Выбрать главу
АДГЭТУЛЬ
Крэсліць вакол мяне доля свае заклёны- кругі. Груган сядзіць на вяршаліне дуба. Складаюцца зоркі ў знакі нераспазнанай карты. Аспрэчвае мэта, што ёсць. Сны зберагаюць, што трачу. Ці самы апошні круг — небакрай?
За мною, удалечыні, зноў зелянеюць лясы, зноў палавее жыта, зноў белымі, сінімі, жоўтымі кветкамі ўпрыгожваюцца лугі...
Але не магу я вярнуцца туды, дзе ўжо быў,— проці сваіх слядоў, i не магу затрымацца тут, дзе знаходжуся сёння.
Мая прастора — мяжа. Мой час — вастрыё. Мой шлях — шлях агню: адгэтуль.
ПАРОГ
Парог урос у зямлю, струхлеў... Я б'ю па парозе нагою — з яго сыплецца парахня. Але гэткі ён толькі зверху, далей ён трывалы, далей ён моцны — i шашаль яго не стачыў, i цвіль яго не збуцвіла, — О, яму безліч гадоў,— кажа брат.— I высечаны ён з дрэва, якога цяпер няма ўжо,— ca шчырага дрэва, i высечаны людзьмі, якіх гэтаксама няма... Мы не ўваходзім у хату: у ёй жылі нашы дзяды, у ёй жылі прадзеды нашы, а мы стаім на парозе, на шчырым парозе, i адчуваем, што мы гэтаксама парог, да якога — няма нас, i пасля якога — няма...
Ёсць месца ў набытку i месца ў страты. Дзе растлумачыцца чалавеку, хто ён такі? Хаты чакаюць, што вернуцца людзі. Пыл ацярушваецца на парозе. Калі мы са светам — мы супраць свету, калі мы з прыродай — мы супраць прыроды, калі мы з родам — мы супраць роду... Мінулае тоіцца ў змроку, будучыня — у светлыні.
МЫ, ЛЮДЗІ
На даляглядзе, у самым канцы пакручастай доўгай дарогі,— сонца, а на дарозе, ва ўсю яе даўжыню,— мы, людзі...
Калі мы лічым адно аднаго па пальцах — нас шмат, калі мы лічым адно аднаго па душах — нас мала: нам яшчэ трэба ўбачыць у іншых сябе, у сабе — нябёсы, у нябёсах — сонца, a ў сонцы — сонцалюдзей.
Спыніўшыся на дарозе, адны з нас будуюць на ёй жытло. Мы ўжо знайшлі,— яны кажуць,— месца сваё пад сонцам. Другія, збаяўшыся, што ix у канцы не стане, падаюцца назад, ва ўсё большы цень. Трэція, аддаўшы дарозе, што ix затрымлівала i цямніла, уваходзяць, быццам у браму новага свету, у сонца, i самі становяцца сонцам, i ў людзях зямлі прадбачаць сонцалюдзей.
АДЛЮСТРАВАННІ
Па засяроджаных кольцах пня стану гадаць пра леты, якія сплылі, пра зімы, якія расталі, а па люстэрках — пра тое, хто я... Усё, што з люстэркаў ідзе да мяне на- сустрач, прыходзіць насупраць, усё, што знаходзіцца праваруч, апынаецца леваруч, i тое, што ёсць адно, становіцца тым, наго шмат. Увасабляюся — у люстэрках, мяняюся — у люстэрках, распознаю па люстэрках, дзе праўда, дзе крыўда, дзе цемра, а дзе святло... Цемра — найбольшае адасабленне: у ёй нічога няма. Святло — найбольшае ўвасабленне: у ім ёсць усё. Я сустракаю ў люстэрках знаёмых i незнаемых людзей, я сустракаю ў люстэрках птушак, вужак, жывёлін, я сустракаю ў люстэрках нажы i ружы — i ўсе яны маюць штось да мяне. — Ты яшчэ ані разу не бачыў сябе,— запэўніваюць яны.— Заўсёды i ўсюды ты бачыш адно толькі нас — свае шматаблічныя адлюстраванні... Няўжо без люстэркаў думка не ведае, што падумаць, позірк — куды паглядзець, дарога — куды падацца, жыццё — як жыць?!. Некалі, вырваўшыся ў наступнасць, туды, дзе мяне няма, убачу далёкую постаць, якая блукае сярод люстэркаў i намагаецца ў адлюстраваннях кагосьці знайсці.