Прыходзіць у сон мой балесны маці i дастае з-за пазухі яблык: «Калі будзеш есці — ён будзе горкі, a калі з'есца — стане салодкі, у ім разуменне: бяры, каштуй...»
ЗДАРЭННІ
З неба на мяне падаюць вогненныя жарыны, манеты старажытных княстваў, жабы i рыбіны, рознакаляровыя камяні;
зямля пад маімі нагамі перакідваецца то ў багну, то ў пясчаную пустэльню, то ў могілкі дыназаўраў;
a калі мы праходзім паўз вёскі, то на платы ўскокваюць галасістыя пеўні, а з-пад платоў да мяне сігаюць куслівыя сабакі i гусакі.
Здараецца, я смяюся ад захаплення, здараецца, плачу ад болю i крыўды. Але ззаду за мною неадступна рухаюцца два мае пастухі — манекены, якія бароняць мяне ад незлічоных неспадзяванак.
— Мы можам памяняцца месцамі,— прапануюць мне манекены,— i тады нічога не будзе здарацца.
Я адмаўляюся.
Я па-ранейшаму ўсё сустракаю першы, i па-ранейшаму свет размаўляе ca мною на мове здарэнняў.
РОЛІ
Той, хто ідзе па гэтай дарозе, выконвае ролю, якую дае дарога:
воін ваюе,
музыка грае,
купец гандлюе,
лепіць гаршкі ганчар...
Але калі прыходзяць яны ў канец, канчаюцца іхнія ролі: воін ужо не воін, музыка ўжо не музыка, ганчар ужо не ганчар, i не купец — купец, a ўсё гэта толькі ўмовы, толькі няпростасці той дарогі, якую яны — усе па- свойму — прайшлі.
Хіба, каб адолець дарогу спаўна, канчаткова, дарэшты, трэба спаткнуцца аб кожны камень, зваліцца ў кожную яму, патрапіць у кожны след?!.
Хіба трэба кожнаму быць адразу i гэтым, i тым, i вось тым, i вось гэтым?!.
Альбо наогул не быць нікім?!.
Нічога нікому не хоча тлумачыць дарога, зноў раздае яна новыя ролі, зноў запалоньвае ўсіх сабой...
Зноў будзе музыка натхняцца, што ён музыка,
купец — ганарыцца, што ён купец,
воін — даказваць, што ён воін,
ганчар — пераконвацца, што ён ганчар...
Зноў яны будуць здзіўляцца, што людзі — людзі i што неўзабаве — канец.
ПАДЗЕЛ
Я аддзяліў слодыч ад горычы, асалоду ад пакуты, рай ад пекла —
i кветкі сталі мяне паіць толькі салодкім нектарам, а дрэвы частаваць толькі райскімі яблыкамі.
Але чым далей, тым з усё большай трывогай я ўслухоўваюся ў тую другую палову падзеленага мною свету.
«Яшчэ не позна,— мне шэпчуць нейчыя галасы,— выпі кубак горычы, якою перапоўніліся кветкі,— i яна ацэліць цябе, саступі ў пекла — i яно цябе выратуе...»
Я вагаюся, тулюся ў сваю палову i не адважваюся зразумець, што я ўжо асуджаны.
АПОРА
Нам няма на што абаперціся.
Крышталі пэўнасці, на якія мы ўскладалі такія вялікія спадзяванні, нечакана пераўтвараюцца ў ластавак i шпакоў i імкліва адлятаюць ад нас.
У вырай,— збянтэжана разводзім мы рукамі.
I мы нічога не можам зрабіць з гэтым неспасціжным выраем,
не можам яму запярэчыць.
Мы жывём у свеце, дзе вечар змяняецца раніцай, вясна — восенню, жыццё — смерцю,
дзе час рухаецца ў адзін бок,
дзе адзіная адвечна ўстойлівая апора — гэта страчванне яе:
в ы р а й.
CIHI ТУМАН
Ізноў вясна.
Я стаю каля сваей хаты.
Ціха ў дварах: не бразгаюць вёдры, не размаўляюць людзі, не брэшуць сабакі i не сакочуць куры.
А ў канцы вуліцы, быццам спусціліся на зямлю нябёсы, сінее туман:
у ім я бачу аднавяскоўцаў, бачу сваіх сяброў, бачу сябе самога...
Я думаю — не надумваюся, i няма ў каго папытацца, як гэта так адбылося, што я не з усімі, што я падзяліўся надвое, што я не ў вясне i ў вясне...
Тужыць i радуецца мае сэрца.
Цвіце ў канцы вуліцы сіні туман.
КАМЯНІ
Што ты скажаш цяпер? — пытаюцца ў мяне камяні, калі мяне спасцігае якая няўдача, калі здараецца ca мною якая неспадзяванка.
Яны пытаюцца, яны цешацца, яны ганарацца сабой, яны цяпер адчуваюць сябе мудрэйшымі за ўсе мае аргументы, якія я ім прыводзіў, за ўсе мае ўчынкі, якімі даводзіў, што быць людзьмі лепш...