Выбрать главу

— Прытым, у вершах, у вершах! — узнімаў угору ён свой кілішак.

Усе ўраз згадзіліся, прыціхлі, гатовыя слухаць, і завуч прадэкламаваў:

Гуд івнінг, гуд івнінг, гуд івнінг ту ю,

Гуд івнінг, гуд івнінг, ві а глэд ту сы ю!

Людміла Макараўна пакацілася са смеху і запляскала ў ладкі.

— Брава, брава,— смяялася яна.— Дарую вам і ваша вымаўленне! За вашу смеласць, што вы, не ведаючы англійскай мовы, узяліся на ёй вершы пісаць!

Завуч пакланіўся.

— Я ўсё жыццё вывучаў французскую,— сказаў ён,— але спецыяльна для вас, як бачыце, асвоіў і англійскую.

— Скажыце, Косця,— пыталася Людміла Макараўна ў паэта, мужа сваёй прыяцелькі, ці ведаеце вы ў гісторыі літаратуры факт, каб чалавек, не ведаючы мовы, вершы на ёй пісаў?

Паэт толькі што выпіў і цяпер закусваў.

— Гісторыя ўсё ведае,— адказаў ён з поўным ротам.

— А ці разумееце вы хоць, што вы сказалі? — са смехам пыталася Людміла Макараўна ў завуча.

— О, як вы кепска пра мяне думаеце, дарагая імянінніца,— роблена пакрыўдзіўся тамада.— Я сказаў вам добры вечар і што я рады бачыць вас!

— Па англійску вы, па-мойму, гаварылі даўжэй,— сказаў паэт. Усе весела засмяяліся.

Калі застолле ўжо гуло, як растрывожаны вулей, у дзверы пазванілі і з’явіліся, нарэшце, дэкан з жонкаю. Ён — невысокі, паўнаваты, з разумнымі вачыма, яна крышку сарамлівая, з мяккаю ўсмешкаю на не маладым, але яшчэ прывабным твары.

— О-о-о!

— У-у-у! — загулі госці, паказваючы сваю радасць.

— Штрафную! Штрафную! — крычаў тамада, наліваючы дэкану каньяк у фужэр.

Дэкан падняў рукі.

— Даруйце, не судзіце так строга... Вінаватыя, спазніліся мы, так атрымалася,— прасіў ён прабачэння.

Калі новыя госці крыху падсілкаваліся і абвыклі ў кампаніі, Людміла Макараўна пачала прасіць паэта пачытаць свае вершы:

— Калі ласка, Косця, толькі не па-англійску, каб усе зразумелі.

Паэт спачатку аднекваўся, але паэтава жонка піхнула яго пад бок, і ён устаў. Паэт быў высокі, са светлымі валасамі, хударлявы. Успершыся адной рукою на стол, а другую паклаўшы ў кішэню пінжака, ён пачаў:

Жанчына, ты соль на раны мае...

Жанчына, бальзам ты на раны мае...

Ты позіркам можаш мяне загубіць,

Усмешкаю радасць жыцця падарыць...

Усе ціха слухалі, пазіраючы на паэта, а той чытаў верш пра жанчыну, пра каханне. Калі скончыў, госці дружна яму запляскалі, асабліва жанчыны, а тамада сказаў:

— Наліце, калі ласка, таварышу паэту гарэлкі з бальзамам, няхай яна, замест жанчыны, палечыць сёння яго раны.

Тамада здолеў арганізаваць яшчэ адзін ці два тосты, а далей пайшла, як кажуць, самадзейнасць. Госці пачалі ўставаць з-за стала, мяняцца месцамі, мяняцца чаркамі, пілі па двое, па трое, гучна гаварылі між сабою.

— Вы чыталі ў сённяшняй газеце? — расказваў Верын Валодзя намесніку дэкана. — Недзе ў Эквадоры вёска ёсць, дык там усе жыхары жывуць больш чым па сто гадоў... I ніводзін з іх ніколі ў вочы не бачыў доктара, жывуць па сонцы, з ім кладуцца, з ім устаюць.

— Ага, чытаў,— дружалюбна адказваў намеснік дэкана.— А чаму так доўга жывуць? Бо ўвесь час на свежым паветры, бо фізічная праца...

На другім канцы стала настаўніца музыкі Нэля Ігараўна гаварыла з мастаком, пляменнікам гаспадыні.

— Што вы, Міця,— паварочвала яна да мастака зграбную галоўку з кароткаю стрыжкаю,— у мяне няма абсалютна ніякіх прэтэнзій да жыцця, да грамадства, наадварот, я адчуваю сябе вінаватаю перад людзьмі. Гэта ж падумаць толькі! — падняла яна ўгору плечыкі.— Я жыву ў цёплай кватэры, у мяне ёсць вадаправод, газ, электрычнасць, гэта ж усё мне зрабілі, я сама і пальца не прыклала да ўсяго гэтага, на гатовенькае прыйшла.— Яна, здаецца, забылася пра яду, трымала перад сабою нож і відэлец, паводзіла імі пад такт сваім словам.— Я іду ў магазін і купляю свежы хлеб, малако, яйкі, цукеркі. I гэта ж для мяне нехта зрабіў, я толькі на піяніна іграць умею, без маёй музыкі можна жыць, а вось без хлеба, без кватэры...

Міця сядзеў, ужо крышку захмялелы, без пінжака — пінжак вісеў на спінцы яго крэсла — і глядзеў на Нэлю Ігараўну закаханымі вачыма. Узяў яе руку, пацалаваў.

— Мілая,— сказаў, ледзь не са слязою.— Я заўсёды ведаў, што жанчыны разумнейшыя за мужчын, але не перажывайце, ваша музыка таксама патрэбна людзям, патрэбна, як хлеб...

Павел Іванавіч не слухаў таго, што гаварылі за сталом госці, але ён бачыў, што госці занятыя самі сабою, і быў рады, што іх не трэба забаўляць. Ён куляў чарку за чаркаю, быццам хацеў патушыць нейкі вугаль, што гарэў у яго ў грудзях, але вугаль не затухаў, а яшчз больш разгараўся, пёк усярэдзіне.