Алег апусціў галаву на спавіты мяккай мятліцай камень. Пад ёй, гэтай зялёнай маладой травой, быў пласт леташняй, сухой, і яна храбусцела ля самага вуха і выдавала як бы цёплай, Скронь адчувала і цяпло разагрэтага стрэламі карабіна, і Алегу на нейкі міг здалося, што па цвёрдым метале ліецца ў траву цяпло яго ўласнай істоты і што яго, Алегава, жыццё абарвецца ў той жа момант, як толькі спыніцца гэтая кволая, але пругкая ручаінка.
Шырокім няроўным паўкругам на ворыве ля крушні ляжала белая квецень, збітая і стрэсеная кулямі з яблынь. Рэдкія пялёсткі яшчэ круціліся ў паветры, вецер падтрэсваў іх, і яны, плывучы, ападалі ў разоры; два пялёстачкі аселі на галаву Гонты і ляжалі белымі кропкамі, быццам прапалілі валасы. Над галінкаю, што звісла над самай зямлёю, нетаропка сноўдаліся дзве пчолкі, гаспадарліва аглядалі кожную кветачку; потым, паварушыўшы і пагартаўшы ўсе пялёсткі ў пышным суквецці, яны ўзляталі вышэй, на новую галінку.
I гэты мірны занятак пчол, і спеў жаўрука, і сінявы полаг неба, чысты, без адзінай аблачынкі, раптоўна выпарылі адчай, што вярэдзіў, ціснуў сэрца. Горыч бяды растала, саступіўшы месца ўпэўненасці, якая невядома на чым грунтавалася, але пасялілася ў душы надзейна і трывала. Паміраць у гэткі прыгожы дзень? Паміраць вясною? Паміраць напярэдадні вызвалення, калі фронт побач?
— Адыходзім! Адыходзіць трэба! — паўтарыў Алег пераконана.— Чаго мы тут дачакаемся?
Гонта незадаволена крутнуў галавою:
— Ну, адыходзь! Паспрабуй, калі ты гэткі разумны!..
Ён крыху прыўзняўся, і адразу ж злева і справа трэснулі дзве кароткія аўтаматныя чэргі; кулі ўдарылі ў камень, зрыкашэцілі з нудным віскам.
— Бачыў? — спытаў Гонта з насмешкаю.— А ты кажаш — адыходзіць! Адыходзіць нам ніяк нельга! Зусім іншае нам з табою рабіць трэба! Як кратам, у зямлю зашыцца. Адкідай ад сябе каменне, каб глыбей ляжаць. Тут, у гэтай крэпасці каменнай, наш паратунак.
— А далей што? Трэба, мусіць, да лесу рвацца...
— Рвацца, рвацца…— перадражніў Гонта,— Ды каб надарвацца. Ляжаць будзем.
Незразумелы Гонтаў спакой раззлаваў Алега, і ён спытаў рэзка, як бы вінавацячы таго ва ўсім тым, што здарылася:
— А што мы тут вылежам? Што?
— Лежачы, будзем лічыць. Бачыш тых, чатырох, на полі? Рваліся, рваліся — і паклаліся. Двох ты шпокнуў, а тыя, упоперак разоры, мае…
— Нешта пацішэлі,— заўважыў Алег.
Успышка злосці прайшла, і Алег нечакана падумаў пра тое, што ён павінен даверыцца Гонтавым мудрасці і вопыту.
— Але з чаго? Ты вось адкажы мне, што яны там маргеляць супроць нас? — Гонта марудна пакруціў галавою, нешта выглядаючы праз вузкую шчылінку ў каменным грудку, потым глуха прамовіў, бы разважаў сам-насам: — А нешта ж маргеляць… Няўжо мінамёцік стаўляюць? Тады нам крышка!
Алег вывернуў цяжкі пляскаты камень, адпіхнуў яго, сказаў, каб яшчэ больш супакоіць сябе:
— Няма ў іх мінамёціка. На чоўне ж яны перапраўляліся.
— Могуць і на тым баку трымаць. Але будзем спадзявацца на лепшае. Так, сокіл?
Гэтае весела прамоўленае, з песні ўзятае, «сокіл» сагрэла Алега, і яму зрабілася сорамна за сваю нядаўнюю злосць на Гонту, і ён, папракаючы сябе за хвіліну разгубленасці, прамовіў бадзёра, з надзеяй:
— Не з гэткіх пастак выходзілі! Крэпасць у нас надзейная. А там — падмога будзе. Лысюк, калі пераправіўся, на наш бой падскочыць абавяакова!
— Лысюк яшчэ сто раэоў нам дзякуй скажа. Думаю, яны яго і палявалі — наперад заскочыць намыслілі. А напароліся — на нас… Так што бачыш?
— Адыходзіць нам ніяк нельга! — паўтарыў Алег Гонтавы словы.
— Пра што і гаворка! Адсюль, з яміны, нас паспрабуй выкуры! Дудкі! А там, калі не Лысюк, дык хлопцы з Доўгага поля падмогу дадуць… На гэта спадзяванка…
— А дзе конь? — раптам спахапіўся Гонта.— Дзе наш конь?
— Вы загадалі ў лажок яго. Туды, за бярэзіну…
— Гэта добра! Гэта добра!
Нічога добрага ў тым, што конь пасвіўся цяпер у лажку за лазняком, Алег не бачыў. Але тое, што казаў Гонта раней, набывала суцяшальную пэўнасць. Доўгае поле — непадалёк, бой там, напэўна ж, учулі. Значыцца, будзе падмога. I галоўнае — папярэджана група Лысюка, якая пасля задання павінна вяртацца па дарозе, што жаўцее за вязамі. I Гонта дужа слушна гаворыць: у гэтай яміне яны — бы ў акопчыку добрым, не падступіцца да іх. I бруствер ёсць надзейны і зручны — можна страляць, не вытыркаючыся… Эх, каб цёмная ночка зараз! Яны б зусім проста з пасткі выбраліся. Але ж да ночы далёка, ім бы гадзіны са дзве як-небудзь пратрымацца. Толькі ж дзве гадзіны тут не ўлежыш. I дужа ж нязручна ляжаць, каменне гэта ў рэбры цісне…
Разварушыўшы старое лазовае вецце і карэнне, спрасаванае з лісцем і зямлёю, Алег вывернуў два камяні, выпхнуў іх за бруствер. Садніла далоні, абадраныя яшчэ ў разоры. Ён пачаў залізваць параненыя пальцы, сплёўваў кроў, змешаную з зямлей, і з нянавісцю паглядаў на неба. Нейкае дзіўнае яно, бляклае, быццам зацягнутае рэдкім дымам, і сонца не зыркае, а прыгаслае, як выразанае з латуні. Толькі правей вязаў, у тым баку, дзе дарога, над самым лесам, неба гэткае, як і было нядаўна,— яркае, чыстае, густога сіняга колеру.