— Цяжкавата будзе, — астудзіў яго пыл дзед Васіль. — Нічога, хлопцы, я тут не пазнаю. Прайшоўся вось — і не магу сказаць нават, у якім месцы была зямлянка. Ды і зіма тады была, — са скрухай закончыў стары.
— А якія дрэвы там раслі? — спытаў Віталь.
— За столькі гадоў твае дрэвы зусім другімі сталі, — махнуў рукой Віцька. — Трэба абыходзіць увесь востраў і шукаць…
— Што шукаць? — загарэўся Віталь. — Васіль Яўменавіч, дык якія дрэвы каля зямлянкі вашай раслі?
— Некалькі ялінак было… Але ж іх тут многа дзе.
— Ну, вялікіх ялін тут мала…
— За столькі гадоў… магла вырасці яліна, а магла малой засохнуць. І вырасці магла, а потым упасці і згніць, — гнуў сваё Віцька.
— Так, усё магло быць, — нявесела зазначыў дзед Васіль. — Але паспрабуем заўтра пашукаць найперш вялікія яліны. Пад нагамі паглядзім — мо дзе ляжыць тоўстая гнілая… Зямлянка наша даўно абвалілася… Ну, нейкая яміна павінна быць…
— Карацей, нечага цяпер спрачацца, — спыніў хлопцаў Сяргей. — Будзе ранак — будзе бачна. Кладземся спаць, а то рыбалку праспім.
— Не праспіце, я вас пабуджу, — паабяцаў дзед Васіль. — Кладзіцеся, адпачывайце. Натаміліся за дзень.
Сам ён яшчэ доўга сядзеў ля кастра, паліў і паліў свае самакруткі, толькі сіні дымок віўся над яго галавой…
Частка 25
Ранак выдаўся ціхім, нечакана цёплым, хоць і вада была блізка. Лес не звінеў мноствам галасоў, як тады пасля кароткага дажджу, не, у лесе даўно пачаўся новы дзень, і галасы ў ім былі падобныя на гукі ў ранішняй вёсцы: усе выкліканыя турботай, клопатам, пачаткам новага дня.
Жэнька расплюшчыла вочы — у палатцы было ўжо светла. І азірацца не трэба было — па дыханні зразумела, што ўсе яшчэ спяць.
Жэнька асцярожна зняла з сябе ручку Нэлы, прыкрыла акуратней малую, устала. Адкрыў у другім канцы палаткі вочы Сяргей, умомант сеў, глянуў на Жэньку, на сонечныя плямы на брызенце палаткі:
— Чорт, рыбалку праспалі! — адчайна прашаптаў ён і тут жа выскачыў вонкі.
За ім выйшла і Жэнька. Зірнула на гадзіннік — сем гадзін раніцы.
Дзед Васіль сядзеў ля распаленага кастра. Відаць было, што ён толькі што падвесіў над ім чайнік — яшчэ не высахлі кроплі вады на баках. Полымя невялікага кастра лізала чорныя бакі чайніка, шыпела.
— Добрай раніцы! — прывітаўся дзед з Жэнькай і Сяргеем. — Будзіце, мабыць, астатніх, хутка і чай будзе. З траў, пахучы, лячэбны…
— А чаму вы нас не разбудзілі, як абяцалі? — гэта ўжо галава Віталя выглянула з палаткі, а потым і сам ён пад штуршком Віцькі выкаціўся вонкі. — Рыбачыць збіраліся… — бурчэў Віталь.
— Як вам спалася, лепей скажыце? — прыжмурыўся дзед Васіль.
— Ой, я нібыта правалілася, — пацягнулася Жэнька. — Думала, будзе пад галавой цвёрда, нязручна, а ледзь галава лягла — сплю. А прачнулася — нібыта сто гадзін праспала.
— А мяне як выключылі, — расказваў Віцька. — Думаю, зараз прадумаю план пошукаў, каб было што сказаць сёння, а тут — пстрык і сплю.
— Ну, вось… — дзед усміхнуўся. — Так вы тут салодка спалі, пахропвалі, што шкада мне стала вас будзіць. Нічога, Сяргей, — дзед павярнуўся да хлопца, — наша рыба будзе нашай. У Бога дзён многа.
— Ат, я не перажываю, — усміхнуўся і Сяргей. — Мне таксама спаць хацелася. Даўно так спакойна не было…
— Ну, бяжыце, умывайцеся, будзем снедаць…
Іх плыт стаяў на месцы, здавалася — нечым пакрыўджаны, мо таму, што такі кароткі быў яго першы паход, і зноў вось прывязалі… Тоня ляжала пад коўдрай тумана. Ён ужо быў рэдкаваты, недзе на праплешыны ўжо чыстай вады падалі яркія промні сонца. Туман узнімаўся пакрысе ўверх.
Вада ад берага была цёплай.
А далей у іх бухце віравала жыццё. То тут, то там раздаваліся кароткія ўсплёскі, паверхня вады раптам прарэзвалася імклівым нябачным плаўніком…
— Гуляе наша рыба, — у захапленні загаварыў Віцька. — От, глядзі, глядзі!
Велікаваты карась проста выскачыў з вады ажно, плёхнуўся назад, толькі кругі пайшлі па вадзе.
— Ой, як скача! — выгукнула Жэнька.
— Гэта ўжо не гуляе, — пракаменціраваў Віталь. — Гэта ўжо ён жыццё сваё ратаваў. За ім палявалі…
— Ну, зробім справу — сяду на дзень са спінінгам! — паабяцаў сам сабе Сяргей. — Ніколі яшчэ шчупака не лавіў.
– І я не лавіў, — прызнаўся Віталь. — Дзядзька спінінг падарыў, а мне з ім і хадзіць не было куды.
— Я спрабаваў, нічога няма складанага. Галоўнае — акуратна і не спяшацца, — супакоіў усіх Віцька. — Адзін спінінг на траіх — паспрабуем усе.
Узбуджаныя, вярнуліся да кастра. Там ужо і Нэла падстаўляла складзеныя далонькі — дзед паліваў, яна ўмывалася. Чайнік на кастры закіпаў.