I тады напаткаў зьдзіўленьне й незвычайную радасьць, і падкінуў меч угару, да сонца, і падхапіў яго, зіхоткі, і засьпяваў, зноў прыняўшы яго ў руку. I ўсе вочы зірнулі ўвасьлед за ягоным позіркам, і – пабачце ж! – на пярэднім караблі ўзьняўся вялікі сьцяг, вецер разгарнуў яго, паказаў усім, калі карабель павярнуў да Харлянду. На тым сьцягу квітнела Белае Дрэва Гондару, а на ім зіхацелі Сем Зораў і высокая карона над усім – знакі Элендыля, што ўжо незьлічоныя гады аніводны валадар не ўздымаў над сабою. Зоркі палымнелі пад сонцам, бо каштоўнымі камянямі выклала іх Арвэн, дачка Эльранда, і бляск выпраменьвала карона, зробленая зь міфрылу й золата.
Гэтак прыйшоў Арагорн, сын Араторна, Элесар, спадчыньнік Ісільдара, зь Сьцягі Мёртвых, прынесены ветрам з мора ў каралеўства Гондар, і радасьць рахірымаў запляскала сьмехам, бляскам клінкоў, а весялосьць і зьдзіва гораду адбілася сьпевамі горнаў ды шматгалосьсем званоў. А войскі Мордару агарнуў сумнеў і страх, і вялікім чараўніцтвам падалося ім, што іхнія ўласныя караблі поўныя ворагаў. Чорны жах агарнуў мордарскае ваярства, бо ведалі: лёс павярнуў супроць іх, і страшны кон ужо непадалёк.
На ўсход рушылі рыцары Дол Амрату, гонячы ворагаў перад сабою, паўтроляў, варагаў ды ненавісьнікаў сонца – оркаў. На поўдзень рушыў Эямэр, і ворагі беглі ад ягонага позірку й патраплялі нібы між молатам і кавадлам, бо людзі саскоквалі з караблёў на прычалы Харлянду й мкнулі навалаю на поўнач. Там крочылі Ляголас, і Гімлі зь сякераю, і Хальбарад з харугваю, Эладан і Эльрохір з зорамі на лбах, і дужарукія дунаданы, сьледапыты Поўначы, ведучы за сабою вялікую мужнасьць народу Пажыцьцяў, і Ламэдану, і паўднёвых земляў. А перад усімі ішоў Арагорн з Полымем Захаду, Андарылем, адроджаным агнём Нарсілем, перакаваным наноў і сьмяротным, як у даўніну, і на Арагорнавым чале зьзяла Зорка Элендыля.
I спаткаліся нарэшце Эямэр з Арагорнам пасярод сечы, і паўсталі, абапершыся на мечы, зірнулі адзін на аднаго, і радасьць перапоўніла іхнія сэрцы.
– Мы сустрэліся зноў, хоць усё мордарскае войска было паміж намі, – вымавіў Арагорн. – Ці ж ня так казаў я ў Горнбургу?
– Так казаў ты, – пацьвердзіў Эямэр, – але часьцяком нам маніць надзея, і я ня ведаў тады, што ты валодаеш дарам прадбачаньня. Але ж двойчы добраславёная нечаканая дапамога, і аніколі не было больш радаснай сустрэчы сяброў.
I яны паціснулі адзін адному рукі.
– Насамрэч, у час патрэбы прыйшоў ты, сябра мой, – вымавіў Эямэр, – бо шмат гора й згубы выпала нам.
– Дык адпомсьцім за іх да таго, як ты распавядзеш! – абвесьціў Арагорн, і яны рушылі на бітву разам.
Цяжка біцца давялося, бо паўднёвікі былі людзі дзёрзкія й рашучыя, лютыя ў адчаі, і ўсходнікі, загартаваныя ў войнах ды моцныя, літасьці не прасілі. Там і тут, ля спаленай сядзібы ці пуні, на пагорку ці кургане, пад мурам ці папросту на полі, зьбіваліся яны ў купы, шыхтаваліся й змагаліся, пакуль ня скончыўся дзень.
Тады зайшло нарэшце сонца за Міндолуйн, заліўшы полымем нябёсы, горы й адгор'і пафарбавала крывёю, полымя адбівалася ў рацэ, і трава Пеленару ляжала барвяная пад промнямі захаду. А гэтай гадзіне скончылася Вялікая бітва на полі Гондару, і аніводнага жывога ворага не засталося між горадам і вонкавым мурам. Забілі ўсіх, апрача тых, што ўцяклі, каб загінуць за сьцяною ці патануць у мклівай чырванапеннай рацэ. Няшмат вярнулася на ўсход, да Моргулу ці Мордару, а да земляў харадрымаў дайшлі толькі расповеды – далёкія чуткі пра гнеў ды адвагу Гондару.
Арагорн, Эямэр ды Імрахіль прыехалі да брамы гораду, вытамленыя па-за радасьцю ці смуткам. Іх ня плямілі раны, бо гэткімі былі іхнія лёсы, збройнае майстэрства ды моц рук, што нямногія ворагі адважваліся паўстаць перад ваярамі ці пабачыць іхнія твары ў часіну гневу. Аднак шмат іншых вояў былі параненыя, скалечаныя ці ляжалі мёртвыя на полі бітвы. Сьпешанага Форланга, які адбіваўся, застаўшыся ў самоце, пасеклі сякерамі, і Дуйліна з Мортанду й ягонага брата затапталі да сьмерці, калі яны вялі лучнікаў ушчыльную да мумакаў, каб пацэліць пачварам у вочы. I сьветламу Хірлуйну ня даў лёс вярнуцца ў Пінат Гэлін, і Грымбальду ў Грымсдал, і мацнарукаму сьледапыту Хальбараду на Поўнач. Нямала загінула, знакамітых і звычайных, ачольцаў і шарагоўцаў, бо вялікаю была тая бітва, і цалкам аніводная песьня не распавядае пра яе. Праз доўгі час пасьля яе роханскі пясьняр склаў песьню пра курганы Мундбургу: