Выбрать главу
Пакінулі апошнія жыхары свае дамы-мураванкі, свае драўляныя хаты з аканіцамі i ліштвой i ўсё, што мелі, што нажывалі, што памяталі, што снілі, пабралі ў пярэбары, у перасяленне, у новы кут... Ды нехта ўсё роўна сюды вяртаецца неадольна, нешта ўсё роўна тут, быццам колісь, жыве: тут раптам зазвоняць званы трывожна, зацокаюць раптам падковы па бруку, раптам дзіця заплача, раптам некага нехта пакліча, i той адгукнецца ў адказ... Тут пласт на пласце, на падмурку — падмурак. Тут свае таямніцы, свой радавод, свой лад. Тут нешта тоіцца, нешта хаваецца, нешта ўхіляецца ад разгляду... Падводзіцца да старога горада вузкакалейка. Па старым горадзе ходзяць узброеныя патрулі.
АДЛІГА
Жоўтыя ліхтары. Туман. Гракаюць гракі ў парку, i дрэвы гатовы паверыць, што ўжо не будзе зімы.
Нешта скранулася ў наваколлі, нешта адтала. I намагацца ўжо дужа не трэба, i засцерагацца дужа не трэба, сталі спрыяць акалічнасці неспадзявана, зрабілася ўсё бліжэй, зрабілася ўсё прасцей, жыццё пачало атрымлівацца само сабою.
Пятая пара года — адліга. Што забіралі ўсе іншыя поры, яна вяртае: i зноў магчыма сустрэча, i зноў магчымае шчасце, i зноў магчымая неўміручасць.
Распаліся жорсткія сковы, што замацоўвалі ўсіх на адным i тым самым месцы, у адных i тых самых паставах — i пачал! адкрывацца нанова, якскарбы, людзі.
Высачы момант — i азірніся, i ў гэты кароткі прамежак ты ўбачыш сябе, што не паспеў яшчэ стаць мінулым.
Гукаюць нейчыя галасы. Кранаюць нейчыя лёсы. Адліга. Туман. Жоўтыя ліхтары.
РАСКОЛIНА
Дарога, якая мяне вяла, павярнулася папярок i стала расколінай.
Калі не бяру яе пад увагу — яе нібыта нідзе няма, калі намерваюся перабрацца на той, на другі, на адрынуты бок жыцця — яна пашыраецца на ўсё наваколле.
Я пераходжу трыдзевяць зямель, адольваю рэкі, пустыні, горы, ды сутнасць у тым безумоўным, у тым канчатковым, у тым адным кроку, які мне дазволіць пераступіць...
— Скокні,— мне раіць адзін мой сябрук,— i ты пераскочыш, мажліва, на той бок расколіны. — Спыніся,— стрымлівае другі,— і, мажліва, яна сама ад цябе адступіць.
Настае ноч — сябрукі засынаюць. Сціхае вецер. Сутоняцца хаты, дрэвы, платы.
А пад зямлёю, унізе, вясёлая музыка грае, a ўверсе, па-над зямлёю, зораць вогненныя масты.
* * *
Прымаю тое, што ёсць, i не прымаю таго, што ёсць. Перашкодаю, што ўва мне, наштурхоўваюся на перашкоду, што прада мною. А за маімі плячамі стаіць мая неадольная абарона — смерць — i кажа: змагайся, i кажа: перамагай.
Што можа ўва мне паражацца, бярэ параза. Бярэ, што можа ўва мне памерці, смерць. Знаходжу выйсце ў бязвыйсці. Пакуль не шукаю ратунку — не маю страты. Пакуль не турбуюся аб сабе — магутнейшы за сябе. П'ю з кубка нябёсаў нектар, п'ю з кубка зямлі атруту. Зычу сабе асалоды i зычу сабе пакуты, зычу дабра i зычу таксама зла.
А прад маімі вачамі цвіце i хаваецца за сябе самое, i разнастайваецца жыццё — мая неадольная перашкода — i кажа: змагайся, i кажа: перамагай.
ЧАРАВІКІ
Мы ўцяклі: адзін ca сваёй рэчаіснасці, другі — са сваёй, a ў часе ўцёкаў сустрэліся.
— Давай памяняемся чаравікамі,— прапануе мне мой хаўруснік.— Калі нас будуць лавіць, то зловяць якраз не таго, каго хочуць.
Ён абувае мае чаравікі, а я — яго, i мы, хто — куды, разыходзімся. У жоўтай глёўкай зямлі застаюцца сляды ад маіх чаравікаў i ад яго чаравікаў.
Hi цемра, ні светлыня. Стаіць нерухомая постаць часу. На небасхіле ўспыхваюць бліскаўкі небяспекі. За мной — крок у крок — ідуць чужыя сляды. Я не магу ад ix анідзе падзецца. Куды нас імкнуць уцёкі?!. Ён ловіць мяне, я — яго.