Антановіча я бачыў і чуў тады першы раз, і з хораў, далёка на сцэне, за сталом у прэзідыуме. Пазней давялося мне спаткацца з ім блізка, і нават гаварыць з ім разы два ці тры. Мужчына — высокі, складны, з мяккімі, асцярожнымі, але спрытнымі і рашучымі рухамі. Твар — тонкі, пагляд быстры і востры. Ува ўсім ім было штосьці ад старога бывалага ваўка і ад гордага моцнага арла... Гаварыў ён гучным голасам, у якім толькі на самых высокіх нотах зрэдку чуваць была стрыманая рэзкасць — след перажытых моцным чалавекам вялікіх пакут...
І сядзеў за сталом у прэзідыуме ён Антановіч, і сядзеў там, побач з ім, з сваёй вечнаю, прыветнаю і бесклапотнаю ўсмешкаю, малады ястрабок, сакратар Савета Юліус Шымілевіч, і сядзеў там, побач з імі, на маю радасць і гордасць, член прэзідыума Савета ад камфракцыі — таварыш Баніфацы Вяржбіцкі, дзядзька Баніфацы, шавец з Вароняе вуліцы... Быў ён сёння ў сваім чыстым святочным касцюме, карым у палоску, але быў ён і сёння, як заўсёды, задумлівы...
І хацелася мне крыкнуць яму з хораў праз залу, праз галовы дэпутатаў, спаміж якіх была дзесьці там і галава майго бацькі, хацелася вясёла і радасна крыкнуць:
— Усміхніся ж ты, усміхніся, дзядзька Вяржбіцкі!
Х. «УСЯ ЎЛАДА САВЕТУ!»
Смело мы в бой пойдем
За власть Советов!..
Гарачымі воплескамі спаткала рабочая маса, і на дэпутацкіх месцах і на хорах, абранне прэзідыума. Ну вось... Прэзідыум на сваім месцы. Старшыня Антановіч вядзе сход.
Пачынаюцца прывітанні...
Іх шмат: ад Віленскага камітэта кампартыі, ад Камуністычнае партыі Польшчы, ад ЦК РКП (б), ад нямецкіх салдатэнратаў, ад ЦК Бунда, ад сялян, і яшчэ, і яшчэ, і яшчэ...
Усе прывітанні святочныя, урачыстыя. Але не ўсе яны ідэалагічна аднолькавыя...
Доўга і шумна апладзіруюць усе ў зале прадстаўнікам нямецкіх салдатэнратаў, першаму і другому, спартакаўцу і незалежніку. Бо і той і той, ад імя нямецкіх салдацкіх мас, урачыста заяўляюць, што будзе Нямеччына дастойнай паслядоўніцай рэвалюцыйнае Расіі...
І як жа тут не радавацца, як не плёскаць да жару ў далонях, калі перад вачыма дзіва дзіўнае: здаецца, тыя ж самыя немцы, што душылі нас тры з паловаю гады, і ў той самай нямецкай вайсковай форме, што прывучыла нас да інстынктыўнае трывогі, што страшыла нас тры з паловаю гады на кожным кроку, — і вось прыйшлі сюды як свае, блізкія людзі, і гавораць такія незвычайныя рэчы!..
Выступае пасланец бундаўскага ЦК і ў сваім гарачым вітанні ўрачыста заяўляе: Савецкую ўладу Бунд рашуча падтрымае! І ўсе ў зале дружна плешчуць...
— Але, — кажа пасланец і лысую галаву ўгару падкідае, упарта, ды як быццам не дужа смела, — але трэба склікаць учрадзіцельнае сабранне!.. — І на лавах бундаўцаў і на лавах каля іх — плешчуць, а на другіх лавах не плешчуць... І нават там-сям смяюцца, сусед з суседам гамоняць, і адзін жартліва ў бок бундаўцаў рукою махае, а другі яму ў тахт галавою ківае...
А вось выступае валасаты эсэр, малады чалавек у шэрай расейскай шынельцы нараспашку, з вараною грываю аж да гарба, — здаецца, на прозвішча Грыбазвон, — і пачынае з тэатральнымі жэстамі крычаць на беларускай мове, што яны, эсэры, вітаючы вось тут Савет, яны гэтым самым, вось, ад узброенага змагання з Савецкаю ўладаю, яны тут зусім афіцыйна, такім чынам, вось, гэтым самым, вось, адмаўляюцца, але ж, але ж... І пасыпаў гэтымі «але ж» і «восямі», як з мяшка. І яму на эсэраўскіх лавах плешчуць, аж вочы па лоб. Гэткім спосабам аб моцы сваёй заяўляюць. І на суседніх лавах ім троху падмагаюць. А па лавах камуністаў — маўчаць, упарта, падазрона.
Ды ўсё яшчэ ішло тым часам гладка.
Аж вось скончыліся прывітанні Савету, і камуністы агаласілі спіс прывітальных тэлеграм, якія трэба паслаць ад Савета. На першым месцы былі пастаўлены тэлеграмы ЦВК і СНК РСФСР як кіруючым органам расійскай рэвалюцыі і Чырвонай Арміі як выразніцы баявой магутнасці пралетарыяту.
І тады выступіў ад фракцыі эсэраў эсэр з літоўскім акцэнтам у вымове, і крыху падстрыжаны, і крыху паважнейшы, чым той яго валасаты калега-беларус. І менш казаў ён «але», аднак жа сказаў ён зусім неспадзяваную для мяне рэч: эсэры катэгарычна пратэстуюць супроць пасылкі прывітальных тэлеграм ЦВК і СНК РСФСР і Чырвонай Арміі... А потым крычыць: «Чырвоная Армія — руская акупацыйная армія!..»
На лавах камфракцыі і спаміж рабочых на хорах узнялася цэлая бура пратэстаў супроць яго выступлення. Ён жа і па каліва не збянтэжыўся. І ў тым шуме і крыках з усіх бакоў усё нешта заядла лепятаў, тлумачыў свае прычыны, вылічаў свае эсэраўскія крыўды на РСФСР і даводзіў штосьці аб незалежнасці Літвы.