– Давай яго напоім, – па змоўніцку прапанаваў Быкаў. – Ты яго пахвалі і дай слова пасьля перапынку, а я яму ў фужэр набухаю...
Карпюк сядзеў з краю, сярод бандурыстак, падтрымліваў тосты фужэрам вады. Васіль Уладзіміравіч падміргнуў: усё зроблена. Звычайна на пачостках рэй вядзе гаспадар, але паколькі мастоўскі першы мала каго з гасьцей ведаў, не настолькі валодаў беларускай мовай, каб на ёй весьці рэй, а сам адчуваў, што па-руску ў такой сітуацыі не зусім будзе правільна, упрасіў кіраваць парадам мяне, як прадстаўніка абкама... Гаспадынькі ў нацыянальных касьцюмах абвясьцілі, што перапынак закончыўся, паклікалі ўсіх за стол, дзе паставілі міскі з пахучай юшкай. Я падняўся і пачаў прачула, унёсла нешта кшталту: во толькі што мы прасьпявалі цудоўную партызанскую песню Алоўнікава, а тут, сярод нас прысутнічае чалавек, які ў гады вайны са зброяй у руках бараніў гэтыя мясьціны – камандзір партызанскага атраду, а зараз выдатны беларускі пісьменьнік Аляксей Нічыпаравіч Карпюк. Я прадастаўляю яму слова і прапаную выпіць за тост Аляксея Нічыпаравіча стоячы і па партызанскай звычцы да дна...
Карпюк так расчуліўся, так разгубіўся, што стоячы, з ледзь ці не поўным бакалам знайшоўся сказаць усяго толькі: “За вас і да дна!” – і двумя глыткамі хлыбуснуў “ваду”. Ад узрушэньня ён, здаецца, адразу і не зразумеў, што глытнуу, толькі, сеўшы на месца, злосна бліскаў вачыма на суседак зьлева і справа. Мы пераглядваліся з Быкавым і аж кісьлі ад сьмеху. Неўзабаве, па ўсім відно было, яго пачало разьбіраць – расчырванеўся, завёў ажыўленую, сьмяшлівую гамонку з суседкамі, а калі і насамрэч настаў час ехаць, заўпарціўся: яшчэ рана, гуляем!
– Аляксей, ты што, ўзяў!? – “зьдзівіўся” Быкаў. – Згубіў сваю антыалкагольную цноту?
– Ат, думаеш, толькі табе можна! – агрызнуўся незласьліва Карпюк. – Дзеўкі, сучкі, наплюхалі ў фужэр, а я, не разабраўшы, глыкнуў...
Васіль Уладзіміравіч, як і я, упершыню бачыў Карпюка такім. І ў гэтым нязвыклым стане той быў вельмі харошы і вясёлы – аж да самага Гродна даводзіў нас да колікаў яўрэйскімі анекдотамі, якіх, аказваецца, ведаў процьму, але я ніколі ня чуў, каб расказваў. Гэта быў першы і апошні выпадак, калі ўдалося ашукаць яго – апёкшыся аднойчы, ён перш, чым выпіць свой фужэр з вадою, заўсёды вынюхваў яго, спрабаваў на язык, нават калі сам адкаркоўваў і наліваў з бутэлькі. А мы былі адзінымі ў Гродне, хто бачыў вялікага цьвярозьніка на падпітку... Але ад вясёлага – да самага сумнага... Як сёньня памятаю, Васіль Уладзіміравіч пазваніў мне 26 мая 2003 году і цяжкім голасам, куды цяжэйшым, чым зусім нядаўна гаварыў з Прагі, сказаў, што прыехаў дадому, трэба зьбегчыся, чакае ўсіх нас траіх (Генадзя Бураўкіна, Сяргея Законьнікава і мяне) заўтра, у шэсьць вечару. Сказаў, што Сяргею пазваніў ужо, ня можа дазваніцца да Генадзя, прасіў нейкім чынам паведаміць яму. Я сказаў, што той ледзь ці не бязвылазна асеў на дачы, тым ня менш абавязкова забясьпечу ягоную яўку.
– Добра, то заўтра і пагаворым, – тым жа цяжкім астматычным голасам сказаў Васіль Уладзіміравіч і паклаў трубку.
З часоў, як ён перабраўся з Гродні ў Менск, узьнікла завядзёнка зьбірацца ў Быкава і з нагоды нейкіх важных і ня надта важных для яго падзеяў, і проста без усялякай нагоды, калі ўзьнікала патрэба пагаманіць-пабачыцца. Амаль заўсёды ініцыятарам выступаў сам Васіль Уладзіміравіч, асабліва калі вяртаўся з нейкіх замежных вандровак ці, як у апошнія гады, наведваўся дадому з Фінляндыі, Германіі, Чэхіі, дзе вымушаны быў жыць практычна ў выгнаньні. Абзвоньваў і прызначаў час сустрэчы. Раней, калі Генадзь Бураўкін меў “Сівыя коні”, яўку часам прызначалі там ці яшчэ ў некага, але часьцей за ўсё сустракаліся ў гасьціннай і ўтульнай хаце Васіля Уладзіміравіча, дзе шчыравала, як магла, са смачнымі закускамі дабрэйшая Ірына Міхайлаўна. На гэтых “зьбяганках” звычайна бывалі Ніл Гілевіч, пакуль яны, на нашае агульнае засмучэньне, не разышліся з Васілём Уладзіміравічам, калі былі жывыя – Мікалай Матукоўскі, Алесь Адамовіч, зрэдку Уладзімір Караткевіч, ну і нашая тройца. Нейкі час, але нядоўга бываў Анатоль Сульянаў. Не хачу сказаць, што толькі пералічаныя людзі былі адзінымі і найбліжэйшымі ягонымі сябрамі. Мо бліжэй за ўсіх яму быў Рыгор Барадулін і як чалавек, і як непераўзыйдзены майстар паэтычнага слова, да якога ён ставіўся амаль пяшчотна, называў беларускім салоўкам. Аднак Васіль Уладзіміравіч быў чалавек мудры, ня мог ня ўлічваць ну... псіхалагічную несумяшчальнасьць некаторых блізкіх яму людзей. Вельмі прыязныя пачуцьці меў ён да Валянціна Тараса, Анатоля Вярцінскага, Анатоля Кудраўца, Алеся Жука, Віктара Казько, Дзьмітрыя Бугаёва і шмат каго яшчэ. У яго былі сотні, тысячы людзей, да якіх ставіўся шчыра, па-сяброўску, прыязна і тут, на Беларусі, і ў Расіі, і на Украіне, і ў Літве, і ў Балгарыі – каб і хацеў усіх не пералічыш. Як і каля кожнага вялікага чалавека, ля яго круцілася, ліпла слатою, набівалася ў сябры-паплечнікі і розная шушара, ад адной згадкі пра шмат каго з гэтых самазванных сяброў-паплечнікаў Васіль Уладзіміравіч ажно моршчыўся... Кіруючая холдзінгавая дама надрукавала ў сваёй газетцы ў