Цёплую зіму звычайна людзі называюць сіроцкай. Вось і цяпер у сіраціны не было ўжо слёз, а зіма плакала. Развіднела, і Галя заўважыла на галінках буйныя кроплі, мокрую бліскучую ігліцу. «Гэта добра, я не замерзну, не...» - суцяшала сябе дзяўчынка. Раптам здалёк данёсся нейкі трэск. Галя нібы акамянела. Што ж, няхай заб'юць: яна будзе ляжаць побач з маці, без пакутаў. Усё ў дзяўчынкі сціснулася і дыханне заняло. Чуваць было, што па яе следзе нехта крадзецца. Дзяўчынка павярнулася і бездапаможна глядзела на след, які ўчора яна праклала. Яна ўжо не чула ніякага шораху, а толькі адчувала, як б'ецца сэрца і пячэ ў скронях. Інстынктыўна падпаўзла да маці, прытулілася. Ёй здалося, што і маці заварушылася, хоча ўзняць галаву і паглядзець, хто там ідзе. Раптам паміж кустоў з'явілася некалькі чалавечых постацей. Нікога яна не пазнала, апрача аднаго.
- Мамачка!.. Ідзе ён, Гут! - зажмурыла вочы і ўпала на маці Галя. Дзяўчынка не чула чалавечых крокаў, і толькі калі хтосьці моцна ўзяў яе пад пахі, яна павярнулася і крыкнула: - Бі і мяне!
Момант быў жудасны. Валодзя глянуў на Гута. Валя ўпала на маці і пачала плакаць, крычала і прычытвала Галя.
Валодзя, прысеўшы ля агеньчыка, падграбаў недагарэўшыя галінкі і пакрэктваў, сцяўшы зубы. Прыселі каля яго і хлопцы, дзед Астап, збоку стаяў Гут. Ён быў разгублены, перад ім зноў з'явілася амаль тая ж карціна, якую ён ужо назіраў. Толькі тады Гут быў у ролі прысяжнага засядацеля на «судзе», які праводзіў фашысцкі разбойнік. А цяпер ён стаіць нібы на вуголлі, углядаецца на Галю і чакае, што вось-вось яна гляне яму ў вочы. Гут не вытрымае яе позірку, ён штосьці скажа, але што сказаць? Што ён адкажа Галі, чаму прысутнічаў пры забойстве маці? Чаму не прызнаўся, што Валіна маці забітая? Гут адчуў, што трапіў у пастку, і ў яго мільганула думка вызваліцца. Ён пакруціўся на месцы, глянуў навокал і ціхенька пакрочыў да вялікай елкі.
- Куды вы? - Валодзя павярнуў галаву.
Гут спыніўся, але на сваё месца не вярнуўся. Ён сагнуўся, сцягнуў крыху бот, зноў падцягнуў халяву. Камандзір бачыў, як Гут завіхаецца, але не прыдаў гэтаму ніякага значэння. І раптам штосьці стукнула па лысай галаве дзеда Астапа, які сядзеў бліжэй да нябожчыцы, трымаючы ў руках шапку, і адразу ж за елкай грымнуў выбух. Гут кінуўся ў кусты. Але Анатоль імгненна павярнуўся і даў чаргу з аўтамата. Падхапіўся камандзір і таксама ў той бок пусціў чаргу. Але Гут ужо качаўся на снезе. Партызаны абступілі здрадніка.
- Я ўвесь час назіраў за ім, - гаварыў Анатоль. - Ён неўзаметку выцягнуў з калашыны гранату і шпурнуў у нас. Такой гранатай ён бы нас не забіў, але параніць мог.
- А ўсё ж нехта з нас шчаслівы. Глядзіце, напэўна, моцна старому галаву разбіў. Валя снегам прыкладае, - гаварыў камандзір.
Яшчэ ніхто з партызан не ведаў, што Гут прысутнічаў пры забойстве жанчыны. Камандзір увесь час думаў пра злачынствы гітлераўцаў у Альхоўцы і нават не задумваўся, хто ж такі гэты мізэрны чалавечак Гут. Анатоль жа западозрыў у ім хітрага прайдзісвета і ўпотай сачыў за ім. Можна было зразумець Гута, які не хацеў ісці па следзе. Ён нават прабубнеў, што, напэўна, хтосьці цягнуў дровы ці з Альхоўкі ўцёк. Але Валя тады адказала, што гэта іх санкі. Гут па дарозе спрабаваў звярнуць убок, але за ім звярнуў і Анатоль. Здраднік мала верыў у тое, што яны напаткаюць дзяўчынку жывой, бо немцы з Альхоўкі ўжо праехалі па дарозе. «Яны маглі забіць яе або пераехаць машынай», - думаў Гут.
Цяпер Гута па просьбе Галі падцягнулі да агню. І дзяўчынка расказала, як Гут бегаў па вёсцы, вадзіў немцаў па хлявах, па скляпах, выдаваў людзей.
Валодзя падышоў да Гута, павярнуў яго дагары.
- Дык мы не такія крыважэрныя, як твае новаз'яўленыя гаспадары. Мы больш гуманна аднясёмся да цябе, хаця ты і вораг. Мы маглі б адцягнуць у глыб лесу і кінуць, зразумела, Сукач Піліп-Гут, а так мы паступім міласэрна.
Лясную цішыню абудзіла кароткая аўтаматная чарга...
Хлопцы сцягнулі з Гутавых ног боты і ў ражку анучы знайшлі цяжкі вузельчык. Там было некалькі залатых пярсцёнкаў, манет і нават зубы.
- Ён ужо паспеў па чужых схованках палазіць. А гэта што? - запытаў Анатоль.
У крысе пінжака была зашыта паперка, на якой надрукавана машынкай на нямецкай і беларускай мовах: