Яны спыніліся, прыглядаючыся, і ўбачылі яго: ён быў яшчэ жывы, але не глядзеў на іх.
"Шлях забаронены, – вымавіў голас ізноў, – ён зроблены памерлымі, і памерлыя пільнуюць яго да прызначанага часу. Шлях забаронены".
"I калі прыйдзе той прызначаны час?" – спытаў Бальдар. Але адказу не атрымаў. Бо стары памёр у тую самую хвілю, і ўпаў ніцма, і аніякіх іншых зьвестак пра старажытных насельнікаў гор наш народ аніколі ня вызнаў. Мажліва, нарэшце прадказаны час надышоў, і Арагорн здолее прайсьці.
– Але ж як сьмяротнаму высьветліць, ці надышоў той час, апрача як крочыць за браму? – спытаў Эямэр. – За яе я ня рушыў бы, нават калі б усе натоўпы Мордару сталі перад мною, а я заставаўся адзінюткі й ня меў аніякага іншага выйсьця. Як шкада, што ліха апанавала чалавека гэткай велічы ў часіну нашай пільнай патрэбы! Ці ж мала гора пад сонцам гэтай зямлі? Навошта шукаць яго ў скляпеньнях? Вайна ж побач!
Ён змоўк, і ў гэты момант пачуўся звонкі гоман – нехта выгукнуў імя Тэядэна, – і запытальныя поклічы варты.
Ачольца аховы адсунуў убок завесу.
– Тут чалавек, ганец з Гондару, – паведаміў ён. – Жадае паўстаць перад вашамосьцю зараз.
– Тады няхай паўстане! – дазволіў Тэядэн.
Высокі ваяр крочыў за завесу, і Мэры ледзь стрымаўся, каб ня выгукнуць, бо на момант яму падалося, што ажыў і вярнуўся Барамір. Толькі крыху пазьней уцяміў, што чалавек незнаёмы й падобны да Бараміра так, як мог быць падобны сваяк, суродзіч: такі самы высокі, шэравокі й ганарлівы. Апрануты ён быў як вершнік, у цёмна-зялёны плашч на брані з файнай кальчугі, наперадзе ягонага шалома зіхацела маленькая срэбная зорачка. У руцэ ваяр нёс адзіную стралу, чарнапёрую, з вызубраным канчаром, зь дзюбкай, афарбаванай барваю.
Ваяр апусьціўся на калена й працягнуў стралу Тэядэну.
– Вітаньні вашамосьці, гаспадару рахірымаў, сябру Гондару! – вымавіў ён. – Хіргон завуся я, ганец Дэнэтара, хто шле вашамосьці пазнаку вайны. Гондар у вялікай бядзе. Мноства разоў рахірымы дапамагалі нам, і цяпер уладар Дэнэтар просіць вас выступіць з усёю вашаю моцаю й хуткасьцю, каб Гондар вытрымаў і не загінуў.
– Барвяная страла! – Тэядэн прыняў яе як доўгачаканы, але страшны заклік. Рука караля задрыжэла. – За ўсе мае гады ня бачылі мы на Ўкрайне барвянай стралы! Сапраўды дайшло да такога? I якія ж, паводле меркаваньня гаспадара Дэнэтара, мае сілы й хуткасьць?
– Гэта больш вядома вашамосьці, – адказаў Хіргон. – Але ж, магчыма, ня шмат часу пройдзе, як цалкам абложаць Мінас Тырыт. Можа, у вас хопіць сілаў прабіцца праз моцнае кола аблогі. А калі не, дык гаспадар Дэнэтар прасіў мяне перадаць, што моц рахірымаў лепей дапаможа Мінас Тырыту на ягоных мурах, чым звонку ад іх.
– Аднак ён ведае, што мы болей звыклыя змагацца на конях у чыстым полі й што мы народ вандроўны, раскіданы па нашай краіне. Нам патрэбны час, каб сабраць верхаўцоў. Ці ня праўда, Хіргон, што гаспадар Гондару ведае болей, чымся перадае ў пасланьні? Бо мы ўжо ваюем, як ты мог бачыць, і ты не знайшоў нас непадрыхтаванымі. Гэндальф Шэры быў з намі, і проста цяпер мы зьбіраем рушэньне для бітвы на ўсходзе.
– Ці ведаў пра тое, ці здагадваўся гаспадар Дэнэтар, мне невядома, – адказаў Хіргон. – Аднак нашае становішча адчайнае. Мой гаспадар не загадвае вашамосьці, адно просіць прыгадаць даўняе сяброўства й клятвы й дзеля сябе ж зрабіць усё, што магчыма. Нам даносяць, што мноства каралёў і правадыроў сышліся з Усходу на службу Мордару. Ад далёкай Поўначы да роўнядзі Дагорладу сутычкі й ваенныя чуткі. На поўдні заварушыліся харадрымы, і вусьціш легла на ўсе нашыя ўзьбярэжжы. Мала дапамогі мы атрымаем адтуль. Таму сьпяшайцеся! Бо перад мурамі Мінас Тырыту вырашыцца лёс нашага часу. I калі навалу не спыніць там, яна захлісьне й сьветлыя роханскія палі, і нават гэтая крэпасьць сярод гор не ўратуе ахвотнікаў схавацца.
– Чорныя весткі, але ж не зусім нечаканыя, – заўважыў Тэядэн. – Скажы ж Дэнэтару, што нават калі б сам Рохан быў па-за небясьпекаю, мы прыйшлі б. Аднак мы страцілі шмат ваяроў у вайне з здрайцам Саруманам і мусім яшчэ клапаціцца пра нашыя паўночныя й усходнія межы, як пацьвярджаюць вашыя ж навіны. З такою вялікаю сілаю, якой цяпер, падаецца, валодае Чорны Ўладар, ён можа затрымаць нас перад Мінас Тырытам і ўсё ж зь вялікім войскам перайсьці цераз раку й абрынуцца на браму й сьцены гораду.
Але ж няма болей часу на асьцярожнасьць і развагі. Мы прыйдзем. Рушэньне прызначанае на раніцу. Калі ўсё ўладкуем, адразу ж і выправімся. Раней я сабраў бы дзесяць тысячаў дзідаў, каб прыбыць праз раўніну на гора вашым ворагам. Баюся, цяпер зьбярэцца меней, бо я не пакіну крэпасьці без аховы. Аднак сама менш шэсьць тысячаў павяду я за сабою. Скажы Дэнэтару, што ў гэты час кароль Украйны сам прыйдзе ў Гондар, хоць, можа, і ня вернецца дадому. Доўгая дарога да Гондару, а людзі й коні мусяць скончыць яе, ашчадзіўшы сілы для бітвы. Тыдзень, магчыма, пройдзе з заўтрашняга сьвітанку да таго, як пачуеце вы поклічы сыноў Эёрла з поўначы.