– Гэтаю сьцягою я прайду, – вымавіў Арагорн. – Але ж кажу табе, Эямэр: магчыма, сярод бітвы мы сустрэнемся зноў, хоць бы ўсё мордарскае войска паўстала паміж намі!
– Абіраць твой шлях – твая воля, пане Арагорне, – сказаў кароль. – Мажліва, дарога твая вядзе па дзівосных сьцяжынах, на якія астатнія не адважваюцца крочыць. Ростань засмучае мяне, і сіла нашая меншае. Аднак зараз я мушу ехаць горным шляхам і не затрымлівацца болей. Бывай і добрай табе дарогі!
– Бывайце, гаспадар мой! – адгукнуўся Арагорн. – Едзьце – да вялікай славы й гонару! Бывай, Мэры! Я пакідаю цябе ў надзейных руках, лепшых, чым баяліся мы, палюючы оркаў ля Фангарну. Надзея мая, Гімлі зь Ляголасам застануцца яшчэ папаляваць з мною, але на цябе мы не забудземся.
– Да пабачэньня! – сказаў Мэры.
Болей словаў ён не знайшоў. Адчуваў сябе надта маленькім і нікчэмным, дый усе змрочныя гаворкі азадачылі, засмуцілі яго. Болей за ўсё сумаваў ён цяпер па невычэрпнай Піпінавай весялосьці. Вершнікі ўжо стаялі гатовыя да ад'езду, і коні нецярпліва пераміналіся з нагі на ногу. Хобіт думаў: хутчэй бы ўсё пачалося.
I вось Тэядэн аддаў загад Эямэру, а той падняў руку й выгукнуў, і вершнікі рушылі наперад. Мінулі вал, спусьціліся па даліне й збочылі на ўсход па шляху, што зь вярсту агінаў падэшвы пагоркаў, а тады паварочваў на поўдзень і хаваўся сярод горных схілаў. Арагорн жа правёў людзей караля да валу й спыніўся, назіраючы, пакуль тыя не аддаліліся. А тады павярнуўся да Хальбарада.
– Там аддаляюцца ад мяне трое тых, каго люблю, і меншага зь іх болей за ўсіх, – вымавіў ён. – Ён ня ведае яшчэ, чаго сягне й што напаткае, але нават калі б ведаў, усё адно не павярнуў бы.
– Маленькія, але ж вялікай вартасьці – насельнікі Шыру, – заўважыў Хальбарад. – Няшмат яны ведаюць пра нашыя высілкі па ахове іхніх межаў, але я не сумую з таго й ня маю крыўды.
– Нашыя лёсы сплеценыя. Але ж, на жаль, мы мусім разьвітвацца! Ну, цяпер мне трэба крыху падсілкавацца, а пасьля й нам належыць сьпяшацца. Хадзем з мною, Гімлі, Ляголас! Мушу паразмаўляць з вамі падчас сьняданку.
Разам вярнуліся ў замак, але пэўны час Арагорн сядзеў за сталом моўчкі, астатнія чакалі, пакуль ён загаворыць.
– Ну! – ня вытрымаў нарэшце Ляголас. – Распавядзі ж, адкрыйся, што цісьне на цябе, пазбаўся ценю! Што адбылося пасьля таго шарага золку, калі мы сягнулі гэтага змрочнага месца?
– Барацьба, цяжэйшая для мяне, нават чым бітва за Горнбург, – адказаў Арагорн. – Бо я, сябры мае, зазірнуў у палантыр Ортанку.
– Ты глядзеў у гэты кляты вядзьмарскі камень?! – выгукнуў Гімлі ў жаху й зьдзіўленьні. – Ці ты сказаў што – яму? Нават Гэндальф баяўся такога спаборніцтва!
– Ты забыўся, з кім размаўляеш, – вочы Арагорна бліснулі. – Чаго ты баісься? Што магу я выказаць яму? Ці не адкрыта абвесьціў я сваё званьне перад брамаю Эдорасу? ...Не, Гімлі, – дадаў ён мякчэй, і суворасьць пакінула ягоны твар, засталася толькі цяжкая стома многіх бяссонных, поўных працы начэй. – Не, сябры мае, я – праўдзівы гаспадар палантыра ды маю й права, і сілы карыстацца ім... ці так меркаваў я. Права маё аніхто не аспрэчыць. I моцы хапіла. Ледзь хапіла.
Ён глыбока ўздыхнуў.
– Жорсткая была барацьба, і ня хутка міне яе стома. Ані слова я не сказаў яму і, урэшце, вырваў у яго камень, падпарадкаваў маёй волі. Адно тое наўрад ці ён лёгка перанясе. I ён бачыў мяне. Так, спадару Гімлі, ён бачыў мяне, хоць і ня так, як бачыце вы. Калі тое дапаможа яму, тады я памыляюся. Але, мяркую, я не змыліўся. Ведаць, што я жыву й хаджу па гэтай зямлі – цяжкі ўдар для яго, бо ён ня ведаў таго раней. Вочы Ортанку ня бачылі анічога па-за роханскаю бранёю й почтам Тэядэна. Але ж Саўрон не забыўся на Ісільдара й меч Элендыля. I вось, у найвялікшую часіну ягоных плянаў і мараў яму адкрываюцца меч і спадчыньнік Ісільдара, бо я паказаў яму перакаваны меч. А Саўрон яшчэ не такі магутны, каб падняцца над усялякім страхам, не, сумнеў заўжды грызе яго.
– Аднак улады й моцы ён сягнуў незвычайных, – заўважыў Гімлі, – і цяпер ён ударыць па нас яшчэ раней.
– А заўчасны ўдар часьцяком ня лучыць, – сказаў на тое Арагорн. – Мы мусім апярэджваць нашага Ворага, а не сядзець у чаканьні нападу. Бачце, сябры мае, калі я авалодаў палантырам, я вызнаў шмат рэчаў. Нечаканая сіла рушыць на Гондар з Поўдня, небясьпека, што адцягне вялікую частку ваяроў, хто мог бы абараняць Мінас Тырыт. Калі не адвярнуць тую пагрозу, мяркую, дзесяці дзён не міне, як горад загіне.
– Тады ён загіне, – склаў Гімлі. – Бо якую дапамогу даслаць адсюль туды й як яна прыбудзе ў патрэбны час?