але сёння вялікі выходны:
усё заняла сабою гэтая восень,
усё заняло сабою гэтае чараванне,
усё заняло сабою гэтае хараство,
усё заняў сабой тэты дзень,
на ўскрайку якога ў старой сутонлівай хаце сядзіць па-ранейшаму за сталом з сябрынай сваёю бацька i ўсё чакае, калі я вярнуся.
ВУЧАНЬ ЧАРАЎНІКА
He ўтрываўшы, я адгарнуў наступную старонку...
«Ліхнаэль, Весмалон, Гермашур, Мэмрагай...» — я чытаю, спяшаючыся, няўцямныя словы-імёны той старой таямнічай кнігі, якую на часіну даверыў мне мой настаўнік...
А на дварэ раптам цямнее, як пры змярканні. Чароды птушак запалоньваюць двор i з гучным пранізлівым крыкам абрушваюцца ў дзверы i вокны.
Спалатнелы, я не паспяваю што-небудзь зрабіць, куды-небудзь падзецца, як у хату ўбягае ўгневаны чараўнік, выхоплівае кнігу, шэпча...
Ужо не вучань, я ўсё далей адыходжу ад чараўніковай сядзібы.
Аднак словы, тыя забароненыя словы імёны, якія я вычытаў у кнізе...—
я мучуся, я намагаюся не ўспамінаць ix, не дапусціць ix да свайго розуму, не застацца з імі сам-насам...
Я баюся таго, што ведаю.
За вокнамі маёй свядомасці цёмныя крыкі.
* * *
Дзве мэты, якія пярэчаць адна адной, ува мне супадаюць: мэта — усё займець, i мэта — ўсяго пазбыцца.
Што я адваёўваю ў дня — у мяне забірае ноч, што я аддаю раздарожжу — вяртае мне скрыжаванне.
I не хапае мне дня, каб усюды паспець, i не хапае начы, каб адусюль вярнуцца,
i не хапае жыцця, каб жыць,
i, каб не жыць, не хапае смерці...
Я маю — усё, i не маю — усё.
Дзіўлюся на цені ўдзень, i на зоркі — ноччу.
У вёсцы далёкай гарланяць пеўні.
Цьмен i палын абступаюць маю дарогу.
Сэрца сусвету б'ецца ўва мне.
СІНІЯ ЛЮДЗІ
Крышыцца пад нагамі зашэрхлы снег.
Цямнеюць ямы з вадою.
Сакавіцкая ноч: хаты, i вокны, i вуліцы, ды — без нікога.
Бязлюддзе ў маёй душы, бязлюддзе — у свеце.
I толькі хістаюцца нада мною прадвеснія дрэвы,
i толькі бягуць па небе аблокі,
i толькі імчыць кудысьці месяца сіні човен, a ў ім сядзяць сінія людзі.
НА ГЭТАЙ ЗЯМЛІ
Хто пытаецца ў мяне дарогу на ўсход, хто — дарогу на захад...
Нібы раздарожжа, я паказваю ўсім, куды ісці, а сам застаюся на месцы — на гэтай зямлі, пад гэтым небам,
занадта лёгкі для глыбіні,
занадта цяжкі для вышыні,
занадта цэласны, каб падавацца ў якінебудзь бок...
Вось мая левая рука, вось — правая...
Я кладу зерне ў дол - i яно вырастае ў дрэва:
на адной галіне ў яго сонца,
на другой — месяц,
рознагалосыя птушкі з усіх канцоў свету спяваюць на ім свае песні i ладзяць гнёзды...
Тут мой захад, i тут — усход.
ЛЕСВІЦА
Па крутой, стромкай лесвіцы я ўздымаюся ўсё вышэй i вышэй, каб дасягнуць нарэшце той апошняй, той завяршальнай прыступкі, з якой можна было б рынуцца ў неабсяжнасць —
i апярэдзіць самое жыццё,
i апярздзіць самую смерць...
Колькі прыступак я ўжо мінуў?!.
Здаецца, ix утварае сама хада, сам рух, само мае падыманне ўгору, само мае спадзяванне, што там, вышэй, я стану мацнейшы, чым быў дагэтуль, i змагу тое, чаго не магу цяпер...
Яны адна з адной вынікаюць, яны адна другую прадбачаць, яны перашкода, яны i апора, яны спыняюць, яны i вядуць.
Вышэйшы за дрэвы, вышэйшы за гнёзды, вышэйшы за воблакі, вышэйшы за вышыню,— я слухаю-чую, як мне паўтарае ўпарта мой пакінуты ўнізе двайнік:
«Вяртайся!..
Прыступка апошняя тут.
У неабсяжнасць трэба ўздымацца адгэтуль».
БУДУЧЫНЯ
Не бачу яе — прадбачу,
не чую — а прадчуваю,
не ведаю — а прадведваю...
Зямля запяклася, як чорная кроў.
Шчэрацца ззаду здані.
Боязь засцерагае: у будучыні — смерць!..
Адвага натхняе: у будучыні — неўміручасць!..