніх шляхоў з апошнім Сільмарылем на чале. Цемра адсунулася, і вакол саткалася сфэра з паветранага крышталю, а рука, што трымала фіял, зайскрылася белым агнём.
Фрода ў подзіве глядзеў на цудоўны падарунак, які нёс так доўга, не здагадваючыся пра сапраўдную ягоную моц і каштоўнасьць. Зрэдку ён згадваў яго, пакуль не сягнулі Моргульскай даліны, і аніколі не карыстаўся, баючыся, што зьзяньне выдасьць яго ворагам. А зараз выгукнуў: "Ая Эярэндыль Эленіян Анкаліма!" – і ня ведаў, што вырвалася зь ягоных вуснаў, бо нібыта іншы голас загучаў празь іх, чысты, не пашкоджаны брудным паветрам ліхіх сутарэньняў.
Але ж у Міжзем'і існуе шмат магутных пачвараў, вусьцішных пачвараў ночы, старых і жудасных. I тая, што кралася ў цемры, ужо чула той эльфаў покліч у далёкіх глыбінях часу. Яна не напалохалася тады, не спынілася й цяпер. Нават вымаўляючы, Фрода адчуў, як вялікая злосьць абрынулася на яго, сьмяротнае ліха кінулася да яго, прыцэльваючыся. Непадалёк, на паўдарозе паміж хобітамі й праходам, дзе яны самлелі й спатыкаліся, нарысаваліся вочы, дзьве вялізныя гронкі вырачаных вочачак, – так пагроза нарэшце пазначылася. Зьзяньне фіяла пераламлялася, адбівалася ў тысячах граняў, але за бляскам у іх зьзяў бледны сьмяротны агонь, полымя, запаленае ў глыбокай яміне ліха й падступства. Пачварныя, жывёльныя былі тыя агідныя вочы, але ж не бессэнсоўныя, а поўныя разумнага ліха й жудаснага задавальненьня, кпіны з здабычы, якая патрапіла ў пастку без аніякай надзеі на выратаваньне.
Фрода з Сэмам, зьмярцьвелыя ад жуды, пачалі павольна адсоўвацца назад, не адводзячы позіркаў ад вусьцішных, паўнюткіх нянавісьці вачэй пачвары. Хобіты адсоўваліся, а вочы набліжаліся. Фродава рука задрыжэла, і фіял пабляк. Тады раптоўна, нібы вызваленыя ад чараў, што скавалі іх, абодва хобіты ў паніцы, на задавальненьне пачвары, павярнуліся й кінуліся наўцёкі. Аднак, азірнуўшыся на бягу, Фрода пабачыў, жахнуўшыся, што страшыдла скача за імі. Невыносны сьмяротны смурод агарнуў хобітаў воблакам.
– Стаяць, стаяць! – выгукнуў ён у адчаі. – Уцякаць няма сэнсу!
Павольна вочы наблізіліся.
– Галадрыель! – выгукнуў Фрода ды, сабраўшы мужнасьць, ізноў узьняў шклянку.
Вочы прыпыніліся. На момант ліхая воля іхняя прыгасла, быццам нейкі цень сумневу крануў іх. Тады Фродава сэрца палыхнула адвагаю разам зь сьвятлом у ягонай руцэ. Ня думаючы, што робіць, – геройства тое альбо глупства – ён узяў шклянку ў левую руку, а правай выцягнуў корд. Джала бліснула, па вострым эльфскім клінку затанчылі іскры, а па краёх ляза – блакітнае полымя. Трымаючы зорнае зьзяньне над галавою, а зыркі меч перад сабою, Фрода, хобіт з Шыру, зацята рушыў насустрач жудасным зрэнкам.