Няўтульны мой пакой, бы з дошчак
Непагаблёваных труна.
Застылым поглядам — нябожчык —
Дзіўлюся ў шчыліну акна.
Там душыць ноч, як камень муру,
Але тугі мацней цяжар.
А маладзік — плывец у буру —
Кіруе човен свой між хмар.
Мне ўсё часцей радзіма сніцца…
Там рух і песні аб вясне,
Там працы творчая крыніца,
Там мо знайшлося б месца й мне?
Дый там патрэбна маладое,
Ў кім гарту, палкасці не брак,
Нашто ж прыдамся, на якое,
Спарожнены, разбіты гляк?
Убогі стаў я, й страх за тое,
Што ўбогасць бачыць госць не госць,
І перад рэчамі ў пакоі
Сутулюся, дрыжу чагосць,
Нібы і ім вядомы страты,
І бачаць, глянуўшы ў душу,
Якой назолай я працяты,
Якія думы я нашу.
І нават месяц бледна-срэбны
Смяецца рогам за акном:
— Ты больш нікому не патрэбны,
І сам сабе ты цяжаром!
1926
«Летунковасць, нерашучасць…»
Летунковасць, нерашучасць,
Мая вясна, твае удаласці
Дзён плывучых немінучасць
Змяняе ў лета пэўнай сталасці.
Сёння я не той, калішні,
З вачыма- ціхімі заранкамі;
Вусны ўжо не тыя вішні,
Як некалі вясны світанкамі.
Юнаку было прынадна
Раскідваць звонка і не лічачы.
Сэрца мудрае ашчадна
Збірае, дробкамі вялічачы.
Дзе кахаў нацяк, павеўнасць,
Сугучнай збежнасці магутнасці,
Дзе шукаў адно напеўнасць, —
Шукаю сёння іншай сутнасці.
І дзе біўся, плакаў моўча,
Дарма вымольваў з малітоўнікам,
Там з мячом іду станоўча
Я — пераможны — заваёўнікам.
Думны з натаўпам на пляцы
Мой пруткі крок на стромасці,
Час упартай, жніўнай працы,
Вітаю час мае свядомасці.
А калі пяшчот прынадства
Мне блісне ў будняў сцюжнасці, —
Гэта васілёк юнацтва
На слуцкім пасе кутай мужнасці.
1926
Перайманне («Запытаў я морскі хвалі…»)
Запытаў я морскі хвалі:
— Дзе пазбыцца думак хмурых?
І ў прыбой яны сказалі
— Радасць — толькі ў бурах!
Запытаў я ветра ў полі:
— Адкажы мне, калі можаш,
Як пазбыць жыцця нядолі?
І пачуў: «Змагайся — зможаш!»
Запытаў я ў небе Сонца:
— Як рассеяць змрок імглісты?
Не прамовіла мне Сонца,
Ўчула ж сэрца: «Будзь агністы!»
1926
«Каму жыццё — атруты келіх…»
Каму жыццё — атруты келіх.
Хто спанявераны, як я,
Хто ўжо не сніць аб далях, белях
Пад ветру свіст і шум былля;
Каму спакой душы няшчаснай
Нездавальнення точыць крот;
Каму дакучыў жонкі ўласнай
На ўласным ложку пешчаў мёд.
Каму распачна ноч пустую
Спакусным смехам цешыць сук;
Каму ўсё роўна, бы якую
Сціскаць пярсцёнкам млявых рук;
Хто сэрца — поўную амфору —
Нясці стараўся й не данёс:
Хто патаёмных мукаў хвору
Гаіў расою ночных слёз;
Хто душу чорную, як вугаль,
Злачынствам цешыў і крывёй;
Хто п'яніца, разбой, зладзюга
З мізэрнай, дробнаю душой;
Каму распусты жах прынадны,
Хто гора топіць у віне, —
Маім абдоймам тыя жадны,
Прыходзяць тыя да мяне.
Я ўсіх вітаю ветла, рада, —
Хто б ён ні быў, хто ён ні ёсць, —
Мае жаночыя прынады
За плату мае ўсякі госць.
Я імітую ім каханне,
Ім не суджонае праз лёс,
Нясмелыя дзяцей спатканні
І палкасці глухі наркоз.
Змушаю верыць мімаволі
І жар збуджаю малады,
Сама няўзрушная ніколі,
Сама халодная заўжды.
Ў душы адзін, адзін лятунак,
Глыбока схованы на дне, —
Далёкі, любы мой пястунак, —
Той, хто кахаў калісь мяне.
Які не смеў, не смеў ні разу
Свае мне пешчы дараваць,
Якога мела за абразу
Ў дзявочых думках цалаваць.