Быў у яго сябра Дыяголь, гэткі самы зыркавокі, але ж не такі спрытны й моцны. I вось аднойчы яны ўзялі човен і паплылі ўніз па рацэ да Квятных панізьзяў – там цэлымі палямі тады шыкоўна квітнелі касачы й чарот. Там Сьмеяголь выйшаў на бераг і пачаў нешта шукаць, а Дыяголь застаўся ў чоўне лавіць рыбку. Раптам вялізная рыбіна схапіла кручок і ўмомант сьцягнула яго з чоўна ў ваду ды на самае дно. Там ён нарэшце выпусьціў вуду, бо заўважыў на дне нешта бліскучае й пацягнуўся па гэта. Вынырнуў, адплёўваючыся, з травою ў валасах ды жменяй глею ў руцэ, паплыў на бераг. А там – зірніце толькі! – змыўшы бузу, убачыў найпрыгажэйшы залаты пярсьцёнак, такі зыркі й зіхоткі на сонцы, і ўзрадаваўся. А Сьмеяголь назіраў за ім з-за дрэва, і пакуль Дыяголь любаваўся пярсьцёнкам, цішком падышоў ззаду.
"Дай яго нам, Дыяголь, даражэнькі мой", – сказаў Сьмеяголь, пазіраючы з-за сябрава пляча.
"Чаму?" – зьдзівіўся Дыяголь.
"Таму што сёньня мой дзень народзінаў, даражэнькі мой, і таму што я яго хачу".
"Ну дык што? Я ўжо падараваў табе падаруначак, і ня тое каб танны. Усё. Я знайшоў, значыць, маё".
"Вох, так, так, даражэнькі мой", – прасіпеў Сьмеяголь, ухапіў Дыяголя за горла ды задушыў, бо пярсьцёнак быў такі прывабны й цудоўны. А пасьля насунуў яго на палец.
Аніхто так і ня вынайшаў, што сталася з Дыяголем. Бо забіты ён быў далёка ад хаты, і цела Сьмеяголь схаваў добра. А вярнуўся адзін і хутка зразумеў, што аніхто зь сям'і ня можа ўбачыць яго зь пярсьцёнкам на пальцы. Ён вельмі ўзрадаваўся з таго, і нікому сакрэту не раскрыў, а выкарыстоваў, каб цішком выведваць чужыя таямніцы ды ўчыняць усялякую патраву. I сягнуў у тым незвычайнай ступені, беспамылкова ўнюхваючы наймалейшую магчымасьць каму-кольвек пашкодзіць. Пярсьцёнак даў Сьмеяголю ўладу й моц адпаведна ягонай асобе. Як і трэ было чакаць, ён папсаваў стасункі з усімі. Радзіна яго ігнаравала (калі бачыла) ці кпіла зь яго, а ён помсьціў. Прыняўся красьці, хадзіў, мармычучы сабе пад нос, ды гаргатаў глыткай, нібыта глытаючы. Сваякі празвалі яго Глыксам, праклялі й пагналі прэч, і старая, ягоная бабуля, жадаючы спакою ў сям'і, выгнала яго з нары й забараніла вяртацца.
Сьмеяголь блукаў адзін уздоўж Андуйну, крыху плакаў, скардзіўся на жорсткасьць сьвету ды нарэшце напаткаў рачулку, што цякла з гор. I пайшоў уздоўж яе. Лавіў па ямінах нябачнымі пальцамі рыбу й жэр жыўцом. Аднойчы сьпякотным днём, нахіліўшыся над вадою, адчуў, як сонца пячэ патыліцу, а сьвятло, адбіваючыся ад вады, сьлепіць мокрыя вочы. Ён зьдзівіўся, бо нават забыўся быў пра сонца. Тады апошні раз зірнуў угору й пагразіў сонцу кулаком. Апусьціўшы вочы, заўважыў у далечы вяршыні Туманных гор, зь якіх цякла рачулка. I вырашыў раптам: "Пад гарамі так прахалодна й цяніста. Там сонца ня здолее за мною падглядваць. Напэўна, глыбока сягаюць горныя карані, там хаваюцца вялікія сакрэты, нязнаныя ад першых дзён сусьвету".
Ён дабраўся да высакагор'я, знайшоў цёмную пячору, адкуль выбягаў струмень, прасьлізнуў, нібыта сьлімак, у самае сэрца гары – і зьнік з вачэй усіх ды ўсяго. Пярсьцёнак сышоў у цемру разам зь ім, і нават ягоны творца, набіраючы моцы, анічога ня мог дазнацца пра яго.
– Глыкс! – усклікнуў Фрода. – Гэты самы пачварань, якога Більба сустрэў падчас вандроўкі! Як мярзотна!
– Так, сумная гісторыя. Але ж яна магла здарыцца й зь іншымі, нават зь некаторымі хобітамі, якіх я ведаю.
– Ня веру, што Глыкс – сваяк хобітам. Нават найдалейшы! – абурыўся Фрода. – Брыдка нават уявіць!
– Тым ня менш гэта праўда. Пра паходжаньне хобітаў я ведаю крыху болей за іх саміх. I нават Більбава гісторыя – пацьверджаньне. Яны з Глыксам падобна думалі, узгадвалі тое самае. I добра разумелі адзін аднаго – нашмат лепей, чым зразумеў бы хобіт гнома ці орка альбо эльфа. Падумай пра загадкі, якія ведалі абодва.
– Так, – адказаў Фрода, – але ж ня толькі хобіты гуляюць у загадкі. Загадкі шмат у каго падобныя. Хобіты ў гульні не падманваюць, як Глыкс. Той жа ўвесь час толькі й думаў, як схітрыць – заблытаць Більба ды зьбіць з панталыку. Я сказаў бы, нічога сабе чэсная гульня: калі выйграеш – дык зжарэш небараку жыўцом, а калі прайграеш – аніякай шкоды!
– Так, так, – уздыхнуў Гэндальф, – але ж ёсьць тут адна рэч, якую ты пакуль што ня бачыш. Глыкс яшчэ ня цалкам згубіўся. Ён крапчэйшы, чым маглі ўявіць нават і мудрыя, – бо ён радзіна хобітам. Пярсьцёнак яшчэ ня здолеў зжэрці ягоны розум, ягоную памяць цалкам, і ў тым жывым куце яшчэ ёсьць сьвятло, быццам праз танюткую шчыліначку сярод цемры, – сьвятло ягонага мінулага. Падаецца мне, яму на самай справе было прыемна зноў пачуць добры голас, што нагадаў пра дрэвы й сьвежы ветрык, пра сонца на траве. Пра ўсё страчанае. Але гэта толькі падагрэла ягоную злосьць, а суцішыць яе не было чым, – Гэндальф зноў уздыхнуў. – Магчыма, і Глыкс яшчэ можа выратавацца. Каб ацаліць яго, дапамагчы рэшткам сьвятла ў ягонай душы перамагчы... на жаль, тут няшмат надзеі. Доўга ён валодаў пярсьцёнкам – ён і сябе безь яго ўжо амаль ня памятае. Але ж карыстаўся ім зрэдку – у падгорнай цемры без патрэбы. Таму не станчэў. Ён яшчэ моцны й цягавіты целам – але пярсьцёнак заняволіў ягоны розум, і пакута страты для Глыкса амаль невыносная. Усе "нязнаныя сакрэты" гор апынуліся проста бясконцай ноччу: няма чаго рабіць, няма чаго шукаць – хіба што ежу красьці ў цемры ды ўзгадваць на былыя крыўды. Ён няспынна пакутаваў. Ненавідзеў цемру, а сьвятло й болей за тое, ненавідзеў усё, а пярсьцёнак болей за астатняе.