– Тролі! Тролі! – выдыхнуў Піпін. – Там, на паляне, за дрэвамі! Мы іх убачылі з-за дрэваў! Яны вялізазныя!
– Ну, тады пойдзем і зірнем на іх, – спакойна сказаў Швэндал і падняў зь зямлі кіёк.
Фрода маўчаў, а Сэм выглядаў напалоханым.
Набліжаўся поўдзень, і высокае сонца праз паўаголеныя кароны дрэваў распаласавала паляну прамяністым сьвятлом. Вандроўнікі сталі ля краю й асьцярожна вызірнулі, стаіўшы дыханьне. Так, тролі. Тры веліканскія тролі. Адзін нахіліўся, два другія вырачыліся на яго.
А Швэндал бесклопатна крочыў наперад. Гукнуў:
– Гэй, старая камяніска, прачніся! – дый пераламаў кій аб азадак нахіленага троля!
I анічога ня здарылася! Хобіты ажно вохнулі ў подзіве, і тады Фрода засьмяяўся.
– Ну вось, – папракнуў ён, – забыліся на сваю ж сямейную гісторыю! Гэта ж тыя самыя тролі, якіх абхітрыў Гэндальф, прымусіўшы спрачацца, як лепш згатаваць трынаццаць гномаў ды аднаго хобіта.
– Я ня мог сабе ўявіць, што гэта менавіта тут! – апраўдваўся Піпін.
Ён добра ведаў гісторыю, Більба й Фрода часьцяком яе згадвалі. Але, папраўдзе кажучы, ён ніколі поўнасьцю ня верыў. Нават і цяпер паглядаў на каменных стодаў падазрона, мяркуючы, ці могуць нейкія патаемныя чары ажывіць іх зноўку.
– Ты забыўся ня толькі на сямейную гісторыю, але таксама й на тролевыя звычкі, – сказаў Швэндал. – Поўдзень, у небе зыркае сонца, і ты нясесься да мяне й палохаеш байкамі пра троляў на паляне! Так ці інакш, ты мог бы й прыкмеціць старое птушынае гняздо ў аднаго зь іх за вухам. Даволі незвычайная аздоба для жывога троля.
Усе зарагаталі. Нават Фрода ажыў, бо гэтак прыемна было згадаць пра першую ўдалую Більбаву прыгоду. I сонца прыгравала, пяшчоціла, і туман перад вачыма крыху парадзеў. Вандроўнікі троху адпачылі на паляне й паабедалі проста ў цяньку ад вялікіх тролевых ног.
– Вось бы хто-небудзь пацешыў нас песьняю, пакуль сонца яшчэ высока, – прапанаваў Мэры пасьля пад'едку. – Ужо колькі дзён нічога не сьпявалі й не распавядалі.
– З Наветранай стромы, – сказаў Фрода.
Усе занепакоена зірнулі на яго.
– За мяне не турбуйцеся. Мне цяпер нашмат лепей, але наўрад ці я здолею сьпяваць. Мо Сэм прыгадае што-колечы забаўнае.
– Давай, Сэме! – падтрымаў Мэры. – Упэўнены, у тваёй галаве нашмат болей, чым ты нам выдаеш.
– Ну, ня ведаю, – зьбянтэжыўся Сэм. – Ёсьць нешта, але ці прыдатнае яно тут... Ня тое каб паэзія, калі вы мяне разумееце, так, глупства. Але гэтыя статуёвіны нагадалі мне адзін вершык.
Узьняўся, выпрастаўся, заклаў рукі за сьпіну – рыхтык у школе перад настаўнікам – і засьпяваў на стары, усім вядомы матыў: