Марыя нават не хавала
Свайго дзіцёнка. Хвала вам
Убогім людзям, пастухам,
Што прывіталі, захавалі
I нам збавіцеля ўпаслі
Ад Ірада. Пашкадавалі
I накармілі, і далі
Кажух і світку на дарогу,
I, небаракі, дадалі
Асліцу дойную. Нябогу
З яе дзіцём, дый як маглі
I даглядалі і вялі
Слядамі ўночы патайнымі
На шлях Мемфійскі[235]. А мятла,
Мятла агністая гарэла,
Як тое сонца, і глядзела
На іх асліцу, што нясла
Ў Егіпет добрую Марыю
I нараджонага месію.
Калі б на свеце дзе хоць раз
Царыца села на асліцу,
То слава йшла б і пра царыцу
I пра вялікую асліцу
Па свеце ўсюды. Гэта ж нясла
Жывога ісціннага бога.
Цябе ж, бядачку, копт[236] убогі
Хацеў у Ёсіфа купіць,
Ды здохла ты. Мабыць, дарога
Такі пашкодзіла табе?
У Ніле скупанае спіць
Ў пялёнках долі пад вярбою
Дзіцятачка, а між лазою
З лазы калысачку пляце
Ды плача праведная маці,
Калыску тую плетучы.
Знайшоў і Ёсіф зноў работу —
Будуе хатку ён з чароту,
Каб мець прытулак уначы.
3-за Нілу сфінксы, як сычы,
Страшнымі мёртвымі вачымі
Глядзяць на гэта. А за імі
На спаленым пяску стаяць
Па шнуру піраміды ў рад,
Як тая варта фараонаў.
I фараонам даюць знаць,
Што праўда божага закону
Ужо ўзыходзіць на зямлі,
Каб асцярожнымі былі.
Марыя нанялася прасці
У копта воўну, а стары
Авец узяўся стадка пасвіць,
Каб зноў казу сабе нажыць
На малако малому сыну.
Мінае год. Каля хаціны
Паветкі ціхія куты,
Дзе бондар праведны святы
Ніякіх помыслаў не мае,
Барыла й бочкі набівае
Ды штось мурмукае. А ты?
Не плачаш ты і не спяваеш,
Гадаеш, думаеш, гадаеш,
Як навучыць, як навясці
На троп святы святога сына
I як ад ліха упасці,
Ад бур жыццёвых адвясці?
Зноў год мінуў. Каля хаціны
Каза пасецца, а хлапчына
З малым вясёлым казлянём
У сенцах бавіцца. А маці
Сядзіць на прызбе або ў хаце
Ды воўну тонкую прадзе,
Аж вось і сам стары ідзе
З кіёчкам ціха каля тыну:
На торг у горад ён хадзіў
I сыну пернічак купіў,
А ёй прасценькую хусціну,
Сабе ж нясе на хадакі
Тавар раменны. Спачынуў
I кажа: — Дочка, не бядуй.
Выпадак з Ірадам такі —
Чагось наеўся ён і, чуй,—
Цяпер хаўтуры адсвяткуй —
Так мне казалі старыкі.
Дык пойдзем жа мы ў той свой гай,
У свой маленькі ціхі рай,
Хадзем дадоманьку, рыбчына.
— Хадзем,— сказала. I пайшла
На Ніл памыць кашулькі сыну,
Каб у дарогу ўзяць. Паслася
Каза з казляткам каля тыну.
А Ёсіф сына забаўляў,
На прызбе сеўшы, покі маці
Збірала скарб той свой малы.
Кашулькі мыла. Пасля ў хаце
Наладзіў добра пасталы
Сабе ў дарогу. I... пайшлі
Да ўсходу сонца, па тарбіне
На плечы ўзяўшы, а хлапчыну
Яны ў калысачцы няслі.
Сяк-так прыйшлі яны дадому.
Бадай не выпала нікому
Такое ўгледзець. Благадаць —
Гаёчак ціхі сярод поля,
Адна-адзіная іх доля
Вось той гаёчак! — і не знаць,
Дзе ён меў радасць, і хаціна —
Усё разбурана. Ў руіне
Прыйшлося бедным пачываць.
У яр Марыя да крыніцы
Хуценька кінулася. Там
Калісьці з ёю ясналіцы
Сустрэўся госць святы. Бур’ян,
Будзяк калючы з крапівою
Каля крыніцы параслі.
Марыя! Горачка з табою.
Маліся, сэрцайка, малі!
Акуй сваю святую сілу,
Доўгацярплівасцю акуй,
Слязьмі крывавымі гартуй.
Чуць не ўтапілася нябога
У той крыніцы. Гора нам
Было б выбаўленым рабам!
Ці выйшла б што з таго малога
Без мацеры? I мы б не зналі
Дагэтуль праўды на зямлі,
Святое волі... Адагнала
Цяжкія думкі, зарыдала,
Ды цяжка, горка. Пацяклі
На дол сыры святыя слёзы
Дый высахлі, а ёй, нябозе,
Палегчала.
Елізавета,
Ўдава старая з Назарэта,
З малым сынком сваім жыла,
З сынком Івасем, і была
Раднёю ім. Марыя рана
Сыночка любага старанна
Адзела, естачкі дала
I за святым сваім пайшла
У Назарэт той да ўдавіцы,
Каб дзе хоць наймічкай прасіцца.