Я пастаянна казаў, што меў,
я пастаянна кажу, што маю,
нічога не ўтойваючы,
нічога не пакідаючы на чорны дзень;
мае канчатковыя аргументы тут — у кожнай хвіліне, у кожным дні, ва ўсім маім існаванні.
A камяні мяркуюць, што я жабрак, што я жыўлюся чужым, шго нічога свайго не маю...
Яны закрываюцца ад мяне:
у іхняй закрытасці — іхняя моц,
у іхняй закрытасці — ix каменнасць.
Я вучу камяні быць людзьмі.
Я ix прасвятляю сабою.
Дзень, калі яны адкрываюцца мне,— мой скарб.
Дзень, калі яны закрываюцца ад мяне,— чорны.
РАЗАМ З ТРАВОЙ
Лёгшы ў траву, забываюся, як мяне зваць i навошта я ў гэтым свеце.
Шчыльна мяне абступае трава.
Гэта — наша сустрэча, тэта — наша паразуменне: колькі разоў я намерваўся, але ні разу дагэтуль яшчэ не сустрэўся з травой, усё замінала нешта, усё нешта аказвалася бліжэй.
Чую: здалечыні мяне клічуцьгукаюць клопаты i абавязкі, якім прызначаў я на сёння сустрэчу.
Я голасу не падаю, я ляжу ў зялёнай траве i ўпершыню разумею, што я адначасна ёсць i не ёсць, што я адначасна прысутны й адсутны, усюды i тут...
Быццам воблака, мяняючыся на вачах, кудысьці сплывае мае аблічча, якое ўмела так шмат: гневацца i разважаць, засяроджвацца i ўсміхацца, прасіць прабачэння i пагарджаць, нідзе не знаходзіць сабе прытулку i ўпісвацца ў розныя асяродкі.
Дыхаю разам з травой;
слухаю разам з травой, як наплывае ціша;
разам з травой назіраю, як сціраецца растае ў чыстым небе той цень, тое воблачка, тая кропка, якая ўсё парушала сабой i ўсё дзяліла надвое...
I няма ў мяне сёння іншага клопату, іншага абавязку, як проста быць — разам з травой.
ПАВЕРХНЯ
Паверхня раскрэслена на трохкутнікі, ромбы, кругі...
Каб трапіць у глыбіню, я набіраю паветра ў грудзі i бяру ў рукі камень.
Але глыбіня ўхіляецца ад мяне. Самае большае, што я магу дасягнуць,— гэта новай паверхні: дна.
Няўжо такая мая ўласцівасць, такі мой знак: усё, што асвойтваю, усё, што кранаю,— пераўтвараць у паверхню?!.
Жыву на паверхні зямлі, i вады, i агню, i паветра,
i цела — паверхня майго жыцця, i розум — паверхня цела.
Паверхняю — разважаю, паверхняю — разумею, паверхняю — мераю глыбіню...
Ледзьве жывы, выбіраюся я на бераг.
Мяне абступаюць знаёмыя трохкутнікі, ромбы, кругі...
Цяпер я ў бяспецы, цяпер я дома...
Апе вагаецца ўва мне неспасціжная глыбіня i прымушае вагацца паверхню.
ЧОРНЫ АБРАЗ
У маіх руках абраз, на якім няма ніякай выявы, ніякіх рысаў,— чорны драўляны абраз.
Я трымаю яго перад сабою i разам з ім павольна ўзлятаю па-над падворкамі, па-над жоўтымі асеннімі дрэвамі, па-над прасторліваю зямлёй...
Я ведаю, на што здатны мае мажлівасці — яны маюць свой колер, свае абліччы i свае межы, але мяжа маёй немажлівасці, дзе яна?!.
I ці ёсць яна?!.
Чорны абраз.
I нямыя прадонні космасу, дзе гараць, не згараючы, сонцы.
НА ДРУГІ ГОД ВАЙНЫ
На другі год вайны не вырасла жыта на полі, не вырасла бульба, a выраслі лозы.
Узяўся я дзерці з лозаў кару — а яны з жалеза,
узяўся сякераю секчы лозы — стала з ix сыпацца на зямлю жалезнае зерне,
узяўся выкопваць лозы рыдлёўкай — стала выкопвацца з-пад каранёў жалезная бульба.
Хто будзе есці жалезнае зерне?
Хто будзе есці жалезную бульбу?
Кажа бабуля: вайна.
А я спрабую сам разгрызці тыя зярняты,
спрабую сам угрызці бульбіны тыя,
каб самому зрабіцца жалезным, нібы вайна, i павыдзіраць жалезныя лозы з поля.
ЗМЕІ
Бацька разворвае поле.
Па баразне, ўслед за плугам, пхнуцца гурмою куры i дзяўбуць дажджавых чарвякоў.
Іx шмат у раллі. Але сярод ix вылучаюцца два велізарныя чарвякі, ад якіх у спалоху куры ўцякаюць.
Ды гэта не чарвякі, а бялёсыя слізкія змеі. Яны сыкаюць — джалы выстромліваюцца з іхніх пашчаў.