РЫБІНА
Заплыўшы ў затоку, лягу-замру між карчоў кашлатых.
Будуць закідваць рыбакі ў затоку блешні, кручкі, запускаць браднікі, бучы, будуць выцягваць рыбакі з затокі падманутых рыб...
Старая мудрая рыбіна, я прадчуваю ў сабе чалавека, i разважаю пра сэнс жыцця, i пытаюся ў сэнсу, чаму ў сваім рыбіным целе не можа быць рыбіна чалавекам, i не паддаюся на хітрыкі рыбакоў.
Некалі, ужо нежывы, я выплыву на паверхню затокі — i ўсе рыбакі, што ўбачаць мяне, пашкадуюць уголас: авох!..
Такая вялікая рыбіна — i прапала!..
Такая вялікая рыбіна — i не дасталася анікому!..
I я гэтаксама тады пашкадую пра гэта сэнсам, агульным для рыбін i для людзей.
АБСЯГ
Дакуль дасягае мой слых i зрок — датуль мой абсяг. Ён маё прадаўжэнне, мой поступ, мая заваёва.
Я вынаходжу ўсё больш магутныя тэлескопы, усё больш чуйныя гукапрыёмнікі — я ўвесь час пашыраю свой абсяг. Ён ужо займае не толькі зямлю, a велізарныя галактыкі i сусветы.
Аднак часам я чую, як на межах майго абсягу перагаворваюцца галасы:
“...Небарака, ён яшчэ ўсё на месцы...
Ён яшчэ ўсё ніяк не можа пераступіць свой абсяг...”
ЛАБАРАТОРЫЯ
У лабараторыі зачынены шчыльна дзверы i занавешаны вокны — сюды не праходзяць староннія людзі, староннія гукі, старонні час...
Тут у гліняных вазонах красуюць ружы, ляжыць на стале наламаны кавалкамі хлеб, плаваюць у вадзе сярод водарасцяў зялёных рыбы,
a ў празрыстай шкляной абалонцы стаіць шаравая маланка, нібы паланёны, увесь з суцэльнага вока, звер...
У лабараторыі, усе на месцах, зкаходзяцца пэўныя лвддзі.
Тут дзейсніцца беслерастанна адзін i той самы дослед, праводзіцца адзін i той самы эксперымент:
ці дастаткова вазоны — вазоны, ці дастаткова ружы — ружы, ці дастаткова стол — стол, ці дастаткова рыбы — рыбы, ці дастаткова вада — вада, ці дастаткова маланка — маланка, ці дастаткова хлеб — хлеб, i людзі, якія праводзяць дослед,— ці дастаткова людзі...
Яны сумняваюцца ва ўсіх рэчах,
яны сумняваюцца ва ўсіх з'явах,
яны сумняваюцца ў адчуваннях, у думках i нат у сваіх сумненнях,
a вынікі доследу настойліва адкрываюць ва ўсім, што ні ёсць тут, адно i тое ж:
н i ш т о.
МЯЖА
З левага боку — поле, i з правага — поле, а проста — мяжа:
на ёй божыя слёзкі, на ёй сівец,
i бацька, панурыўшы галаву, стаіць на мяжы з касою.
Даўно ўжо стаіць — заржавела яго каса,
счарнела касільна,
праз скошаную траву прарасла маладая...
І чуць ён не чуе, як б'е капытамі зямлю i гучна іржэ на двары буланы,
i бачыць не бачыць, як ззяе на небе адразу два месяцы — ветах i маладзік.
ЛУЖЫНЫ
Збіраюцца парушэнні.
Мяшаюцца поры года.
Як дым, па наўколлі паўзе трывога.
У лужынах млее вада — a людзі не вераць вадзе,
у лужынах грае сонца — a людзі не вераць сонцу,
у лужынах плёхкаюцца аблокі — а людзі не вераць аблокам.
Яны пазіраюць, куды ўжо зайсці немагчыма,— удалечыню.
Там, па дарозе, па лузе, ад лужы да лужы, пасля дажджу, бягуць басаногай чародкаю дзеці, смяюцца, нагамі намацваюць неба, вясёлку, плыты аблок i не баяцца нічога.
Гэта было да таго, як выпаў аднаго разу шкляны дождж,
гэта было да таго, як павыступалі з зямлі нажы i іголкі,
гэта было да таго, як свет стаў раптам дарослым.
* * *
Абуджаюся i засынаю,
a ўсё няпоўны мой сон, усё няпоўнае абуджэнне...
А па вуліцы туды-сюды пахаджае, бы штосьці яна шукае, жанчына:
у плюшавым каптане, у паркалёвай хустцы, з абломкам сярпа ў руках...
Усе на яе азіраюцца,
усе ёй здзіўляюцца,
усе стараюцца распазнаць, хто яна,
i ўсе страшацца, што сапраўды распазнаюць.
СТАРЫ ГОРАД
На ацішэлых падворках, ля гонты i чарапіцы, квітнее ружовы i белы бэз i асвятляе сваім цвіценнем, сваім разуменнем горад, што паглыбляецца ў даўніну.
Кашлаты дзядоўнік натоўпіцца каля паркана:
кожная лапушына — шаля,
кожная лапушына — голас,
кожная лапушына — далонь:
наноў разважае зялёнае веча, наноў узважвае думнае веча кошт смерці i кошт жыцця...