– Так, – сказаў ён, – хоць, кажуць, палантыры згубіліся, аднак гаспадары Гондару дагэтуль маюць зрок, вастрэйшы за зрок меншых людзей, і шмат вестак заўважаюць яны. Але ж сядайце!
Тады слугі прынесьлі крэсла й зэдлік, а адзін зь іх – паднос з срэбнай бутэлькай, куфлямі й белымі хлябцамі. Піпін прысеў, але вачэй ад старога ўладара адвесьці ня мог. Ці ж гэта насамрэч, ці толькі падалося, што, згадаўшы палантыры, стары скоса зірнуў на Піпінаў твар?
– А зараз распавядай мне, мой верны ваяр, – загадаў Дэнэтар, напалову дабрадушна, напалову кпліва. – Бо словы таго, з кім мой сын гэтак сябраваў, знойдуць тут найвышэйшую ўвагу.
Піпін аніколі ў жыцьці не забываўся той гадзіны пад пранізьлівым позіркам гаспадара Гондару, тых рызыкоўных, складаных, нечаканых пытаньняў. А Гэндальф увесь час сядзеў побач, назіраючы й слухаючы ды (як адчуваў Піпін) стрымліваючы злосьць і нецярплівасьць, што нарасталі. Калі гадзіна скончылася, Дэнэтар знову бразнуў у гонг, Піпін пачуўся дашчэнту выматаным.
"А яшчэ ж дзевяці няма, – падумаў ён. – Я зараз злопаў бы без напружаньня тры сьняданьні".
– Правядзіце пана Мітрандыра да пакояў, падрыхтаваных для яго, – загадаў Дэнэтар. – Ягоны спадарожнік можа пакуль што застацца зь ім, калі пажадае. Але ж няхай будзе вядома, што я ўзяў яго ў сваю службу й прыняў ад яго клятву вернасьці. Ён будзе вядомы як Перыгрын, сын Паладына, і няхай яго навучаць простым споклічам. Разашліце мой загад гетманам: каб чакалі мяне тут адразу, як праб'е трэцюю гадзіну. Вы ж, пане Мітрандыр, зьяўляйцеся, калі пажадаеце. Аніхто й анішто не забароніць вам прыйсьці да мяне ў любую гадзіну, апрача толькі нядоўгага часу майго сну. Няхай злосьць вашая ад майго старэчага глупства суцішыцца, а тады – калі ласка, я чакаю вас!
– Глупства? – вымавіў Гэндальф. – Не, мой пане. Розум ваш скончыцца не раней за вашае жыцьцё. Вы нават горам карыстаецеся, што маскаю. Ці вы лічыце, я ня скеміў, навошта вы суцэльную гадзіну распытвалі таго, хто амаль нічога ня ведае, а мяне пакінулі сядзець побач?
– Калі вы гэта разумееце, дык тым і задаволіцеся, – зазначыў Дэнэтар. – Дурная пыха – адкінуць дапамогу й параду ў час патрэбы, але ж вашыя падарункі вы раздаяце ў адпаведнасьці з сваімі плянамі й мэтамі. Толькі гаспадар Гондару ня стане бяздумным выканаўцам чужых плянаў, якімі шляхетнымі яны ні падаваліся б. I для яго няма ў сучасным сьвеце мэты вышэйшай, чым дабрабыт Гондару. А ўлада над Гондарам, пане мой, мая й нічыя болей, хіба кароль зьявіцца зноў.
– Хіба кароль зьявіцца зноў? – вымавіў Гэндальф. – Анягож, вашамосьць намесьнік, гэтакі ваш абавязак – кіраваць каралеўствам і захоўваць яго, пакуль ня вернецца кароль, ува што цяпер мала хто верыць. I ў выкананьні абавязку я гатовы дапамагчы ўсім, пра што вам толькі задабраволіцца папытаць. Аднак скажу вось што: я не кірую аніякім каралеўствам, ані Гондарам, ані іншым, вялікім ці малым. I ўвесь мой клопат – дабрабыт усіх файных, вартых рэчаў, што ў небясьпецы ў цяперашнім сусьвеце. I ня марнымі будуць мае намаганьні, нават калі Гондар ня вытрымае, – толькі б засталося што, толькі б выжыла ў ночы нешта, здольнае захаваць прыгажосьць, прарасьці, расквітнець ізноў і даць плады будучым днём. Бо я таксама намесьнік. Ці тое вам невядома?
З тым ён павярнуўся й пакрочыў прэч, а Піпін за ім, бегма, каб не адстаць.
Пакуль ішлі, Гэндальф не сказаў Піпіну ані слоўца, нават не зірнуў на яго. За дзьвярыма залі іх сустрэў слуга й правёў праз пляц Вадаграю ў завулак паміж каменнымі будынкамі. Некалькі разоў павярнуўшы па дарозе, сягнулі дому, блізкага да паўночнай сьцяны Цытадэлі, непадалёк ад перашыйку, што злучаў горад зь Міндолуйнам. У доме падняліся на другі паверх па шырокай часанай з каменю лесьвіцы, і слуга паказаў нарэшце іхні пакой: прасторны, сьветлы, поўны сьвежага паветра, зь сьценамі, завешанымі файнымі фіранкамі колеру цьмянага роўнага золата. Няшмат мэблі было там – толькі маленькі столік, дзьве фатэлі й лава, але з кожнага боку пакою былі закуты з завесамі й файна зладжаныя ложкі зь бялізнаю, а побач – гарлачы з вадою й місы, каб умыцца. Тры высокія вузкія вакенцы глядзелі на поўнач – на вялікую луку Андуйну, яшчэ засланага туманамі, на Эмін Мюйл і далёкі Рэрас. Піпіну давялося ўскараскацца на лаву, каб зазірнуць за доўгае каменнае прываконьне.