«Шаноўны пляменнік, Іван Фёдаравіч!
Пасылаю табе бялізну: пяць пар ніцяных шкарпэтак і чатыры кашулі тонкага палатна; ды яшчэ хачу пагаварыць з табою пра справу: паколькі ты ўжо маеш чьн немалаважны, што, мяркую, табе вядома, і прышоў у такія гады, што час і за гаспадарку ўзяцца, дык у воінскай службе табе няма чаго болей служыць. Я ўжо старая і не магу ўсяго даглядзець у тваёй гаспадарцы; дый сапраўды, шмат чаго маю табе адкрыць асабіста. Прыязджай, Ванюша; у чаканні сапраўднай прыемнасці цябе бачыць, застаюся многалюбячая твая цётка
Васіліса Цупчэўська.
Цудоўная ў гародзе ў нас вырасла рэпа, болей падобна да бульбы, чым да рэпы».
Праз тыдзень пасля атрымання гэтага пісьма, Іван Фёдаравіч напісаў такі адказ:
«Міласцівая гасударыня, цётухна Васіліса Кашпораўна!
Надта дзякую вам за прысылку бялізны. Асабліва шкарпэткі ў мяне вельмі старыя, што нават дзяншчык цыраваў іх чатыры разы і вельмі ад таго зрабіліся вузкія. Наконт вашай думкі пра маю службу, я зусім згодзен з вамі, і пазаўчора падаў адстаўку. А як толькі атрымаю звальненне, дык найму рамізніка. Ранейшай вашай камісіі[77], наконт насення пшаніцы, сібірскай арнауткі[78], не мог выканаць: ва ўсёй Магілеўскай губерні няма такой. Свіней-жа тут кормяць у большасці брагаю, падмешваючы крыху адыграўшага піва.
З выключнай пашанай, міласцівая гасударыня цётухна, застаюся пляменнікам
Іванам Шпонькаю».
Нарэшце, Іван Фёдаравіч атрымаў адстаўку з чынам паручыка, наняў за сорак рублёў жыда ад Магілева да Гадзяча, і сеў у кібітку ў той самы час, калі дрэвы апрануліся маладымі, яшчэ рэдкімі лісцямі, уся зямля ярка зазелянела свежай зелянінаю і па ўсім полі пахла вясною.
II. Дарога
У дарозе нічога не здарылася надта прыкметнага. Ехалі з нечым два тыдні. Можа, яшчэ і хутчэй-бы прыехаў Іван Фёдаравіч, але набожны жыд шабашаваў па суботах, і, накрыўшыся сваёй папонай, маліўся ўвесь дзень. Зрэшты, Іван Фёдаравіч, як ужо меў я выпадак зазначыць раней, быў такі чалавек, які не дапускаў да сябе нуды. У той час развязваў ён чамадан, даставаў бялізну, разглядаў яе, ці так памыта, ці так складзена, здымаў асцярожна пушок з новага мундзіра, пашытага ўжо без пагончыкаў, і зноў усё гэта складаў найлепшым чынам. Кніг ён, наогул сказаць, не любіў чытаць; а калі і заглядаў часамі ў варажбітную кнігу, дык гэта таму, што любіў страчаць там знаёмае, чытанае ўжо некалькі разоў. Так гарадскі жыхар накіроўваецца кожны дзень у клуб, не для таго, каб пачуць там што-небудзь новае, але каб спаткаць там тых прыяцеляў, з якімі ён ужо з незапамятных часоў прызвычаіўся дзейкаць у клубе. Так чыноўнік з вялікай асалодаю чытае адрас-каляндар па некалькі разоў на дзень, не для якіх-небудзь дыпламатычных вымудраў, але яго надзвычайна цешыць друкаваны роспіс імёнаў. «А! Іван Гаўрылавіч такі-та!» паўтарае ён глуха сам сабе. «А! вось і я! гм!» І наступны раз зноў перачытвае яго з тымі-ж выгукамі.
Пасля двухтыднёвай язды Іван Фёдаравіч дасягнуў вёсачкі, якая знаходзілася за сто вёрст ад Гадзяча. Гэта было ў пятніцу. Сонца даўно ўжо зайшло, калі ён уз'ехаў з жыдам і кібіткаю на пастаялы двор. Гэты пастаялы двор нічым не адрозніваўся ад іншых пабудаваных у невялікіх вёсачках. У іх звычайна з вялікай стараннасцю частуюць падарожніка сенам і аўсом, як быццам ён быў паштовым канём. Але калі-б ён захацеў паснедаць, як звычайна снедаюць прыстойныя людзі, дык захаваў-бы ў непарушнасці свой апетыт да іншага выпадку. Іван Фёдаравіч, ведаючы гэта, загадзя прызапасіў два вяслы абаранкаў і каўбасу і, заказаўшы чарку гарэлкі, у якой не бывае нястачы ні ў адным пастаялым двары, пачаў сваю вячэру, сеўшы на лаўцы перад дубовым сталом, нерухома ўкапаным у гліняную падлогу.
На працягу гэтага часу пачуўся стук брычкі. Вароты зарыпелі; але брычка доўга не ўз'язджала на двор. Гучны голас лаяўся са старою, якая трымала тракцір. «Я ўз'еду», пачуў Іван Фёдаравіч: «але калі хоць адзін клоп укусіць мяне ў тваёй хаце, дык прыб'ю, дальбог, прыб'ю, старая вядзьмарка! і за сена нічога не дам!»