ploreskar, posedeskar, putreskar, riviveskar, rideskar, sideskar, tremeskar, troteskar,
troveskar, videskar, voyajeskar.
b. Adjektivo:
beleskar, blankeskar, bruneskar, destranquileskar, ebrieskar, familieskar, foleskar,
grandeskar, gravideskar, hardeskar, klareskar, koldeskar, konfuzeskar, kurbeskar,
libereskar, longeskar, matureskar, moleskar, multeskar, nuleskar, oldeskar, pleneskar,
proximeskar, raukeskar, realeskar, redeskar, risaneskar, riyuneskar, saneskar,
senkurajeskar, sikeskar, tardeskar, varmeskar, vasteskar, verdeskar.
c. Substantivo:
cikatreskar, fibreskar, fosileskar, frateskar, glacieskar, jorneskar, kalkeskar, karbeskar,
korpeskar, kristaleskar, membreskar, nokteskar, osteskar, peceskar, rusteskar,
sinueskar, spliteskar, vaporeskar, venteskar, vidveskar, vireskar.
Noto 20
La sufixo -esk- tre rare uzesas formacar substantivo od adverbo edc.
p.e. humidesko o rapideske. Vice, on uzus divenar + adjektivo.
Noto 21
Kelkafoye on hezitas inter la sufixi -esk- ed -es-.
Quale en G. 28, -esk- signifikas komencar, divenar, t. e. per certena movado, sive reala o figurala.
La sufixo -es- signifikas pasiva senco di verbo quale videsar, o stando di substantivo quale saneso.
Exerco 10
1. Ultre la germana lernili vu kunsendez anke franca lemolibro kontre ke vu voluntez
nuligar la komendo dil (al) angla!
2. Ultre ke natar o balnar esas agreablajo en la varma somero, to anke utilesas la importanta
forteso dil generala resistiveso kontre multa posiblesi dessaneskar.
3. Quankam lua supereso en tala labori agnoskesas e laudesas omnaloke, tamen il tote
ne fieresas pro to kontre ke lua amiki esas extreme fiera povar kontar il quale lia
komonano.
4. Per la sudala klimato la saneso dil risanesano tante fermeskis ke il esas nun plu sana
kam ante lua malado. Do lua medicinisto esas justa dicante ke il vere sanesas nur nun.
5. Kande la nove elektita prezidanto adireskis la diskurso-pupitro, grandega aplaudo
eventeskis ke ilua tilnuna adversi kompreneskis ke lia partiani tote ne tam devotesis a
lia opiniono kam li esis kredinta ante.
6. La suno preske kushis kande ni enireskis l’obskura foresto. Balde vento sufleskis,
e la foliaro tremeskis. Komencis pluvar. Sempre plutenebroz-eskis l’aero. La vento
pluforteskis. Yen subite fulmino videsas tra la foliaro. Tondreskis e nun pluveskis
torentatre. Ni esforcis shirmar ni per la densa brancharo di abieto kontre la sturmo.
Ma vane!
7. Konocate la Mahomedani excelas en la kombato pro lia desprizo dil morto. To venas
precipue de ka li kredas ke la momento dil morto esis predestinata omnu, e ke nulu
povas eskapar lua fato.
8. Dum ke la injenioro kandidatesis lastafoye quale deputato, il koaktesis per to neglijar
ilua profesionala laboro.
66
9. La du adolecanti ne nur similesas, ma mem egalesas l’una l’altra pri aspekto, konduto
e kustumi tale ke on reputas li quale jemeli.
10. Preske la tota genituro di ta familio inklinesas kadukeskar ja en yuna yari quo rezultas
precipue de ke lia preirinti a depos yarcenti sufris per tro severa labori en ita extreme
nesanigiva mineyi. Ultre li koaktesis pro lia kompleta separeso de la altra statani
mariajar sempre inter su ipsa, e ya li facas to en tre mikra evo. To omno duktas a
rapida dekado. Se do la stato ne balde intervenos, la periso di ta familio divenos tote
ne haltigebia.
11. Pos multe irir e regardir ad omna lateri, il videskis fine la kauzo di la fantomatra lumo.
Il astonesis ne poke kande il trovis du pueri qui amuzis su en tante tarda horo per
acendar piroteknikaji en la arboraro.
67
11ma Leciono
A 30. Konstrukto per participo
Participo povas remplasar ula dependanta frazi. On atencez ke la klareso dil frazo ne sufrez
per to!
Participo remplasas:
1. Relativa frazo, qua havas subjekto sama o nesama kam la chefa frazo. Equivalanta a
relativa frazi esas ita dependanta frazi (tempala, kauzala edc.) di nacionala linguo qui
ja en ita nacionala linguo povas transformesar en relativa frazo sen alterar la senco
di tala frazo (tempala, kauzala edc.), respektive qui povas abreviar ja en ita nacionala
linguo per la konstrukto per participo.
2. Altra dependanta frazo. Se la transformo dil respektiva frazo en relativa frazo ne esas
posibla, on uzas la konstrukto per participo generale se la subjekto dil dependanta
frazo esas samtempe subjekto dil chefa frazo.
3. Se la participo ne esas atributa adjektivo, on uzas la participo en adverbala formo
se la participo relatas la subjekto dil chefa frazo, ed en adjektivala formo se ol
relatas objekto en la chefa frazo.
4. Por plu precize determinar la relato dil dependanta frazo al chefa frazo, on
uzasinfinitivo kun la apta prepoziciono vice participo.
5. En omna kazi on konsiderez segun posibleso la tempal relato!
Exempli:
1. Ka vu vidas ta oldulo sidanta en angulo di korto?
(Oldulo qua sidas en angulo, o ka vu vidas ta oldulo sidar en angulo).
2. Me renkontris la amiko promenanta kun lua infanti
(la amiko qua promenis kun lua infanti, o la amiko kande il promenis).
3. Drinkinte nur kelka guteti de vino, il departis a la ferio
(kande il esis drinkinta nur kelka guteti, il departis, o pos drinkir nur kelka guteti, il
departis).
4. Dicante ta vorti, il turnis su por forirar?
(Kande il dicis ta vorti, il turnis su)
5. La dineo finite, ni repozis dum kelka tempo
(kande la dineo esis finita, ni repozis, o plu bone: pos finita dineo ni repozis).
6. Decidinte vigilar, me kolektis sika ligno por acendar fairo
(pos ke me esis decidinta vigilar, me kolektis o pos decidir vigilar, me kolektis).
7. La homi esas plena de expekto di la kozi, eventonta sur la tero, se la kometo esas
tante proxima a la tero
(di la kozi, qui eventos sur la tero).
8. Ora tabakuyo, apartenanta a la komto, esis furtata canokte
(tabakuyo qua apartenas a la komto).
9. Vidante la eniranta hotelmastro, la viro celis su dop kesto
(kande la viro vidis ke la hotelmastro eniras, il celis su o la viro, vidanta enirar la
hotelmastro, celis su).
10. Lor la matro, kisinte elua bela infanto, e sen vekigar lu, ekiris la chambro
(pos ke la matro esis kisinta elua bela infanto, el ekiris la chambro sen ke el vekigas lu o
pos kisir elua bela infanto, e sen vekigar lu, la matro ekiris).
11. Marchinte tante longe ed en tanta varmeso, ni tamen ne multe durstis
(quankam ni esis marchinta tante longe ed en tanta varmeso, ni tamen ne multe
durstis).
68
A 1. (Adjuntajo) – Alfabeto, pronunco
Kustume, la litero j havas pronunco ke ni audas en la franca linguo, vocizita sono