Выбрать главу

Ганна. А хто ж?

Васіль. Табе вушы пазакладвала, ці што?! Пра нашы ж Вежкі гаварылі!

Гастрыт. Другія Вежкі, другая Ганна і другі Віцёк! Ён такое не мог напісаць! Не мог!

Васіль. Дык што ж, яна сама пра сябе напісала?!

Гастрыт. Не ведаю. Дзе ён у яе? Дзе?

Ганна. Вы ж ведаеце… Сядзіць.

Гастрыт. І каторы раз? Толькі, Ганна, прашу… не крыўдуй… Я чэсны. Я справядлівы. У мяне ў самога дзеці няўдачныя… Расціў-карміў іх, дык быў харошы, а выраслі — дрэнным стаў! Грошы толькі пасылаюць, рублямі ад мяне адкупліваюцца, а каб што-небудзь такое… і не падумаюць і не ўспомняць… Няўдачныя!

Васіль. А вось Віцёк пра яе ўспомніў… Узяў і напісаў…

Гастрыт. Ага! Сяджу на нарах, як кароль на імянінах, — перадайце для маёй маці «Ой, ляцелі гусі…»!

Васіль. Ідзі адсюль!

Гастрыт. Не пайду!

Васіль. Ганна, не слухай… Ён кантужаны…

Гастрыт. Ды не быў я кантужаны!

Васіль. Цябе акушэрка кантузіла. (Да Ганны.) Прозвішча тваё перадавалі ці не?

Ганна. Не пачула я… Пра Вежкі толькі… Што добра чалавеку, калі ў яго куточак родны на зямлі ёсць, дзе некалі босым па расе бегаў… Добра, значыць, што цябе чакаюць і помняць заўжды… Яшчэ нешта… А прозвішча не пачула… Я не з самага пачатку слухаць стала…

Васіль. Перадавалі, канечне… І тры бярозкі пад акном у цябе растуць…

Гастрыт. Стоп! Калі ён з'ехаў, бярозка адна была… А гэтыя дзве без яго выраслі… Я памятаю… Скажыце, адкуль ён пра гэтыя бярозкі ведае? Ніводнага разу не прыязджаў, пісем не пісаў… Адкуль ён ведае?!

Васіль. Прашу цябе, Мікіта, сыдзі з воч! Не дай і мне пад старасць у турму сесці… (Да Ганны.) Я ведаю, што пра цябе перадавалі… Пра цябе. І Віцьком яго завуць, і ў партызанах жа ты была, і Вежкі, і па бацьку ж цябе Восіпаўна…

Гастрыт. А вось і не! Па бацьку яе Васільеўна…

Васіль (уражана). Як?!

Ганна. Гэта Піліпа майго Восіпавічам звалі…

Васіль. Дык як жа гэта я?.. Забыўся…

Гастрыт. Усё ясна! Так я і думаў… (Тыцнуў пальцам у Васіля.) Ён напісаў! Заяўку зрабіў заместа твайго Віцька…

Васіль. Ды не, Ганна, што ты?! Не! Што ты выдумаў, дурань?!

Гастрыт. Ну, арты-ы-ыст! Ну, Васіль! За такія штучкі ведаеш, што бывае…

Васіль. Ды пры чым тут я?! Ён, мабыць, напісаў і пра Піліпа, а там пераблыталі…

Гастрыт. Хопіць лухту несці! Там не блытаюць…

Ганна (устала з лаўкі). Нашто ты гэта, Васіль… Не варта было… (Цяжка пайшла прэч.)

Васіль (крычыць услед). Ды няхай мне рукі адваляцца, калі гэта я пісаў! Ды я і пісаць разумна не ўмею! Ды і не ведаю, дзе гэта радыё! Ганна!

Ганна не азірнулася. Пайшла. Гастрыт сумна глядзіць ёй услед. Васіль — на Гастрыта.

Гастрыт. Расстроіў толькі бабу з-за глупства…

Васіль (выцягвае са штаноў дзягу). Здымай штаны!

Гастрыт. Што-о-о-о?!

Васіль. Здымай штаны, падла, я цябе вучыць буду!

Гастрыт. Ну-ну-ну!

Васіль (наступае на яго). Асталоп! Пень! Гастрыт! Бульдозер пракляты! Што ў цябе пад сарочкай?!

Гастрыт (таксама завёўся). Рэбры ў мяне пад сарочкай! І пуп!

Васіль. А сэрца?! Дзе тваё сэрца?! Радасць у чалавека была!!! Яна ж без яе ўсё жыццё сваё!!! Адна ўсё жыццё… Гаротніца, а ты…

Гастрыт. А я не дазволю! Не дазволю ўсяму народу, усяму гасударству галаву дурыць! Мільёны людзей падманваюць! У мяне таксама дзеці! Але ж я не хачу, каб мне па радыё гусей спявалі! Па нашаму радыё толькі праўду перадаюць! І нечага…

Васіль (махнуў рукой). Што з табой гаварыць! Цяпла ў цябе, чалавеча, няма… Хоць сто гадоў яшчэ пражыві — не даведаешся пра самае галоўнае…

Гастрыт. Пра што гэта?

Васіль. Навошта мы, людзі, з таго свету на гэту зямлю прыходзім? Навошта жывём…

Гастрыт. Няўжо ведаеш?

Васіль. Ведаю… Даў нам Бог жыццё, каб мы ўсё гэта сагрэлі… Душамі сваімі сагрэлі! Дык грэй жа, грэй! Хаця чым табе грэць? Халодны ты…

Гастрыт. У мяне трыццаць шэсць і шэсць… Як ва ўсіх…

Васіль. Не свеціць на цябе Сонца… (Пайшоў.)

Гастрыт (услед). Сам ты!.. (Не прыдумаў, што сказаць, і змоўк.)