W końcu zobaczył. Prawie zakopany pod młodym drzewkiem czerwony przedmiot. Pochylił się, podniósł go i obrócił w dłoniach. Cegła pokryta była żółtymi kropkami porostów, pokruszona na brzegach i spalona dynamitem. Ale istniała; była rzeczywista. Podrapał porosty kciukiem; pod paznokciem został przypominający zaschniętą krew karminowy pył. Kiedy pochylił się, żeby odłożyć cegłę na miejsce, zobaczył skryte w trawie następne — dziesięć, dwadzieścia, sto.
Ładna blondynka, przyjemny świąteczny dzień… Strażnik ponownie przygląda się tekstowi depeszy. Napisali tutaj tylko, że Berlinowi zależy na ujęciu jakiejś Amerykanki, brunetki. „Nie, Fräulein — mówi, oddając jej paszport i mrugając do swojego kolegi. — Kontrola nie będzie konieczna”. Szlaban unosi się. „Heil Hitler”, mówi strażnik. „Heil Hitler”, odpowiada dziewczyna.
Jedź, Charlie. Jedź…
Tak jakby go słyszała. Obraca się na wschód, w jego stronę, tam gdzie wisi na niebie świeże słońce, i kiedy samochód rusza do przodu, pochyla ze zrozumieniem głowę. Po drugiej stronie mostu widać biały szwajcarski krzyż. W porannym świetle lśni tafla Renu.
Wyjechała. Spojrzał w słońce i wiedział to — wiedział z absolutną pewnością.
— Nie ruszaj się!
Zatrzepotał nad nim czarny cień helikoptera. Z tyłu, z bliższej niż przedtem odległości, dobiegały krzyki, metaliczne, powtarzane głosem robotów komendy:
— Rzuć broń!
— Nie ruszaj się!
— Nie ruszaj się!
Zdjął z głowy czapkę i cisnął ją płasko nad trawą, tym samym ruchem, jakim jego ojciec rzucał odbijające się od szczytów fal kręcone kaczki. A potem wyciągnął zza pasa pistolet, sprawdził, czy jest naładowany, i ruszył w stronę milczących drzew.
OD AUTORA
Wiele osób, których nazwiskami posłużyłem się w tej książce, żyło naprawdę. Szczegóły ich biografii są prawdziwe aż do roku 1942 — dalsze losy potoczyły się oczywiście inaczej.
Josefa Buhlera, sekretarza stanu w Generalnej Guberni, skazano na śmierć w Polsce i stracono w roku 1948.
Wilhelm Stuckart został aresztowany pod koniec wojny i spędził cztery lata w więzieniu. Uwolniony w roku 1949 osiadł w Berlinie Zachodnim. W grudniu 1953 zginął w „wypadku samochodowym” niedaleko Hanoweru: „wypadek” został prawdopodobnie zaaranżowany przez grupę odwetową, polującą na pozostających na wolności nazistowskich zbrodniarzy.
Martin Luther starał się w roku 1943 wysadzić z siodła niemieckiego ministra spraw zagranicznych, Joachima von Ribbentropa. Próba zakończyła się fiaskiem i Luthera wysłano do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, gdzie usiłował popełnić samobójstwo. Uwolniony w roku 1945, na krótko przed końcem wojny, zmarł w lokalnym szpitalu na zawał serca w maju 1945 roku.
Odila Globocnika zatrzymał brytyjski patrol w Weissensee, w Karyntii 31 maja 1945. Popełnił samobójstwo łykając kapsułkę z cyjankiem.
Reinharda Heydricha zabili latem 1942 roku w Pradze bojownicy czeskiego ruchu oporu.
Los Artura Nebego jest, co charakterystyczne, bardziej tajemniczy. Uważa się, że w roku 1944 brał udział w lipcowym spisku przeciwko Hitlerowi, że ukrył się na wyspie na Wannsee i że zdradziła go wzgardzona kochanka. Oficjalnie został stracony w Berlinie 21 marca 1945. Podobno jednak widziano go potem we Włoszech i Irlandii.
Wymienione w książce osoby rzeczywiście brały udział w konferencji w Wannsee. Alfred Meyer popełnił samobójstwo w 1945. W tym samym roku zginął podczas nalotu Roland Freister. Friedrich Kritzinger zmarł na wolności po przebyciu ciężkiej choroby. Adolfa Eichmanna stracili w 1962 roku Izraelczycy. Karl Schöngarth został skazany na śmierć przez brytyjski sąd w roku 1946. Ottona Hoffmana skazał na 15 lat więzienia amerykański sąd wojskowy. Heinrich Müller zaginął pod koniec wojny. Pozostali żyją nadal w Niemczech albo Ameryce Południowej.
Autentyczne są następujące, przytoczone w tekście dokumenty: zaproszenie Heydricha na konferencję w Wannsee; skierowany do Heydricha rozkaz Göringa z 31 lipca 1941; raport niemieckiego ambasadora opisujący wypowiedzi Josepha P. Kennedy’ego; zamówienie z Centralnego Biura Konstrukcyjnego w Oświęcimiu, kolejowy rozkład jazdy (skrócony); fragmenty protokołu konferencji w Wannsee; notatka dotycząca wykorzystania uciętych włosów.
Tworząc fikcyjne dokumenty starałem się opierać je na autentycznych faktach — na przykład konferencja w Wannsee rzeczywiście została przełożona; protokół, który sporządził z niej Eichmann, rzeczywiście został poważnie okrojony przez Heydricha. Hitler konsekwentnie unikał złożenia podpisu pod jakimkolwiek dokumentem dotyczącym Ostatecznego Rozwiązania, ale prawie z całą pewnością wydał w tej sprawie latem 1941 ustne instrukcje.
Portret Cecylii Gallerani pędzla Leonarda da Vinci pod koniec wojny został odnaleziony w Niemczech i wrócił do Polski.