Unuvorte, ni aĉetis plej ordinaran “ford”-on, sen radio, hejtilo, cindrujo, posta kofro, sed kun elektra fajrilo.
Vendis ĝin al ni komercisto (dealer) en malsupra parto de l' urbo, ie sur la Dua avenuo kaj angulo de la 1-a strato, areo ne por aristokratoj. Nia nova aŭto aŭ, kiel oni en Usono nomas ĝin “car”, staris en malplena remizo, en kiu estis duonlumo kaj koto. La komercisto aspektis kiel gangstero kaj kvazaŭ ne tro volis vendi la aŭton al ni. Se ni ĝin aĉetos estos bone, se ne — ankaŭ nenio grava okazos. Tamen ni tuj ekvidis ĝuste tion, kion ni serĉis. La aŭtomobilo estis tute nova, havis musan koloron, aspektis kiel kara, sed kostis malmulte. Kion plian oni povus deziri de aŭto? Ĉu senpagajn kukojn, kiel amis paroli Majakovskij (NB. Majakovskij, Vladimiro, granda rusa poeto, pli frue vizitinta Usonon)? Tiuj mirakloj ne ekzistas en la mondo! Kaj do ni tuj pagis monon.
Nia nova “car” tuj ekplaĉis al ni.Kaj post kiam ĉiuj klopodoj finiĝis: ni ricevis konduklicencon kaj flavan numeron 3C-99-74 kun skribaĵo “Nov-Jorko”, asekuris nin pro akcidentoj, ni unufoje veturis tra Nov-Jorko en sia aŭto, kiun direktis s-ino Adams kaj ŝia edzo sidis apude. Ni estis tre fieraj kaj absolute ne komprenis, kial la granda urbo neniel reagas. Por fari al ni komplimenton, olda Adams diris, ke dum sia vivo neniam vidis tiun perfektan, ekonomian kaj facile moviĝantan aŭton.
— Jes, tre oportune konduki ĝin. Vi devas esti feliĉaj pro sukcesa aĉetaĵo, — konfirmis s-ino Adams.
Ni ankaŭ sentis kontentigon pro tio, ke inter dudek kvin milionoj da usonaj aŭtomobiloj ni posedas la plej bonan.
Lastan nokton ni pasigis ĉe geedzoj Adams.
Ni decidis ellitiĝi kiel eble pli frue por forveturi, kiam la bebo estos dormanta. Sed tio ne sukcesis. La knabineto ekvidis nin portantajn valizojn. Ne eblas senkompate rigardi tiam la geedzojn. Ili per mensogaj voĉoj asertis la bebon, ke post unu horo ili revenos. La negrino ploris. Ni rimorsis.
La aŭto ekmoviĝis laŭ malseka asfalto de Ŭesto de Centra parko, rapidindikilo komencis dekalkuli mejlojn kaj ni forveturis en nian longan vojaĝon.
La deka ĉapitro. Laŭ ŝoseo
Majestaj ĉielskrapantoj de Nov-Jorko restis malantaŭe. Faritaj el rustorezista ŝtalo elementoj de “Impajr” (NB. Empire State Building) malklare vidiĝis en matena vualo, kovrinta la grandegan urbon.
En maldensa nebulo situis supraĵoj de ĉielskrapantoj “Radio siti” (Radio City), “Krajsler” (Chrysler), “Vulvort” (Woolworth) kaj aliaj grandaj konstruaĵoj havantaj kaj nehavantaj nomojn. Ilin ni vidis veturante viglan kaj modestaspektan periferian kvartalon.
Laŭ ŝtona pavimo fluis malpura akvo. Verda viadukto de la supergrunda fervojo transpasis straton en alteco de la kvina etaĝo. Energiaj novjorkanoj rapide veturis en aŭtoj laŭ siaj devoj. Brilis reklamo de razisto — rotacianta vitra cilindro kun blankaj, ruĝaj kaj bluaj strioj. En ruĝbrika domo oni vendis rostitajn sandviĉojn. Cetere, ĉi tie ĉiuj konstruaĵoj estis faritaj el ruĝa briko kaj sekve nenion allogan oni povas vidi.
En Nov-Jorko ekzistas pluraj problemoj. Milionoj da loĝantoj aŭdace penadas plibonigi siajn vivkondiĉojn. En ĝi estas tre multe da mono, kiun posedas nur koterio de riĉuloj. Tio ĵetas tragedian lumon sur ĉion okazantan en Nov-Jorko.
Ni forlasis la urbon por du monatoj.
Kurso de la unua tago estis klara. Ni veturos en Skenektedion (Schenectady) laŭ federala ŝoseo N 9, trans Poukipsio (Poughkeepsie), la nomo en la angla lingvo bezonas dekdu literojn, riveron Hudson kaj ĉefurbon de la ŝtato Nova Jorko — Olbenio (Albany).
Skemo de l' vojaĝo ankaŭ estis komprenebla. En nia dispono estas sesdek tagoj, dum kiuj ni devos traveturi ĉirkaŭ dek mil mejlojn. La veturado mem bezonas kvardek tagojn, se ni ĉiutage superos distancon je ducent kvindek mejloj. Dek kvin tagojn ni planas uzi por ĉirkaŭrigardoj, konatiĝoj, studadoj k.a. Sume tio deprenos kvindek kvin tagojn. Kvin tagoj estas rezervitaj por neantaŭvidotaj eventoj. Necesas rimarkigi, ke unu mejlo egalas kilometron kaj ses dekonoj.
Nia valizo situis en kofro instalita sub malantaŭan sidlokon. En ĝi troviĝis ĉemizoj, naztukoj kaj ĉefe rekomendoj novaj kaj malnovaj al personoj loĝantaj en lokoj, kiujn ni vizitos. Adresitoj estis profesoroj, teatristoj, poetoj, inĝenieroj, politikistoj, guberniestroj kaj senatanoj. Entute rekomendoj sufiĉis.
Venis tempo plenumi promeson kaj verki apartan ĉapitron pri usonaj vojoj. Ili meritas tion. Povas esti, ili meritas ne nur apartan ĉapitron, sed laŭdplenan libron. Nun ni jam kutimiĝis al tiu perfekta atingo de konstrua teknologio, sed nia unua impreso restas neforgesebla. Ni veturis laŭ ferbetona plato kun dikeco je dek unu coloj. Tiu ideale glata supraĵo estis iom aspra kaj havis grandan koeficienton de kluĉado. Eĉ pluvo ne sukcesis fari ĝin glita.
Ni ruliĝis laŭ ĝi tiel rapide kaj senbrue, kiel pluvguto malsuprenfluas laŭ vitro. La ŝoseo havis laŭlonge blankajn, dikajn striojn. Laŭ ĝi en ambaŭ direktojn povas veturi samtempe kvar aŭtoj. Praktike, tiuj vojoj, samkiel vojoj de antikva Romo, estis konstruitaj por ĉiam.
S-ino Adams kelkfoje turnis sin en nian flankon kaj perokule kvazaŭ demandis nin, sed ni simulis nian nekomprenon, kvankam ĉio estis tute komprenebla. Ŝi volis akceli moviĝon, tamen la komercisto rekomendis veturi dum la unuaj kelkaj tagoj kun rapideco ne pli ol 40 mejlojn hore. Tio necesas por ne difekti la novan, ankoraŭ nefunkciintan motoron. S-ro Adams ekrigardis rapidindikilon kaj ekvidinte, ke la montrilo balanciĝas apud ciferoj “50”, tuj ekklopodis:
— No, no, Becky! It's impossible! (Ne, ne, Bekio! Tio ne eblas!). La aŭto estas ankoraŭ iomete kruda kaj bezonas delikatan uzadon. Ĉu vere, sinjoroj?
Ni tiam nenion komprenis pri la problemo kaj nur kapjesis rigardante blankajn striojn de l' ŝoseo.
Ho, ŝoseo! Dum du monatoj ĝi kuregis renkonten al ni — farita el betono, asfalto kaj frakasita ŝtono saturita per bitumo.
Malfacile veturi laŭ usona federala ŝoseo malrapide. Sola deziro ne sufiĉas, ĉar ĉirkaŭ via aŭto moviĝas aliaj veturiloj pli rapide, kiuj vole-nevole enigas vin en torenton. Tuta Usono kuregas ien kaj ĝia halto ŝajne neniam okazos. Ŝtalaj hundoj kaj birdoj brilis sur avanoj de aŭtoj.
Inter milionoj da aŭtoj ni traveturis distancon de unu oceano ĝis la alia, kiel sablero pelita de benzina ventego, jam dum multaj jaroj blovanta en Usono!
Nia aŭto veturis preter kelkaj gazolinaj stacioj kun ses, ok kaj eĉ dek ruĝaj aŭ flavaj kranoj. Ĉe unu el tiuj ni haltis por plenigi cisternon.
El puraspekta konstruaĵo, en kies vitrino vidiĝis diversaj aŭtaj akcesoraĵoj, eliris viro en surmetitaj striaj kepo kaj supertuto. Sub lia malbutonumita kolumo vidiĝis leda kravato forme de papilio. En cisternan truon li enigis guman tubon kaj verŝilo aŭtomate komencis kalkuli kvanton de konsumitaj benzinaj galjonoj (NB. Galjono en Usono = 3,78 litroj). Samtempe la kalkulilo montris koston. Ĉiu nova galjono kaŭzis melodian sonon.
Tie ni unuafoje ekaŭdis vorton “service”, kiu signifas — servado.
La cisterno estis plenigita kaj ni povas veturi plu. Sed ĝentlemano en striaj kepo kaj leda kravato opiniis male, kvankam jam faris ĉion, kion ni petis: vendis dek unu galjonojn da benzino. Kaj tiam komencis granda usona servado.
La servisto de gazolina stacio (en Usono benzinon oni nomas gazolino) apertis kapoton kaj per metala bastoneto kun gradoj kontrolis nivelon de oleo en motoro. Se la oleo ne sufiĉas, tiam li alportos ĝin, troviĝantan en belaj ujoj, kaj aldonos kontraŭ aparta pago.
Poste li kontrolas aeran premon en pneŭmatikoj kaj laŭbezone li ĝin regulas. Ni konservis premon en frontaj pneŭmatikoj ses britajn funtojn kaj en postaj — tridek.