I ў гэты час з запалкамі падышла Хімка:
— Пятрук, там пастаўскія сектанты жалезную Біблію прывалаклі, а з-пад Валожына — ікону якуюсь! Хочуць, каб мы ў царкву ўсё забралі. Біблія файная і вялікая — як пячная засланка!.. У храм я накіравала, а ікону...
— Нашто — у храм? На цвінтар трэ вынесці, хай і людзі паглядзяць на яе ды парадуюццо падарункам!.. Э-э, вучы вас усё і вучы, а вы, халера, як былі бабы, так бабамі і застаецеса!.. Цьфу, толку з вас!..
Майсак яшчэ не скончыў касціць падуладных, як валожынскія сектанты былі ўжо тут.
На чале невялічкай групкі мужчын крочыў босы дзяцюк. Зрэбную кашулю чалавек падперазаў саламяным перавяслам. Густая і рыжая барадзішча яго была перасыпана сівізной і выглядала так, нібы ў скамечаную брылу мёду нехта намяшаў белых нітачак. Босыя дзядзькі на дручках-насілках валаклі за ім вялізны зашклёны малюнак трох дзядоў.
— Айцец Пятрук, прымі яго ў нас!— пачціва папрасіў рыжабароды, адводзячы вочы ўбок.
— А, Сямён! — павітаў яго Майсак.— Бараду і ты ўжэ запусціў?.. Ледзь пазнаў цябе! Хрысціна, паўзірайса, што там у іх!
— Разглядвала ўжэ, ды не разумею нічога, глядзі сам!— нядобразычліва да Рыжага кінула Руселіха.
Валожынскія мужыкі апусцілі на зямлю насілкі з абразом памерам паўтара на два метры, і папярок пыльнай дарогі ноша зайграла аранжавай, ультрамарынавай і зялёнай фарбамі, а вялізнае шкло — сонечнымі блікамі.
— Пасярэдзіне, здаецца, Хрыстос, а гэто?.. — уставіўся ў ікону Майсак.
— Святая тройца, айцец Пятрук...— вінавата падказаў Рыжы.
— Пачакай, пачакай!.. Ці не ты, Сямён, злева?
— Я, айцец...
— О! так і ведала, штось тут не рыхтык! — са зларадным абурэннем заўважыла Хрысціна.
— Так, та-ак!.. Значыць, прывалок нам сябе. Ну, а трэці? — ухмыльнуўся ў вусы Майсак.
— Міхалоўскі Ломнік, айцец...
— Балагол?..
— У Вільне нас малявалі за дзвесце злотых... На Троцкай вуліцы!.. Але файно зрабілі, праўда?.. Мы баяліся надто, каб шыбу не пабіць, жарты — такое велькае шкло!.. Трэсне, думаю, і — капут!.. Цэлай данеслі, дзякуй богу. Запыліласо толькі, халера, надто...
Ён кінуўся выціраць шкло рукавом.
— Дванаццаць дзён брылі! Памаленечку!.. Сур'ёзны Майсак быў няўмольны. Ён адно з палітаваннем паківаў галавой.
— Хоць зімой ты і босы ў Грыбоўшчыну часто хоходзіш і много посцішса, аднак рано табе, браток, у святыя. Яе, Сямён, не вазьму, забірай назад!
Хвіліну панавала няёмкае маўчанне.
— Ах, божа, гэтак людзі патраціліса надарэмно!..— успляснула рукамі Хімка.
— А хто іх траціцца прасіў?
Рыжабароды самазванец, як школьнік, якога падлавілі толькі што на фіглях, з жулікаватай разгубленасцю ўхмыльнуўся, папляваў на шыбу і пачаў яе церці рукавом яшчэ больш старанна. Яго сяброў уся гэтая размова як бы і не датычыла ўвогуле — яны займаліся сваім клопатам.
Босыя валожынцы адзін аднаму перадавалі спатнелае дзеравянае вядро, з прагнасцю загнаных да смерці коней пілі ваду і з панурай і насцярожанай цікавасцю азіраліся.
— Што, так будзем стаяць?! — пагнаў сваіх баб Майсак да работы.
Гэта была хоць і саманароджаная, нідзе не зарэгістрава-ная, але ўжо добра наладжаная і паўнакроўная арганізацыя.
У той час, калі на нвінтары ішла падрыхтоўка, Альяш быў дома. Ён сядзеў на калодцы ля печы і нахмурана касіў вочы на майстроў.
Ля стала з заскарузлым посудам ды запыленымі царкоўнымі фаліянтамі — бо Альяш і далей не дазваляў бабам наводзіць у сябе парадак — спінамі да іканастаса, які цьмяна блішчаў фальгой і шклом, далікатна сядзелі славутыя на ўсю Польшчу браты Кавальскія з Пярэмышля.
Дзе Грыбоўшчына, дзе той Пярэмышль, аднак браты разнюхалі добры заробак, прымчалі сюды і другія суткі цярпліва тлумачылі ўпартаму «пану Клімовічу», што званы адліваюць не з чыгуну, бронза вельмі дарагая, а работа ліцейшчыка тонкая, бо кожны звон павінен мець сваю танальнасць, таму даводзіцца не раз перарабляць, у выніку яны мала менш каштавалі б, калі б адліваць іх з чыстага золата.
— Як для пана — вельмі танна зробім: шэсць тысяч за галоўны! — абяцаў яго брат.— Акорд гарантуем. Па корпусе дамо рысуначак — святога Ілью на калясніцы.
— Задораго, панок,— непарушна цвярдзіў гаспадар.— Пяць тысяч, сходную цану даю!..
— Пане Эльяш, мы і так вам палову сэрца адкроілі!.. Адальём з чылійскай медзі, волава дадамо даваеннага, пару фунтаў серабра дабавім!
— А гаму пан Эльяш сам праверыць камертонам!