– Здаецца, гэта хроніка Балінава народу, – вымавіў нарэшце Гэндальф. – Відавочна, пачынаецца яна з прыходам гномаў у Дымрыльскую даліну якраз трыццаць гадоў таму. Старонкі пранумараваныя па гадах пасьля прыбыцьця. На першай старонцы лічбы адзін і тры, значыць, сама менш дзьвюх першых старонак не стае. Паслухайце-тка! "Мы выбілі оркаў зь Вялікай брамы й пакою..." – далей слова не прачытаць з-за выпаліны. Напэўна, "пакою варты". "Шмат каго забілі пад зыркім..." – напэўна, "сонцам" – "у даліне". "Флой забіў мноства, і сам быў забіты стралою". Зноў пляма, далей: "...пад травой ля Люстару". Наступныя два радкі разабраць не магу. Далей напісана: "Пад жытло ўзялі дваццаць першую залю паўночнай ускрайны. Там..." – далей неразборліва, што там. Толькі слова "сьвідравіна". "Балін усталяваў свой трон у залі Мазарбул".
– Заля Хронік, – пераклаў Гімлі. – Напэўна, гэтая самая заля, дзе мы цяпер.
– Далей шмат неразборлівага, – заўважыў Гэндальф, – толькі слова "золата" трапляецца ды "сякера Дарына" й нешта пра "шалом". Тады: "Балін цяпер уладар Морыі". Так, тут, мяркую, сканчаецца частка, адзначаная зорачкамі. Далей ужо іншым почыркам, больш разборліва: "Знайшлі сапраўднае срэбра", "добра пракаванае" і далей, ага! "Міфрыль". Апошнія два радкі: "Ойн выправіўся шукаць верхнія збраярні трэцяга ярусу", нешта накшталт "рухацца на захад", далей змазана і, нарэшце, "брама ў Падуб'е".
Гэндальф прыпыніўся й адгарнуў некалькі старонак.
– Яшчэ некалькі гэткіх самых, – пракамэнтаваў чараўнік, – запісана пасьпешліва й пашкоджана. Пры гэткім сьвятле не прачытаць. I шмат не хапае, таму што нумары пачынаюцца зь лічбы пяць. Пяты год іх асталяваньня тут, мяркую. Ну, зірнем яшчэ раз... не, надта папсаваныя ды заплямленыя. Не магу прачытаць. Лепей вонкі, пад сонцам. Ага, пачакайма... так, вось тут нешта іншае – буйнымі літарамі, ды эльфскімі да таго ж.
– Гэта почырк Оры, – пазнаў Гімлі, зірнуўшы над чараўніковай рукой. – Ён файна пісаў і спрытна й часьцяком карыстаўся эльфскімі літарамі.
– Баюся, гэтым файным почыркам ён распавядаў пра сумныя рэчы, – прамармытаў Гэндальф. – Першае выразнае слова "туга", далей радок неразборлівы, толькі канчаецца на "...дадні". Напэўна, "напярэдадні", а тады – "на дзясятага лістапада Балін, гаспадар Морыі, загінуў у Дымрыльскай даліне. Ён выправіўся адзін зірнуць у Люстар. Орк пацэліўу яго з-за скалы. Мы забілі орка, але мноства іх... з усходу па Срабрынцы". Рэшта старонкі так замазаная, што амаль і не разабраць нічога, акрамя "мы завалілі браму" ды "пратрымаемся шмат часу, калі не...". Далей "жуда" і "пакутаваць". Небарака Балін! Ён пратрымаў свой тытул меней як пяць гадоў. Цікава, што ж адбылося далей. Але часу няма разгадваць апошнія старонкі. Так, вось самая апошняя.
Гэндальф уздыхнуў і змоўк.
– Невясёлае чытво, – вымавіў, прабегшы вачыма, – мяркую, іх напаткаў крывавы й жорсткі лёс. Слухайце! "Нам ня выбрацца. Ужо ня выбрацца. Яны захапілі Мост і другую залю. Там загінулі Фрар, Лоні й Налі". Далей чатыры радкі змазаныя, чытаецца адно "сышоў пяць дзён таму". Апошнія радкі: "Возера ўзьнялося да сьцяны, да самай Заходняй брамы. Віж глыбіняў ухапіў Ойна. Нам ня выбрацца. Гэта канец". I далей "грукат, грукат глыбіняў". Цікава, што гэта значыць? Апошняе напісана доўгімі касымі літарамі. Пэўна, у самы апошні момант: "Яны ідуць!"
Раптоўнае пачуцьцё жаху, жудасьці гэтай заліскляпеньня агарнула вандроўнікаў.
– Нам ня выбрацца, – прамармытаў Гімлі. – Пашанцавала, што возера крыху адступіла дый стары віж спаў ля паўднёвага краю.
Гэндальф азірнуўся навокал.
– Падаецца, яны спрабавалі ўтрымаць адразу й тыя, і другія дзьверы. Але ж іх заставалася няшмат. Вось так і скончылася спроба адваяваць Морыю! Мужна, але неразумна. Час для гэтага яшчэ не надышоў. А цяпер, баюся, нам трэба разьвітацца з Балінам, сынам Фундзіна. Няхай спачывае ў пакоях сваіх продкаў. Мы возьмем кнігу Мазарбул з сабою й зірнем на яе ўважлівей потым. Захоўвай яе, Гімлі. Прынясі Дайну, калі здолееш. Ён захоча яе прачытаць, хоць яна й засмуціць яго. Хадзем! Раніца амаль мінула.