Tove Jansson:
VINTRO EN MUMINVALO
esperantigis Sten Johansson
UNUA ĈAPITRO
La subneĝa salono
La ĉielo estis preskaŭ nigra sed la neĝo klare blua en la lunbrilo.
La maro dormis subglacie, kaj sube, profunde inter la teraj radikoj ĉiuj bestetoj sonĝis pri printempo. Sed al tiu restis sufiĉe longa tempo, ĉar la jaro atingis nur ĝis iomete post Novjaro.
Ĝuste kie la valo faris molan kurbiĝon por altiĝi direkte al la montoj situis neĝkovrita domo. Ĝi similis kaprican neĝdunon kaj ŝajnis tre soleca. Tuj apude la rivero karbonigre serpentis inter glaciaj randoj, la fluo tenis la akvon senglacia dum la tuta vintro. Sed neniuj piedsignoj transiris la ponton, kaj ĉirkaŭ la domo la neĝblovaĵoj estis netuŝitaj.
Endome estis varme. Amaso da torfo malrapide brulis en la kela forno. La luno penetris tra la fenestro kaj lumigis la blankajn vintrokovrilojn de mebloj kaj la lustron vualitan per tulo. Kaj salone, ĉirkaŭ la plej granda kahelforno, la muminfamilio dormis sian longan vintrodormon.
De ĉiam ili dormadis de novembro ĝis aprilo, ĉar tion faradis iliaj prapatroj kaj mumintroloj respektas tradiciojn. Ĉiuj havis piceajn pinglojn enstomake, precize kiel iliaj prapatroj kutimis, kaj apud la litoj ili esperplene metis ĉion bezonotan frue printempe. Fosilojn, grandigajn lensojn kaj filmstriojn, ventmezurilojn kaj similaĵojn.
La silento estis trankvila kaj plena de atendoj.
De temp’ al tempo iu suspiris kaj turnis sin pli profunden en sian dormokavon.
La lunbrila strio migris de la balancoseĝo ĝis la salona tablo, rampis trans la latunajn globojn de la lito kaj lumis rekte en la vizaĝon de Mumintrolo.
Kaj tiam okazis io kio neniam okazis de kiam la unua mumintrolo ekvintrodormis. Li vekiĝis kaj ne povis reendormiĝi.
Mumintrolo rigardis la lunbrilon kaj la glaciajn kristalojn sur la fenestra vitro. Li aŭdis la fornon murmuri sube en la kelo kaj pli kaj pli vekiĝis kaj surpriziĝis. Fine li ellitiĝis kaj plandis ĝis la lito de sia patrino.
Li malforte tiris al ŝi la orelon, tamen ŝi ne vekiĝis sed indiferente buliĝis.
Se eĉ ne la patrino vekiĝas, ne indas provi pri la ceteraj, pensis Mumintrolo kaj plandis plu tra la fremdeca misteroplena domo. La horloĝoj jam delonge haltis, kaj ĉie kuŝis delikata tavolo da polvo. Sur la salona tablo staris la supujo kun restantaj piceopingloj de aŭtune. Kaj ene de sia tula robo la lustro tintis mallaŭte en soleco.
Subite li ektimis kaj tuj haltis en la varma mallumo ekster la lunbrila strio. Li sentis sin terure forlasita.
Panjo! Vekiĝu! vokis Mumintrolo tirante ŝian kovrilon. La tuta mondo malaperis!
Sed la panjo ne vekiĝis. Ŝiaj sonĝoj pri somero dum tempeto malkvietiĝis, sed ŝi ne povis vekiĝi. Mumintrolo buliĝis sur la tapiŝo apud ŝia lito, kaj la longa vintra nokto pluis.
Je la tagiĝo la surtegmenta neĝduno ekmoviĝis. Ĝi glitis kelkan distancon, poste ĝi decide transiris la tegmentan randon kaj sidiĝis kun mola falbruo.
Nun ĉiuj fenestroj estis enneĝigitaj, kaj tra la vitroj nur malintensa griza lumo enŝteliĝis en la domon. La salono estis pli malrealeca ol iam ajn, kvazaŭ ĝi troviĝus fore subtere.
Mumintrolo longe aŭskultis kun la oreloj rekte supren, poste li eklumigis sian noktan lampon kaj plandis ĝis la komodo por legi la printempan leteron de Snufmumriko. Ĝi kuŝis en la kutima loko sub la eta tramo el marŝaŭmo, kaj ĝi similis ĉiun printempan leteron kiun Snufmumriko postlasadis vagante suden en oktobro.
Unue estis skribite Saluton per liaj grandaj rondaj literoj. La efektiva letero estis mallonga.
Dormu bone kaj ne malĝoju. En la unua varma printempa tago mi revenos al vi. Atendu min antaŭ ol konstrui la digon.
Snufmumriko
Mumintrolo plurfoje tralegis la leteron kaj subite sentis ke li malsatas.
Li iris en la kuirejon. Ankaŭ ĝi situis multajn mejlojn subtere kaj estis timige bonorda kaj malplena. La manĝoprovizejo estis same dezerta. La sola afero kiun li trovis estis botelo da vakcinia suko kiu fermentis kaj duonan pakon da polva krakpano.
Li sidiĝis sub la kuireja tablo kaj ekmanĝis legante re kaj refoje la leteron de Snufmumriko.
Poste li kuŝiĝis surdorse kaj rigardis la kvarangulajn lignajn pecojn sub la tablo. Estis tre silente.
Saluton, flustris Mumintrolo. Dormu bone kaj ne malĝoju. En la unua varma printempa tago, li diris iom pli laŭte. Kaj poste li kantis plengorĝe: Mi revenos al vi! Al vi mi revenos kaj estas printempo kaj varme kaj mi revenos kaj revenos mi kaj jen mi kaj ĉiutage mi revenos al vi...
Kaj li tuj eksilentis vidante du etajn okulojn kiuj gapis al li sub la lavtablo.
Li gapis reciproke, kaj estis same silente kiel antaŭe. Tiam malaperis la okuloj.
Atendu, timeme vokis Mumintrolo. Li rampis ĝis la lavtablo kaj mallaŭte logis: venu, venu! Ne timu. Mi estas afabla. Revenu...
Sed kiu ajn loĝis sub la lavtablo ne revenis. Mumintrolo metis vicon da krakpanpecetoj surplanke kaj elverŝis iom da vakcinia suko.
Kiam li revenis en la salonon la vitraj globetoj plafone tintis melankolie.
Nun mi foriros, diris Mumintrolo severe al la lustro. Mi laciĝis de ili ĉiuj kaj nun mi ekiros suden por renkonti Snufmumrikon. Li provis malfermi la pordon eksteren, sed ĝi fiksiĝis pro frosto.
Ĝemetante li kuradis de fenestro al fenestro, sed ĉiuj frostfiksiĝis. Tiam la sola mumintrolo kuris supren en la subtegmentejon, klakmalfermis la tegmentan lukon kaj elgrimpis sur la tegmenton.
Ondo el malvarma aero akceptis lin.
Li perdis la spiron, glitis kaj ruliĝis trans la tegmentan randon. Kaj jen Mumintrolo senpove glitis en novan danĝeran mondon kaj falis profunde en la unuan neĝdunon de sia vivo. Ĝi malagrable pikis lian veluran haŭton, sed samtempe lia nazo flaris novan odoron. Ĝi estis pli serioza ol iu ajn odoro kiun li iam flaris, kaj ĝi estis iomete timiga. Sed ĝi ege vekis kaj interesis lin.
Griza duonlumo dense kovris la valon. Sed la valo ne plu estis verda, ĝi estis blanka. Ĉio moviĝanta senmoviĝis. Ĉiuj vivantaj sonoj estis for. Ĉio angula iĝis ronda.
Jen neĝo, flustris Mumintrolo. Panjo aŭdis paroli pri ĝi, kaj oni nomas ĝin neĝo.
Kvankam Mumintrolo nenion sciis pri tio, lia velura haŭto decidis ekkreski.
Ĝi decidis iom post iom iĝi felo bezonata vintre. Tio daŭros longe, sed la decido estis farita. Kaj jam tio ja estas bona afero.
Dume Mumintrolo mem pene paŝis plu tra la neĝo kaj alvenis al la rivero. Ĝi estis la sama rivero kiu travidebla kaj gaja kutimis kuri tra la somera ĝardeno de Mumintrolo. Sed nun ĝi aspektis malsame. Ĝi estis nigra kaj indiferenta, ankaŭ ĝi apartenis al la nova mondo kie li ne hejmis.
Por esti certa li rigardis la ponton. Li rigardis la leterkeston. Ili estis ĝustaj. Li iomete levis la kovrilon, sed venis neniu alia poŝtaĵo ol velkinta folio senteksta.
Nun li jam alkutimiĝis al la vintra odoro kaj ĝi ne plu igis lin scivola.
Li rigardis la jasmenon kiu estis senorda pelmelo el nudaj branĉoj kaj terurite pensis: Ĝi mortis. La tuta mondo mortis dum mi dormis. Ĉi tiu mondo apartenas al iu kiun mi ne konas. Eble al la morho. Ĝi ne estas farita por ke mumintroloj vivu en ĝi.
Li hezitis momenton. Sed poste ŝajnis al li eĉ pli terure esti sola vekulo inter dormantoj.
Kaj tial Mumintrolo faris la unuajn piedsignojn sur la ponto kaj plu supren laŭ la deklivo. Ĝi estis tre malgranda spuro, sed ĝi estis decidema kaj iris rekte inter la arbojn, suden.
Tove Jansson:
VINTRO EN MUMINVALO
2
esperantigis Sten Johansson
DUA ĈAPITRO