— Mi tre, tre bedaŭras (I'm very, very sorry) — murmuris s-ro Adams, kapoklinante je du flankoj, kiel prezidanto. — Mi terure bedaŭras (I'm terrible sorry)!
Ĉe seninterrompa tintado de l' pramo, signaloj de aŭtoj kaj ofenda rido de ŝoforoj, ŝipanoj elrulis nin al ŝtona kajo kaj kuris returnen al la pramo. Kaj s-ro Adams restis vidalvide kune kun sia kolerinta edzino.
— Mi tre, tre bedaŭras! — daŭrigis murmuri s-ro Adams, kapoklinante.
— Nu! — ekkriis s-ino Adams. — Kiel longe ni haltos ĉi tie sur la kajo?
— Aĥ, Bekio, ne parolu tiel, — diris s-ro Adams, rekonsciiĝinte, — ne, serioze, vi dolorigas min per tiuj ĉi vortoj.
— Nu, bone, mi sole volas scii, kion ni faros ĉi tie sur la kajo. Kien vi metis la ŝlosilon?
Ni komencis streĉe rememori, kiel s-ro Adams prenis la ŝlosilon kaj tion, ke li diris tiam frazon ”singardemo estas plej fidela amiko de vojaĝanto”.
— Nu, rememoru, kien do vi ĝin metis?
— Aĥ, Bekio! Kiel mi povas diri, kien mi ĝin metis? Vi rezonas kiel eta knabino.
— Permesu al mi! — firme diris s-ino Adams kaj, enŝovinte du fingrojn en veŝtan poŝon de la edzo, tuj eltiris de tie la ŝlosilon. — Kio estas tio?
Sinjoro Adams silentis.
— Mi demandas vin, kio estas tio?
— Ne, serioze, Bekio, — ekbalbutis s-ro Adams, — ne parolu tiel — “kio estas tio?”. Ĉi tio estas la ŝlosilo, Bekio. Ja vi mem bone vidas.
Post unu minuto ni jam aŭtis laŭ stratoj de San-Francisko.
Ĝi estas plej bela urbo de Unuiĝintaj Ŝtatoj de Ameriko. Verŝajne tial, ke ĝi neniel Usonon memorigas. Plimulto de ĝiaj stratoj estas oblikvaj. Aŭta veturado tra la urbo similas distrilon “usonaj montetoj” kaj donas al pasaĝero plurajn fortajn impresojn. Tamen en la urbo estas areo, kiu memorigas plej ebenan en la mondo Leningradon (NB. Nun Sankt-Peterburgo) kun ĝiaj placoj kaj vastaj avenuoj. Ĉiuj restaj partoj de San-Francisko estas mirinda apudmara miksaĵo de Napolo kaj Ŝanhajo. Similecon al Napolo povas konfirmi ni mem. Similecon al Ŝanhajo konfirmas ĉinoj, kiuj loĝas en San-Francisko multenombre.
Al atingoj de l' urbo necesas atribui tion, ke ĝia ĉefa strato nomiĝas ne Mejn-strit (Main street), ne Stejt-strit (State street), ne Brodvej (Broadway), sed simple Merkata strato (Market street). Ni vane serĉis “Supran urbon” (Uptown) kaj “Malsupran urbon” (Downtown). Ne! Ambaŭ forestis en San-Francisko. Aŭ, pli ĝuste, ĉi tie estis tre multe da supraj kaj malsupraj urbopartoj. Probable, rezidantoj de Frisko, tiel alkutimiĝis amikece nomi ĝin alilandaj maristoj, povas ofendiĝi pro tio, ke ni kvazaŭ provas kontraŭstarigi la urbon al Nov-Jorko aŭ Gallopo kaj eltiri ĝin el kuna familio de usonaj urboj. Eble, tio estas realaĵo. Tamen, laŭ nia fremda opinio, San-Francisko pli similas iun eŭropan urbon, ol la usonan. Ĉi tie, samkiel en ceteraj usonaj urboj, supermezura riĉo kaj supermezura mizero situas apude, ŝultro al ŝultro, do senriproĉa smokingo de riĉulo tuŝas malpuran kitelon de senlabora ŝarĝisto. Sed ĉi tiea riĉo almenaŭ ne estas tiel afliktanta kaj enuiga, kaj mizero almenaŭ estas neordinara.
San-Francisko apartenas al tiuj urboj, kiuj jam komence plaĉas kaj plaĉas plu ĉiun sekvontan tagon.
De sur alta Telegrafa monteto malfermiĝas bela panoramo de l' urbo kaj la golfo. Ĉi tie estas aranĝita larĝa placeto kun blankŝtona bariero kaj florvazoj.
La brilan, sub la suno, golfon transnavigas diversflanken blankaj pramoj. Ĉe kajo staras grandaj oceanaj ŝipoj. Ili fumas, intencante fornavigi al Jokohamo, Honoluluo kaj Ŝanhajo. De sur aerodromo de militbazejo startas aviadilo kaj, brile per alo, malaperas en serena ĉielo. Meze de la golfo, sur insulo Alkatrazo (Alcatraz Island), simila elmalproksime al malnova kirasŝipo, oni povas distingi federalan prizonon por plej danĝeraj krimuloj. En ĝi nun troviĝas Al-Kaponeo (Capone, Alphonse), fame konata gangsteroestro, terorizinta la landon. Ordinarajn banditojn en Usono oni sidigas sur elektran seĝon. Al-Kaponeo estas kondamnita por dek unu jaroj en malliberejo ne pro kontrabando aŭ raboj, sed pro nepago de laŭenspeza imposto de kapitalo, akirita per raboj kaj kontrabando. En la prizono Al-Kaponeo verkas kontraŭsovetajn artikolojn, kiujn ĵurnaloj de Hersto (Hearst, William Randolph) plezure eldonas. La fame konata bandito kaj murdisto estas zorgoplena pri stato de Usono kaj planas savi sian hejmlandon kontraŭ disvastigo de komunismaj ideoj. Kaj usonanoj, tre ŝatantaj humuron, nenion ridindan vidas en tiu ĉi situacio.
Sur Telegrafa monteto estas konstruita alta turo, de kies pinto malfermiĝas ankoraŭ pli vasta panoramo. Tamen nin tien oni ne enlasis. Ĉar ĉi-matene de sur la turo ĵetis sin malsupren kaj pereis senlabora junulo, sekve tiutempe eniro en la turon estis malpermesita.
Sanfranciska golfo estas disigita de Pacifiko per du duoninsuloj kun altaj rokoj enfine, kiuj elstaras de norda kaj suda flankoj de l' golfo. Tio ĉi estas Ora pordego. La norda duoninsulo estas rokplena kaj ĝin kovras sovaĝa arbaro. San-Francisko situas sur la suda duoninsulo fronte al la golfo.
Ni alveturis al Ora pordego. Apude sur alta loko oni aranĝis belan parkon kaj konstruis muzeon de fajna arto kun multenombraj kopioj de fame konataj eŭropaj skulptaĵoj. Ĉi tie finiĝas “Linkolna ĉefvojo” (Lincoln highway): aŭtoŝoseo de Nov-Jorko ĝis San-Francisko. Usonaj teknikistoj estas mirinde modestaj personoj. Finaĵon de ilia betona ĉefverko, kunliganta Atlantikon kun Pacifiko, ili signis per memorfosteto alta je tri futoj: sur ĝi estas litero “L”, malgranda bronza bareliefo de Linkolno kaj ĉizita skribaĵo: “La Ŭesta finaĵo de Linkolna ĉefvojo”. Nomoj de konstruistoj restis nekonataj. Kion do fari! Homoj, kiuj post jaro kaj duono aŭtos laŭ sanfranciskaj pontoj, ne konos tiujn, kiuj la pontojn projektis kaj konstruis.
Oni ebligis observon de konstruado por ni. Ni sidiĝis en militan boaton kaj fornavigis al insuleto Jerba-Bueno (Yerba Buena), situanta meze de l' golfo. La insuleto apartenas al milita administracio, kaj por viziti ĝin, necesas ricevi specialajn paspermesilojn. La ponto San-Francisko — Oklendo, longa je sep kilometroj, konsistas el kelkaj diversformaj partoj. Plej interesa estas ĝia okcidenta, pendanta parto, longa je 3,2 kilometroj. Ĝi kunligas San-Franciskon kaj insuleton Jerba-Buenon kaj konsistas el pendantaj spanoj kaj centra piliero. En la insulo la okcidenta parto aliĝas al la orienta parto, kiu siavice kunligas la insulon kun Oklendo. Tiu ĉi parto konsistas el konzola spano longa je pli ol kvarcent metroj kaj kelkaj spanoj kun kradaj ĉevronaroj.
Ĉefa laboro sur la insulo, jam preskaŭ finita, estas grandega tunelo, breĉita tra rokoj. En ĝi kuniĝas du partoj de l' ponto. La tunelo kaj la ponto estas duetaĝaj. Laŭ supra sesvica etaĝo moviĝos aŭtoj. Laŭ malsupra duvica etaĝo aŭtos kamionoj kaj inter ili, meze troviĝos elektra fervojo. Por piedirantoj oni aranĝas du trotuarojn. Kompare kun tiu ĉi pontego ceteraj eŭropaj kaj usonaj pontoj ŝajnas tute malgrandaj.
Nun oni plektas ŝtalan kablon, sur kiu pendos la ponto. Ĝia diametro egalas unu metron. Ĝi ŝajnis maldika drato, kiun ni vidis elmalproksime. La kablo, kiun plektis moviĝantaj iloj, memorigis Guliveron (Gulliver), kies ĉiun hareton liliputoj aligis al kejloj. La pendanta, super la golfo, kablo havas dratan savreton, laŭ kiu paŝas laboristoj. Ni kuraĝis okazigi malgrandan promenadon preter la kablo. Sento estas sama, kiel sur tegmento de ĉielskrapanto, nur kun tiu diferenco, ke subpiede estas nenio, krom drata reto, tra kiu vidiĝas ondoj de l' golfo. Blovas tre forta vento.
Kvankam promenado estis tute sendanĝera, ni timeme ĉirkaŭprenis la kablon permane.
— Kia dika! — parolis s-ino Adams, penante ne rigardi suben.
— Perfekta kablo, — konfirmis s-ro Adams, tenante sin por la ŝtala apogilo.