IV.
Blankiĝas naturo, en neĝo vestita,
Kaj kiel arĝento ĝi brilas;
Per prujno lanuga kaj griza kovrita,
Ĝi je maljunulo similas.
Sed morto severa vidiĝas en ĉio,—
Ĝin forta eĉ frost’ ne forigas…
Malvarmo, silento… Kaj suna radio
Nur lumas, sed jam ne vivigas!…
3. Ŝi estas gaja
Ŝi estas ankoraŭ malgranda infano,
Ŝin ĉiuj dorlotas kaj amas;
En ŝia vizaĝo, floranta per sano
Gajeco senzorga nur flamas.
Jen jaroj forpasas. Ŝi lukse disfloras,
Ŝin sorto renkontas afable;
Ŝi estas tre gaja, neniam ŝi ploras,
Kaj vivon pasigas agrable.
Rigardu: jen rajdas en cirka areno
Konata al vi belulino,—
Ŝi saltas, ŝi dancas sen deva konveno,
Ĉar estas ŝi gaja fraŭlino!
Kaj ĉiuj laŭtege kriante ŝin laŭdas,
Je ŝia talio admiras,
Ŝin multe elvokas, senfine aplaŭdas,
Al ŝi ornamejon eniras…
Jen domo gajega. En ĝia salono
Belegaj virinoj promenas…
En tiun ĉi domon pro vino kaj mono
Tre multaj fraŭlinoj alvenas…
Jen vidu: ekfalas sur molan kanapon,
En brakoj de iu sinjoro,
Belega fraŭlino… Jen levis ŝi kapon
Kaj ridas en bona humoro…
Ĉu vi ŝin ekkonis? Tre gaja fraŭlino!…
Pasie ŝin kisas sinjoro,
Karesas kaj donas pokalon da vino,—
Ŝi trinkas kaj… ridas el koro!…
Post tio forflugas apenaŭ nur jaro,
Kaj ŝin mi denove ekvidis,—
Sed kie? Sur kota drinkeja ŝtuparo
Ĝi staris malsobra kaj ridis…
Foriĝis jam ŝia beleco vizaĝa,
Nenio antaŭa jam restis…
Ŝi min ekrigardis kun vido malsaĝa
Kaj kvazaŭ kontenta ŝi estis.
«Vi eble per brando regali min volas?»
Demandis ŝi min arogante:
«Ĉar vidu… hodiaŭ… mi… iom petolas!…»
Kaj ŝi ŝanceliĝis ridante…
Kaj ĉiam ridanta, kaj ĉiam kontenta,
Vivanta pro mono kaj vino,
Senzorga, senhonta, sensaĝa, sensenta,—
Jen vivo de gaja virino!…
4. Malliberulo
Ne besto sovaĝa, fermita en kaĝo,
De ĉeno fortika sin ŝiras,
Ne gaja birdeto, kaptita per reto,
Pri freŝa aero sopiras,—
De ĉeno sin ŝiras, senfine sopiras
Junulo tre bela, tre brava!…
Predikis li veron, justecon, liberon,
Kaj pensis, ke estas li prava…
Revanto ne vidis, ke ĉiuj nur ridis
Je lia parolo sovaĝa:
Sin amo inspiris, sed ĉiuj rediris,
Ke estas li homo malsaĝa!…
Li multe suferis, li multe esperis,
Li kredis, ke venos libero,—
Kaj ree kun flamo predikis pri amo,
Pri paco tutmonda, pri vero…
Ho, kia eraro! Neniam homaro
Resonos al voko predika:
Homaro—prudenta, kaj estas sensenta
Al voko malforta amika!
Sed li ne silentis: li pensis, li sentis,
Ke homoj lin fine komprenos,
Ke liaj amikoj al liaj predikoj
De ĉie kun ĝojo alvenos…
Kaj jen rezultato: li en kazemato
En ŝarĝaj katenoj nun sidas,
De ĉeno sin ŝiras, senfine sopiras,
Kaj vane liberon avidas.—
5. Printempo
Printempo venas! Vivon donas
Al ĉio belulina veno:
Varmega suno jam proponas
Radiojn siajn, kaj mateno
Vizaĝon belan kun rideto
Al ĉiuj montras; jam de montoj
Kun bruo fluas rivereto,
Kaj detruataj estas pontoj…
Denove ĉio reviviĝas,
Kantadas venon de printempo…
Por mi nur daŭras, ne finiĝas
Malbona, malvarmega tempo!
Por mi forestas suna lumo,
Kaj de printempo bela veno
Nenion donas… Nur mallumo,
Mallumo sola kaj ĉagreno!…
6. Al laboristo
(El Foss)
Ho, frato! Dum vi laboradi
Ankoraŭ povas sen ripozo,
Ne volu manon etendadi
Al bonaj homoj pro almozo.
Sed kiam de kruela sorto,
Ho, mia mizerega frato,
Foriĝas tuta via forto,—
Vi vin mortigu per malsato.
7. Infano de zorgo
(El Gerder)
Finiĝis varmega jam tago,
Kaj nokto agrabla fariĝis,
Sub ombra cipreso, ĉe lago
Diino de Zorgo sidiĝis.
El ruĝa argilo Diino
Malgaje figuron skulptadis,—
Kaj luno, de nokto reĝino,
De blua ĉiel’ rigardadis.
Jen Zeŭso al bela Diino
Parolis kun dia favoro:
«Rakontu, malgaja knabino,
Pri via doloro en koro.»
«Ho, Zeŭso, Diino rediras:
Alportu al mi vi plezuron!
De vi mi nur solan deziras:
Vivigu vi mian figuron!»
—Volonte! Mi vin kontentigos:
Viviĝas figuro jam via!…
Sed tamen de nun mi devigos,
Ke estu eterne ĝi mia!—
«Ho, ne! Al li Zorgo parolas:
Figuron mi longe skulptadis,
Al vi mi ĝin cedi ne volas,
Ĉar ĝin mi por mi preparadis!
Por mi ĝin restigu!» korege
Ŝi Zeŭson potencan admonis.
—Ho, ne! mi ĝin amas varmege,
Al ĝi ĉar animon mi donis!—
«Pro kio disputon vi tenas?»
Subite la Ter’ al li diras:
«Al mi ĝi sen dub’ apartenas,
Ĉar tera en teron foriras!»
Kaj dioj disputis senfine,
Ĉar cedi neniu deziris
Figuron argilan,—sed fine
Al Kron’ ili ĉiuj ekiris.
«Ĉar unu al dua ne volis
Figuron vi tiun ĉi cedi,—»
Grizhara Saturn’ elparolis:
«Vi kune ĝin povas posedi.»
«Aŭskultu-do, dioj: nur kiam
Ĝi mortos, anim’ apartenos
Al Zeŭso potenca,—kaj tiam
Jam Ter’ ĝian korpon alprenos.
Kaj vi, ho, de Zorgo Diino,
Ĝin povas posedi ĝis morto!…»
Mi pensas, ke tia difino
Similas al homa la sorto?…
8. Dektria numero
Li estas krimulo!… Mallevis li kapon,
Pri vivo pasinta pensante,
Malsupren al brovoj surŝovis li ĉapon,
Kaj iras, per ĉenoj sonante…
Vi pensas, kredeble, ke estas li homo?
Ho, vane! ĝi estas malvero:
Li estas nur ia vivaĵo sen nomo,
Cifero, «dektria numero»…
Piedojn kaj manojn katenoj turmentas,
Animon plenigas doloro,
En korpo malsana malvarmon li sentas,
Sopiron grandegan en koro.
Li forte laciĝis, ripozi li volas,
Kaj jen li sidiĝas sur tero…
«He, vi!… sonas krio: vi ree petolas?!…
Vin levu, «dektria numero»!
Kaj ree li paŝas, per ĉenoj sonante,
Kaj ree sopiras sen fino,
Pri celo de sia vojaĝo pensante,
Pri domo, infanoj, edzino…
Rapide traflugas en lia memoro
Pentraĵoj de vivo mizera…
Kaj ree en korpon penetras doloro,
En koron—turmenta infera!…
En malliberejo malluma, malpura,
Senkulpe ŝlosita li estis,—
Kaj tie en stato malbona, terura
Kvin jarojn longegajn li restis!