Эльранд крочыў наперад і стаў побач з таямнічай асобай.
– Прачынайся, шаноўны спадару! – пасьміхнуўся кароль эльфаў.
Тады павярнуўся да Фрода й паклікаў да сябе. Сказаў:
– Вось нарэшце надышоў час, якога ты столькі чакаў, Фрода. Вось сябар, па якім ты гэтак тужыў.
Асоба падняла галаву, адсунула плашч ад твару.
– Більба! – ускрыкнуў Фрода й кінуўся насустрач.
– Дзень добры, Фрода, хлопчык мой! Нарэшце й ты дабраўся сюды. Я спадзяваўся, што ў цябе атрымаецца. Але, але! Што, усё гэнае баляваньне, як я чую, у твой гонар? Спадзяюся, табе спадабалася?
– Чаму цябе там не было? – усклікнуў Фрода. – Чаму мне раней не дазвалялі пабачыць цябе?
– Таму што ты спаў. Я дык на цябе ўжо нагледзеўся. Сядзеў разам з Сэмам побач з табою штодня. Што тычыцца бяседы, дык я цяпер рэдка забаўляюся такімі рэчамі. Дый ёсьць яшчэ што рабіць.
– I што ж ты робіш?
– Сяджу й разважаю. Шмат разважаю апошнімі днямі, а тут зазвычай найлепшае для таго месца. Абудзіся, ну! – буркнуў на Эльранда; вочы хобіта паглядалі зырка, і сапраўды – ані знаку сну не было ў іх. – Прачынайся, дый годзе! Я ня спаў, спадару Эльрандзе. Калі вашамосьць хоча ведаць, усе вы надта рана кінулі сваё баляваньне й мяне патурбавалі – якраз калі я дадумваў песьню. Захрас на пары радкоў, і ўсё думаў, думаў, а цяпер, баюся, аніколі ўжо не давяду іх да ладу. Тут зараз столькі будуць сьпяваць, што ўсе думкі з галавы выпеюць. Напэўна, трэ будзе папрасіць майго сябра Дунадана дапамагчы. Дзе ён?
– Яго хутка знойдуць, – засьмяяўся Эльранд. – Тады вы ўдвох пойдзеце ў зацішны кут і скончыце разам вашую працу, а мы тут будзем сьвяткаваць, пакуль не пачуем і не ацэнім, што вы стварылі.
Адразу выправілі пасыльных па Більбавага сябра, хоць ніхто й ня ведаў, дзе ён і чаму не наведаў бяседу.
Пакуль шукалі, Фрода й Більба паселі разам, і Сэм хуценька прыбег да іх, уладкаваўся побач. Яны размаўлялі, амаль не заўважаючы вясёлага гоману ды музыкі навокал. Асабістых навінаў у Більба мелася няшмат. Калі пакінуў Хобіцак, паблукаў крыху па Шляху й ягоных ваколіцах, але чамусьці вяло яго ўвесь час да Долага Яру.
– Ну, урэшце й патрапіў туды без асаблівых прыгодаў, – сказаў Більба. – Адпачыў дый скіраваўся з гномамі ў Дол. Мяркую, мая апошняя вандроўка, болей і ня выберуся. Стары Балін некуды зьнік, вось справы. Тады я вярнуўся, і з таго часу тут. Тое раблю, сёе. Крыху болей дапісаў у сваю кнігу. I, само сабою, склаў некалькі песенек. Эльфы іх сьпяваюць час ад часу. Зь ветлівасьці, каб мяне пацешыць, мяркую. Бо для Долага Яру яны наўрад ці прыдатныя. А я слухаю й разважаю. Падаецца, час тут зусім ня йдзе. Усё спынілася. Найвыдатнейшае месца. Навіны я тут атрымліваю адусюль: і з-за гор, і з поўдня – але ня з Шыру. Пра пярсьцёнак я чуў, вядома. Гэндальф сюды часьцяком завітвае. Ня тое каб ён шмат балбатаў – зь яго ўвогуле апошнімі гадамі словы абцугамі цягнуць трэба. Але Дунадан мне болей распавёў. Ну хто падумаў бы, што ад майго пярсьцёнка гэткія турботы! Шкада, што Гэндальф ня ведаў раней. Я мог бы сам яшчэ тады прынесьці пярсьцёнак сюды спакойна й бясклопатна. Я й сам плянаваў колькі разоў вярнуцца ў Хобіцак па яго. Але ж старэю, дый не дазваляюць мне – Гэндальф з Эльрандам, я маю на ўвазе. Ім усё падаецца, што Вораг з скуры лезе, каб мяне ўхапіць і зрабіць зь мяне фарш, спаймаўшы ў глухаманьні. Гэндальф дык казаў: "Усё, пярсьцёнак памяняў вартаўніка. Ён пакінуў цябе. Калі ты зноў ублытаесься ў ягоную гісторыю, будзе шмат шкоды й табе, і астатнім". Ну дзівоса якая, тыпова Гэндальфава гаворка. Але ж ён пераканаў, што прыглядае за табою, дык я й пагадзіўся пакінуць справы, як яны ёсьць. Як жа я рады, што ты жывы й здаровы!
Тут ён замаўчаў і задумліва зірнуў на Фрода.
– Ён у цябе? – спытаў шэптам. – Ведаеш, мне так цікава – пасьля ўсяго, што я пра яго чуў. Гэтак карціць хоць бы адным вокам убачыць яго.
– Так, ён у мяне, – адказаў Фрода, адчуваючы дзіўную неахвоту. – Выглядае ён дакладна як і раней.
– Ну, мне толькі на хвіліначку.
Калі апранаўся, Фрода вынайшаў, што ланцужок, на якім вісеў на ягонай шыі пярсьцёнак, замянілі на новы, лёгкі, але моцны. Павольна Фрода выцягнуў за ланцужок пярсьцёнак. Більба выпрастаў руку. Аднак Фрода адразу адсунуў пярсьцёнак прэч, у жудасным зьдзіве пабачыўшы, што перад ім быццам бы ня Більба, а нехта страшны й незнаёмы. Нібы цень упаў між ім і сапраўдным Більба, а зь ценю вылупіла вочы маленькая маршчыністая пачварка з тварам, скажоным прагаю, з кіпцюрыстымі, дрыготкімі рукамі. Фрода захацелася ўдарыць пачвару.