«It mey apparer strañi, ma alor quande noi esset in li fauc self del virl, yo sentit plu de sangue-frigore quam quande noi hat approximat nos a it. Renunciante a omni esperantie, yo esset liberat de un grand parte de terrore quel descoragiat me in comense. Yo supposi que li desespera indurat mi nerves.
«Vu va prender to forsan quant un fanfaronada — ma quo yo dit vos es ver — yo comensat reflecter quel magnific cose it vell esser morir in un tal maniere, e quam foll it vell esser occupar me nu de un tal meskin interesse quam es mi individual vive in facie de un tant miraculos manifestation del potentie divin. Yo crede que yo rubijat pro honte quande ti idée traversat mi spiritu. Pos curt témpor yo esset obsedet per max ardent curiositá pri li turbul self. Yo sentit positivmen un desir explorar su profundores, mem ve precie del sacrificie quel yo devet far; e mi max principal chagrin esset li pensa que yo nequande va posser racontar a mi old camarades li mysteries queles yo va vider. It esset, sin dúbita, singulari pensas a occupar li spíritu de un mann in un simil extremitá, e yo depos tande havet ja sovente li idée que li rotationes del bote circum li abyss hat fat me un poc ínconsiderat.
«It esset anc un altri circumstantie quel contribuet a restaurar mi self-possession, it esset li cessation del vent, quel ne plu posset attiñer nos in nor present situation — nam, quam vu self save, li cintur de scum es considerabilmen sub li nivell general del ocean, e ti ultim ascendet nu súper nos quam un alt e nigri montane-crest. Si vu nequande esset sur mare durant un fort storm vu ne posse far vos un idée pri li confusion del mente occasionat per li simultan action del vent e del spruzz-scum. It acieca vos, asurdisa vos e suffoca vos e priva vos del facultá acter o reflecter. Ma noi esset nu, in grand mesur, liberat de ti embarasses — just quam on accorda al criminales condamnat a morte in lor prison quelc micri favores, refusat les avan li pronunciation del verdict.
«Quant vezes noi fat li circuit along li cintur es impossibil dir. Noi curret rond e rond durant circa un hor, volante plu quam flottante, descendente gradualmen plu e plu al centre del turbul, sempre plu e plu proxim a su horribil intern limit. Durant li tot témpor yo ne hat laxat li annel-bolt. Mi fratre esset sur li stern, accrocat a un micri vacui baril quel esset solidmen ligat sub li covrit stern-vult, e quel esset li sol object ne balayat súper bord quande li squall unesimli attiñet nos. Quande noi hat approximat al margell del abyss, il forlassat li baril e tendet capter li annel quel, in li agonie de su terror, il effortiat tirar ex mi manus, proque it ne esset sufficent larg por dar a nos ambi un secur support. Yo nequande hat experit un dolor plu profund quam vidente le far un tal action — benque vo videt bon que alor il esset ínsensat e que li pur horror ha fat de le un furios follo. Támen yo ne provat disputar le li plazze. Yo savet que it es tutmen egal a qui de nos appartene li annel, yo lassat le li bolt e yo eat al baril. To ne esset desfacil a far, nam li chalup filat in rond con sufficent stabilitá e sur rect kil, — chancelant solmen ci e ta pro li immens impetu e bolliment del turbul. Apen yo hat securat me in mi nov position noi fat un brusc deflanca a styrbord e precipitat nos li cap ad avan in li abyss. Yo murmurat un rapid prega a Deo, e yo pensat que omnicos es finit.
«Proque yo subeat al nauseant vertígine pro li descense, yo cramponat me instinctivmen plu fort al baril e cludet mi ocules. Durant quelc secondes yo ne audaciat aperter les, proque yo expectat un momentan destruction, astonante que yo ne es ja in li mortal agonie del immersion. Ma moment pos moment passat. E yo vivet ancor. Li sentida de cadida ha cessat; e li moventie del nave similat tre a to quo esset antey in li cintur de scum, con ti exception solmen que li bote nu jacet plu inclinat. Yo reprendet coragie e regardat ancor un vez li scene.
«Nequande yo va obliviar li sensationes de terrore, de horror e de admiration con queles yo regardat circum me. Li bote semblat suspendet quam per magie in demí-via del pent, sur li superficie de un funel de vast circumferentie e de un immens profundore, li flancs de quel, perfectmen polit, vell posser esser prendet quam del eben, sin li vertiginant rapiditá con quel ili girat e li scintillant e horribil claritá quel ili reflectet sub li radies del plen lun, defluent in un fluvie de aur e de splendor del circulari apertur, ja descrit de me, along li nigri mures e penetrant mem til li max profund profundores del abyss.
«In comensa yo esset tro confus por observar quelccos con accuratesse. Li explosion general de ti terrific magnificentie esset omnicos quo yo posset vider. Támen, quande yo revenit un poc a me, mi regard tornat se instinctivmen vers li fund. In ti direction yo posset obtener un vide sin obstacul pro li maniere in quel nor chalup esset suspedent sur li inclinat superficie del abyss. It curret sempre sur plan kil — quo significa que su deck format un plan parallel con ii superficie del aqua — ma ti ci descendet in un declive plu quam de quaranti-quin gradus, talmen que noi semblat jacer sur nor flancs. Tutvez, yo ne posset impedir me remarcar que yo havet apen plu grand desfacilitá retener me per manus e pedes in ti ci situation quam si noi vell esser sur un plan horizontal, e to, yo supposi, es attribuend al rapiditá con quel noi circulat.
Li radies del lun semblat serchar li extrem fund del profund fauc; támen yo ne posset distiñer necos precismen pro un spess nebul in quel omnicos esset invelopat, e súper quel planat un magnific íris-arc, simil a ti strett e vacillant pont quel li Musulmanes affirma esser li sol pedvia inter li Témpor e li Eternitá. Ti nebul o scum volant esset sin dúbita causat per li conflict del grand mures del funel quande ili incontrat se in li fund, nam li ululada quel montat de ti nebul vers li ciel yo ne vell provar descrir.
«Nor unesim glissa in li abyss self, fro li cintur de scum hat portat nos a un grand distantie sur li pent, ma nor posteriori descense decisivmen ne esset proportionat a to. Noi circulat sempre e sempre voltigeante — ne in un movement uniformi — ma in cap-tornant saltas e sucusses queles lansat nos quelcvez solmen a quelc cent yards — quelcvez presc tra li complet circuit del turbul. Li descense ad bass de chascun revolution esset lent, ma tre perceptibil. Regardante circum me sur li larg deserte del liquid eben quel portat nos, yo aperceptet que nor bote ne esset li sol object in li inbrassada del túrbul. Supra e infra de nos on videt fragmentes de naves, grand masses de carpental’a e árbor-truncs, apu mani coses plu micri, teles quam pezzes de mobiliares, fractet buxes, barils e daubes. Yo ja ha descrit vos li ínnatural curiositá quel ha substituet se a mi anteriori terrores. It semblat me augmentar se con li incessant approximation de mi horribil destin. Yo comensat nu contemplar con un strañi interesse li numeros coses queles flottat in nor companie. Yo devet esser in delirie, nam yo serchat un sorte de amusament in li speculation pri li relativ rapiditás de lor divers descenses vers li scum in bass. Yo surprisat me unvez dir a me self: „Ti abiet va certmen esser li unesim cose quel va far su horribil plongeada por desapparir,” — e yo esset deceptet trovante que li vrec de un hollandes mercant-nave devansat it e plongeat li unesim. Pos long témpor, pos har fat divers conjectures de ti nature, e constantmen deceptet, ti fact li fact de mi ínvariabil miscalculation jettat me in un serie de reflexiones queles fat denov tremblar mi membres e batter pesosmen mi cordie ancor unvez.
«It ne esset un nov terror quel affectet me talmen, ma li aurora de un esperantie tre excitant. Ti esperantie surtit partli del memorie, partli del present observation. Yo rememorat li grand diversitá del flottant materiale dissemat sur li coste de Lofoden quel esset absorptet e revomit per li Moskoe-strom. Li plu grand parte de ti articles esset disruptet in maniere max extraordinari — dislacerat, excorticat, in tant que ili havet li apparentie de fustes plen de splittres — ma yo rememorat distinctmen que inter ili esset quelcunes quel tutmen ne esset desfigurat. Yo posset nu explicar me ti ci differentie solmen supposiente que li fragmentes excorticat esset li sol queles esset completmen absorptet — durantque li altres hat intrat in li túrbul in li periode avansat del maréa, o, intrante hat descendet, pro quelcunc rason, tam lent que ili ne ha attiñet li fund avan li retorne o del flut o del reflut — secun li casu. Yo conceptet li possibilitá que, in ambi du casus, ili posset retromontar circulante denov til li nivell del ocean, sin subear li fate de teles quel esset intrenat plu temporanmen, o absorptet plu rapidmen. Yo fat talmen tri important observationes. Li unesim esset que, generalmen, plu li córpor esset grand, plu rapid esset su descense; li duesim, que che du masses del sam extension, li un spheric e li altri de quelcunc altri form, li rapiditá del descense esset superior che li sphere; li triesim, que che du masses del sam volúmine, li un cylindric e li altri de quelcunc altri form, li cylindre esset absorptet max lentmen. Depos mi salvation, yo havet divers conversationes pri ti ci thema con un old scol-mastro del district; e just de le yo apprendet li usation del paroles „cylindre” e „sphere”. Il explicat me — benque yo ja obliviat li explication — que to, quo yo observat esset in fact li natural consecuentie del form del fragmentes flottant, e il demonstrat me pro quo un cylindre flottant in un virle presenta plu grand resistentie a su sucion e es attraet con plu grand desfacilitá quam un córpor de volúmine egal ma de un altri form quelcunc.[1]