– Яны зробленыя з хіфлайну, – патлумачыў эльф, – але ж цяпер няма часу навучаць вас таму, як яны вырабляюцца. Калі б мы ведалі, што гэтае рамяство табе даспадобы, мы патлумачылі б падрабязна. Але, на жаль, давядзецца задаволіцца нашым падарункам, калі, вядома, табе не пашанцуе вярнуцца сюды. Няхай ён добра табе паслужыць!
– Хадзем! – абвесьціў Хальдыр. – Усё цяпер падрыхтаванае. Сядайце па чоўнах. Але ж спачатку ўважліва ды асьцярожна!
– Так, так, – пацьвердзілі астатнія эльфы, – чоўны гэтыя надта лёгкія, дый з норавам, ані ў якога народу болей такіх няма. Колькі вы ў іх ні пакладзяце, яны не патонуць, але ж яны даволі няўстойлівыя, трэба ўмець зь імі ўпраўляцца. Разумна было б, каб вы папрактыкаваліся сядаць у іх і выходзіць прама тут, у прыстані, перад адплыцьцём.
Вандроўнікі падзяліліся па чоўнах гэткім чынам: у першым – Арагорн ды Фрода з Сэмам, у другім – Барамір зь Піпінам і Мэры, у апошнім – Гімлі зь Ляголасам, якія моцна сьсябраваліся. У апошні човен паклалі большасьць прыпасаў. Рухаліся чоўны пры дапамозе кароткіх вёслаў з шырокімі, лістападобнымі лаптырамі. Калі ўсё падрыхтавалі, Арагорн вывеў усіх на спробны заплыў угару па Срабрынцы. Плынела яна хутка, і рухаліся павольна. Сэм сядзеў на носе, учапіўшыся абедзьвюма рукамі за борты, дый журботна пазіраў на берагі. Сонечныя прамяні, люструючыся ад вады, сьляпілі яму вочы. Праплылі зялёную паляну паўвыспы, і паабапал паўсталі дрэвы – ушчыльную да берагу. Там і тут у бурлівай плыні круціліся й кружлялі залатыя лісты. Вецер не кранаў ані галінкі, сонца зьзяла зырка, і над лесам і ракою вісела цішыня – толькі недзе далёка сьпявалі жаўрукі.
Рэзка павярнулі, і з-за павароту насустрач выплыў вялізны ганарлівы лебедзь з выгнутай шыяй. Вада ўсьпеньвалася пад ягонымі белымі грудзьмі. Дзюба палала чыстым золатам, вочы блішчэлі бурштынамі з чорным крышталём пасярэдзіне, велізарныя белыя крылы былі паўпаднятыя. Разам зь ім музыка плынела ўніз па рацэ, і зьнянацку вандроўнікі пабачылі, зразумелі: гэта карабель, з эльфскім майстэрствам выбудаваны, вычасаны на падабенства птушкі. Два эльфы ў белым кіравалі ім чорнымі вясельцамі. Пасярод карабля сядзеў Келебарн, а за ім стаяла Галадрыель, высокая, белая, зь вянком залатых кветак у валасах. У руках яна трымала арфу – і сьпявала. Сумна й соладка ліўся яе сьпеў у прахалодным празрыстым паветры.
Арагорн прыпыніў човен, калі карабель-лебедзь параўняўся зь ім. Панна, дасьпяваўшы, павітала ўсіх.
– Мы прыйшлі сказаць апошняе слова разьвітаньня, – вымавіла яна, – і пажадаць вам добрай дарогі.
– Хоць вы былі нашымі гасьцямі, – сказаў Келебарн, – вам не давялося пабаляваць разам з намі, і таму мы запрашаем вас на разьвітальную бяседу тут, паміж хуткімі водамі, якія зьнясуць вас далёка ад Лорыйну.
Лебедзь павольна мінуў іх, кіруючы да прыпаромку, і яны павярнулі чоўны ўвасьлед. Там, у самым версе паўвыспы, Эгладылу, на зялёнай траве й адбылася разьвітальная бяседа. Аднак Фрода еў ды піў зусім крыху, зачараваны хараством панны Галадрыель, ловячы толькі яе голас. Яна болей не падавалася ані пагрозьлівай, ані жудаснай, ані напоўненай злавеснай прытоенай моцай. Але такой, як часам бачаць эльфаў людзі пазьнейшых дзён: прысутнай, яўнай, але ўжо далёкай, жывой выявай таго, што даўно зьнёс няспынны струмень часу.
Калі яны паелі, седзячы на траве, Келебарн зноў загаварыў пра іх вандроўку ды, узьняўшы руку, паказаў на паўднёвыя лясы за Эгладылам.
– Спускаючыся па рацэ, хутка ўбачыце, што лес сканчаецца й рака плынее сярод запустэчаных краёў па камяністай даліне сярод высокіх пагор'яў і праз мноства міляў нарэшце сягае высачэзнай Крамень-выспы, якую мы клічам Тол Брандыр. Там, разгаліноўваючыся ля стромых берагоў выспы, рака абрынаецца з моцным грукатам, у клубах пары ў пашчу Рэрасу й далей цячэ праз Ніндальф, ці Ваглянку на вашай мове. Гэта абсяжная краіна гразкіх чароцішчаў, дзе рака падзяляецца на мноства прытокаў і шмат пятляе. Там Энтуя, якая выцякае зь лесу Фангарн на захадзе, упадае мноствам рукавоў у Андуйн. Ля Энтуі, па гэтым беразе Вялікай ракі, ляжыць Рохан. На другім беразе – бляклыя пагоркі Эмін Мюйлу. Там ветры дзьмуць з усходу, бо пагор'е тое паглядае на Мерцьвяковую багну й пустэчы, на якіх ніхто не жыве, і за імі – на Кірыт Гаргар і чорную Браму Мордару. Бараміру й усім тым, хто абярэ разам зь ім шлях у Мінас Тырыт, лепей пакінуць Вялікую раку яшчэ да Рэрасу й перасекчы Энтую да таго, як яна сягне багнаў. Але ж вам ня варта падымацца далёка па той рацэ, ані рызыкаваць блуканьнем па лесе Фангарн. Гэта дзіўная й небясьпечная зямля, і цяпер пра яе вядома няшмат. Упэўнены: Бараміру з Арагорнам пра гэта ня трэба шмат распавядаць.