Мэры хацелася паразмаўляць з кім, згадаўся Піпін. Але тое толькі дадало непакою. Небарака Піпін, зачынены ў вялізным каменным горадзе, самотны й пераляканы. Мэры захацелася стаць высокім вершнікам накшталт Эямэра, дзьмуць у рог ці рабіць нешта падобнае ды мчаць на дапамогу й выратаваць сябра. Сеў, прыслухаўся да барабанаў, што забілі зноў, цяпер зусім блізка. I вось адрозьніў галасы – людзі размаўлялі напаўголасу – і пабачыў прыцемненае сьвятло паўпрыкрытых ліхтароў, якія несьлі празь лес. Вакол замітусіліся ў цемры людзі, рухаючыся амаль навобмацак.
Высокая постаць вырасла побач. Чалавек спатыкнуўся аб Мэры, вылаяўся, кленучы карані. Хобіт пазнаў голас маршалка Эльфхельма.
– Я ня корань, спадару маршалку, – вымавіў ён, – і ня мех, а пабіты хобіт. I самае меншае, што вашці варта зрабіць у якасьці прабачэньня, гэта распавесьці, што адбываецца.
– Ды што заўгодна ў гэткай д'ябальскай цемры! – адказаў Эльфхельм. – Але гаспадар загадаў, каб мы былі гатовыя – магчыма, раптоўна здымемся й рушым.
– Вораг ці што? – устурбаваўся Мэры. – Гэта ягоныя барабаны? Я ўжо быў падумаўшы, што прымроіў іх, бо ніхто на іх не зважае.
– Не, не, – адмахнуўся Эльфхельм. – Вораг на шляху, а не сярод пагоркаў. Ты чуеш дзікуноў, насельнікаў тутэйшага лесу. Яны перамаўляюцца барабанамі. Кажуць, да нашых дзён рэшта іх жыве ў гэтым лесе. Яны нашчадкі надта старажытных часоў, жывуць у таемнасьці, хаваючыся, дзікія й сьцярожкія, бы зьвяры. Яны не ваююць з Гондарам ці Ўкрайнай, але цяпер іх турбуе цемра й прышэсьце оркаў. Яны баяцца, каб Чорныя гады не вярнуліся, а да таго надта падобна. Будзем удзячныя, што яны ня ўздумалі паляваць на нас, бо, паводле чутак, яны страляюць атрутнымі дроцікамі, і ў лесе іх аніхто не спаймае й не дагоніць. Аднак яны прапанавалі паслугі Тэядэну. Зараз аднаго зь іх старэйшынаў правялі да караля. Вунь там, бачыш ліхтары? Усё, болей я ня ведаю. I цяпер мушу выконваць гаспадарскі загад. Так што зьбірайся й рыхтуйся, спадар Мех!
Эльфхельм зьнік сярод ценяў.
Не спадабаліся Мэры словы пра дзікуноўды атрутныя дроцікі, але ж і без таго на яго жудасна ціснула. Чакаць проста так было невыносна. Адчайна хацелася вызнаць, што ж адбываецца. Хобіт падняўся й неўзабаве асьцярожна пакрочыў за апошнім ліхтаром, пакуль той не згубіўся сярод дрэваў.
Выйшаў на паляну, дзе пад старадаўнім дрэвам разьбілі невялікі намёт для караля. Ліхтар, прыкрыты зьверху, зьвісаў з сука й высьвечваў на зямлі бледнае кола. Там сядзелі Тэядэн з Эямэрам, а перад імі на зямлі ўладкаваўся дзівосны шырокі й вуглаваты чалавечак, каржакаваты, каравы, бы стары камень, валосьсе ягонай рэдкай барады тырчэла з круглага вытыркнутага падбародзьдзя, як сухі мох. Таўстарукі, каратканогі, пухлявы й шырачэзны, апрануты толькі ў пляцёнку з травы вакол пасу, ён падаўся Мэры падобным да чагосьці, і раптам хобіт узгадаў пукелаў у Дунхэрэ. Рыхтык адна з тых старых выяваў ажыла ці зьявіўся празь безьліч гадоў наўпросты нашчадак тых, з каго рабіў скульптуры забыты старажытны майстра.
Пакуль Мэры падкрадваўся бліжэй, было ціха, а тады дзікун загаварыў – напэўна, адказваў на пытаньне. Голас ягоны гучаў нізка й гартанна. Аднак на вялікае зьдзіўленьне Мэры, прамаўляў дзікун на Агульнай мове, хоць і запінаўся, і ўстаўляў дзікунскія словы.
– Мы, бацьку каняводаў, – казаў ён, – ня б'емся, не. Толькі палюем. Забіваем гаргуноў па лясох, ненавідзім оркаў. Ты таксама ненавідзіш гаргуноў. Мы дапаможам, як здолеем. У ляснога племя чуйны слых, пільны зрок, усе сьцежкі знаныя яму. Лясное племя жыло тут яшчэ да каменных хацінаў, да таго, як высокія людзі выйшлі з вады.
– Дапамагаць нам трэба на полі бітвы, – вымавіў Эямэр. – Як ты й тваё племя дапаможаце нам?
– Навіны прынясем. Мы з гор пазіраем. На вялікія горы ходзім, далёка бачым. Каменны горад зачынены. Агонь палае звонку, а цяпер і ўнутры. Хочаш патрапіць туды? Тады сьпяшайся. Але гаргуны й людзі здалёку, – ён махнуў кароткаю вузлаватаю рукою на ўсход, – паселі на конскі шлях. Надта шмат, болей за конскае племя.
– Адкуль ты ведаеш? – спытаў Эямэр.
На пляскатым твары старога ды ў цьмяных вачох не адбілася анічога, але голас загучаў раздражнёна.
– Лясное племя дзікае, вольнае, але ж мы не немаўляты! Я – вялікі правадыр Ган-буры-Ган. Я лічу мноства рэчаў: зоркі ў нябёсах, лісты на дрэвах, людзей у цемры. Вас – двудзесяць двудзесяці дзесяць разоў і яшчэ пяць. А іх болей. Вялікая бітва будзе, хто пераможа? А яшчэ нашмат болей ходзіць вакол сьценаў каменнага гораду.